Ülkemizde bir süredir kendi yapmadığı teknolojileri kendisi yapmış gibi sunan örneklerle karşılaşıyoruz. İşin komiği şu; internet ve bu işlerle uğraşan akıllı bir gençliğimiz mevcut. Yani daha basın toplantısı sürerken bile, "Biz yaptık" denilenlerin aslını ortaya koyan tweet'ler ya da blog makaleleri görüyoruz ve üzülüyoruz; "Birileri aklımızla dalga mı geçiyor acaba" diye.
Son örneklerden birisi, Turkcell'in Aralık ayının son günlerinde bir basın toplantısı ile tanıttığı YaaniMail. Geçen hafta detayını yazacağımızı bildirmiştik. "Türkiye’nin verisi Türkiye’de kalacak" sloganı ile sunulan servisin tanıtımında ve bültenlerinde Turkcell Dijital Servisler ve Çözümlerden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Ataç Tansuğ, elektronik posta servisinin Turkcell mühendisleri tarafından geliştirildiğini söyledi. Yukarıda da Turkcell tarafından sunulan YaaniMail afişini görüyorsunuz, orada da bu yazıyor.
YaaniMail, yerli mail mi?
Konu aslında yeni değil. Turkcell Genel Müdürü Murat Erkan da Mayıs ayında yaptığı açıklamada Turkcell'in 'yerli mail' olarak tanımladığı 'YaaniMail'i çıkaracağını söylemişti.
"Biz yabancı e-posta şirketlerine bağımlı hale geldik. Kendimizi güvende hissetmiyoruz. Bu anlamda da biz tamamen yerli mühendislerin geliştirmesiyle yerli e-posta çıkarmayı planladık ve bunun üstünde gece gündüz çalışıyoruz. 3’üncü çeyrek itibari ile hem kurumlara hem bireylere yerli YaaniMail uygulamasını hayata geçiriyoruz."
Murat Erkan'ın bahsettiği yerli mail temmuzda başlatılamadı. Ama neyse 2019 çıkmadan, Aralık sonuna yetiştirilebildi.
Peki aslında yerli mi ya da Turkcell mühendislerince mi geliştirildi?
YaaniMail'i SMTP/IO Zimbra üzerinde geliştirmiş
Gerek, Genel Müdür, gerekse tanıtımı yapan Genel Müdür Yardımcısı'nın Turkcell mühendisleri tarafından geliştirildiği ve yerli olduğu söylenen elektronik posta servisinin, daha tanıtım etkinliği sırasında hiç de öyle olmadığını, YaaniMail hizmetinin herkese açılmasından sonraki yarım saat içinde tespit eden çok sayıda teknik insan oldu. YaaniMail sunucularına göz atıldığında, altyapının Turkcell'in kendisi tarafından geliştirilmediği gibi, o altyapının da aslında yerli olmayan -bir zaman Yahoo tarafından da satın alınmış olan- Zimbra isimli bir platformun üzerine kurulduğu görüldü.
Altında Zimbra platformu olan e-posta servisinin üzerine ise altyapı SMTP/IO isimli bir başka şirket tarafından geliştirilmiş ve destekleniyor. Adresi Las Vegas, Amerika Birleşik Devletleri olan SMTP/IO şirketi, Mehmet Avcıoğlu ve Gökalp Çakıcı kurmuş.
SMTP/IO, bulut sunucular üzerinden elektronik posta hizmetleri sağlayan bir firma. Türkiye'de de Uzman Posta adıyla servis veriyor.
Sonuç olarak durum şu:
- YaaniMail 1998 yılında kurulan Syncor isimli firmanın Zimbra ismini taşıyan elektronik posta servisi üzerinde kurulu yani YERLİ DEĞİL.
- Zimbra üzerine kurulan servis ise SMTP/IO firması tarafından geliştirilmiş. Yani TURKCELL MÜHENDİSLERİ TARAFINDAN DEĞİL.
Olsa olsa Turkcell mühendisleri ufak tefek görsel bir şeyler yapmıştır.
Bu da çok üzücü. Çünkü Turkcell bize, "Şu firma tarafından sağlanan şu elektronik posta altyapısı ile servis vermeye başlıyoruz" deseydi, çok daha saygı duyacağımız bir hareket yapmış olurdu. Ama aynen eski Genel Müdür Kaan Terzioğlu'nun Yaani arama motorunu tanıtırken yaptığı gibi, kendilerinin geliştirmediği ve hatta yerli olmayan bir servisi 'yerli' ve 'kendilerinin' olarak sundular.
Yaani arama motoru ne durumda?
Sırası gelmişken bir de maile adını veren arama motorunun durumunu merak ettik. Hatırlayacaksınız, Turkcell 2017 yılında Türkiye’nin arama motoru adı altında Yaani hizmetini devreye almıştı. Yaani'nin aradan geçen 2 yıl içinde gelebildiği durumu aşağıdaki grafikte görmeye çalıştık ama 3cü çeyrekte 37 milyon abone raporlayan Turkcell'in (Bing temelli) arama motoru, pek bir pazar payı almamış gibi gözüküyor.
Buna bir de sadece mobil arama motorları açısından baktık ama Yaani orada da gözükmüyor. Bing içindeyse bile yine de pazar payı yok. Sadece Yandex 2018 mayısından itibaren pazar payını arttırmış. Çünkü Türkiye'ye özel geliştirmeler yapıyorlar. Buna karşılık olmadığı halde kendisini 'yerli ve milli' diye tanıtan Yaani arama motorunda ise Türkiye'ye özel bir şey yok. O zaman insan düşünüyor; "Aynı sonucu sıralayacaksan, neden orjinalini değil de, seni kullanayım?". Yani, Yaani cephesinde ilginç ve yeni bir şey yok.
Kıssadan hisse
Paraysa para, akılsa akıl, zamansa zaman; hepsi var. Günü kurtarmayı değil geleceği kurmayı hedefleyip gerçekten yerli, gerçekten işe yarayan işler yapmalı. Tarihe ancak böyle işlerle geçilir.
