Siirt’teyim, Siirt Belediye Başkanlığı binasında.

Birilerine Belediye Başkanının odasını soracağım.

Binada Türkçe konuşan tek bir kişi yok, herkes Kürtçe konuşuyor.

1983 Kasım sonu.

Herkes Kürtçe konuşuyor oysa, 12 Eylül askeri cuntası Kürtçe konuşmayı yasaklıyor. O yasanın 2. maddesi şöyle:

"Türk Devleti tarafından tanınmış bulunan devletlerin birinci resmi dilleri dışındaki herhangi bir dille düşüncelerin açıklanması, yayılması ve yayınlanması yasaktır.”

Aynı yasanın 3. maddesi:

“Türk vatandaşlarının ana dili Türkçedir.”

Kürtler de Türk vatandaşı olduğuna göre, kendi dillerinde, yani Kürtçe konuşmaları askeri cunta tarafından yasaklanıyor.

Siirt sayısız örneklerden biri.

İnsanın anası babası Kürt ise, evde kendi ana dili Kürtçe konuşuluyorsa, birbirleriyle başka hangi dilde anlaşacaklar? Ana dilini konuşmasından daha doğal ne olabilir ki?

Ana dilde konuşmayı yasaklamak insan hakları ihlali değil de nedir?

“En büyük hakaret”

"Bir insana en büyük hakaret onun ana dilini yasaklamaktır.”

Lübnan asıllı Amin Maalouf’un kendi alanında yıllardır aşılamayan “Ölümcül Kimlikler” kitabında yazdığı bu cümle masa başında değil, sahada yürüttüğü araştırmaların sonucuna dayanıyor.

Dil, ana dili...

Türkiye’de de yüz yıldır tartışılan konu “Kürtçe konuşmak!..”

PKK’nın “dil” açıklaması

Kendisini feshettiğini ilan eden açıklamasında PKK aynı konuyu vurguluyor:

“Halkımızın dilleri, kimlikleri ve kültürleriyle (...) saldırılar karşısında kendini savunur hale gelmesi (...) hayati önemdedir.”

PKK o açıklamada “Lozan Antlaşmasını imha ve inkâr siyaseti” olarak görüyor.

PKK dahil o açıklamayı yazanlar, önceden görenler Lozan Antlaşması’nı ya bilmiyor ya da bilerek saptırıyor!..

Lozan’da “dil” maddesi

Madem dil konusu “hayati önemde” o zaman...

PKK’nın eleştirdiği Lozan Antlaşması ana dilde Kürtlere açık hak tanıyor.

Lozan’ın 39/4. maddesi şöyle:

“Herhangi bir Türk uyruğunun gerek özel gerekse ticari ilişkilerinde din, basın ya da her çeşit yayın konularıyla açık toplantılarında dilediği bir dili kullanmasına karşı hiçbir kısıtlama konulmayacaktır.”

39/5. maddesi iyice perçinliyor:

“Devletin resmi dili bulunmasına rağmen Türkçeden başka bir dil konuşan Türk uyruklarına, mahkemelerde kendi dillerini sözlü olarak kullanabilmeleri bakımından kolaylık sağlanacaktır.”

“Kendi bildiği dil” ile kastedilen ana dilidir. (Baskın Oran, Türkiye’de Azınlıklar, Kavramlar, Lozan, İç Mevzuat, İçtihat, Uygulama, s.61).

Lozan, Kürtleri “ana dillerinde konuşmakta” serbest bırakıyor.

Üstelik, bu maddeyi Lozan’da TBMM Hükümeti öneriyor. (Baskın Oran, a.g.k., s.63).

Lozan’a rağmen, 12 Eylül askeri cuntasının ayrımcılığını siyasi iktidarlar temizliyor.

Kürtçe yasağı getiren cunta yasası 1991’de ANAP, 2001’de ise, DSP/ ANAP/ MHP koalisyonu tarafından kaldırılıyor.

Dolayısıyla, PKK’nın bugün Lozan’la bağlantılı “dil” vurgusu baştan sona gerçek dışı.

Tahir Elçi’ye ceza

Siyasi iktidarlar yasağı kaldırıyor ancak o tarihte bazı yasalarda hala engeller var.

Örneğin, Siyasi Partiler Yasası madde 81:

“Siyasi partiler tüzük ve programlarında, mitinglerinde, kongrelerinde Türkçe’den başka dil kullanamaz, Türkçe’den başka dillerde yazılan broşürler dağıtamaz.”

Bu madde de, Lozan’ın açık ihlali.

Kürtçe serbest bırakıldığı halde, bu maddeye dayanarak:

Faili meçhul bir cinayete kurban giden Diyarbakır Baro Başkanı Tahir Elçi baro kongresinde Kürtçe konuştuğu için yargılanıyor ve ceza alıyor!..

Bu saçmalık AKP’nin 2003’te kabul ettiği AB’ye Uyum Yasaları çerçevesinde kaldırılıyor.

TBMM’de hala yasak

Bu ülkede saçmalık biter mi?..

TBMM’de bir milletvekili bugün kürsüde Kürtçe konuştuğu zaman, o konuşma tutanaklara geçmiyor!..

Oturumu yöneten Başkan Vekili acele müdahale ediyor!..

Yasalar Kürtçeye saygılı ancak pek çok konuda olduğu gibi, uygulama keyfi ve saçma!..

Kusur Lozan’da değil.  

PKK ise Lozan’ı eleştirmekle meşgul. Çünkü, pek çok kişi ve kurum gibi, Lozan’ı bilmiyor.