Silahların bırakılması yönünde ilk adımlar atıldı. Şimdi soru bundan sonra ne olacağı? İç siyasette, Suriye’de, Irak’ta ve İran’da… Bölgedeki tüm Kürtlerin hayatında. Normal olarak her yer toz duman. 50 yıllık bir çatışma süreci başka bir noktaya evriliyor. Süreci anlamaya, destek olmaya çalışanları ‘ihanetle’ ya da ’saflıkla’ itham edenlerden karşı çıkanları ‘savaş-kan isteklileri’ olarak tarif etmeye... Arada bir yol bulmalı. Türkiye için bunun en büyük zorluğu ifade-medya özgürlüğünün kalkmış olması. Bu zemin olmayınca üretilen her bilgi-yorum tartışılır oluyor, herkesin durduğu yerden diğerinin söylediği şüpheli-değersiz ilan ediliyor.

Ayrı bir yerde durmaya çalışarak bir süredir konuştuğum kaynaklardan, özel aktarılan bilgilerden, tarihi çok yeni olmasa da yaşanan an itibarıyla fikir vereceğini düşündüğüm okuduğum kimi notlardan (11 Temmuz’da bazıları aşılmış da olsa) genel anlamda bana düşündürdüklerini-anladıklarımı yazmak istiyorum:  

-Öcalan’ın özellikle Barzani’ye (KDP’ye) karşı bir güvensizlik (kızgınlık) duygusu içinde olduğu anlaşılıyor. Barzani ve Talabani ile bir anlaşma yapma ihtiyacından bahsediyor. Kandil silah bıraktığında KDP’nin bölgede hakim olmak isteyeceğini tahmin ediyor. Bir görüşmede şöyle bir cümle sarfedildiğinden bahsediliyor: Kürtler de birbirine hesap verecek.  

-Öcalan çağrısı sonrası Kandil’e gelişmeleri bozmak isteyen ülkelerin-örgütlerin görüşmek için başvurduğundan bahsediliyor. ‘Silahları bırakmayın’ diyen ülkeler olduğu ayrıca ‘üçüncü göz’ talepleri geldiği de anlatılıyor.  

-Suriye’de mevcut yönetim ile SDG arasında yapılan görüşmelere katılan ABD’nin Türkiye Büyükelçisi ve Suriye Temsilcisi Tom Barrack’tan ‘SDG’ye bağımsız bir devlet borçlu değiliz’ cümlesini duymuştuk. ABD’nin ve Türkiye’nin bir noktada buluştuğunu gösteren bir diğer cümlesi de, “Sorun şu ki, tüm bu (Irak ve Suriye) ülkelerde federalizmin işlemediğini ve bir devlet içinde (başka) bağımsız bir devlet kurulmayacağını gördük" olmuştu. Öcalan’ın Suriye’deki yeni oluşumda ‘ordu komutanlığı ya da kimi kritik mevkilerde Kürtlerin yer alması’, ‘içeride erimeden entegrasyon’dan bahsettiği de anlaşılıyor. Okuduğum notlardakine benzer bir açıklama dün SDG tarafından yapıldı: "Demokratik entegrasyona ve hakları garantiye alan yeni anayasaya hazırız."

-İktidarın ‘PKK’nın feshine dair bir yasa çıkarma potansiyelinden’,  bu olursa ‘fesh edilen örgütten alınan cezaların hükümsüz kalacağı böylece tahliyeler olabileceği beklentisinden’ bahis var. ‘Mağdur olan katılım yapan, dağda-sürgünde olanları geri dönebileceği, kimlikleri ve dilleri ile devletle bütünleşmeleri’ vurgulanıyor.

-Tabii burada ‘terör’ iddiasıyla tutuklu aralarında CHP’lilerin de olduğu ('kent uzlaşısı' tutuklamaları) isimlerin serbest kalma olasılığı gündeme gelebilecek.

 MHP’nin önemli yöneticilerinden Feti Yıldız’ın duruşmasına bir gün kala Esenyurt’un tutuklu CHP’li belediye başkanı Ahmet Özer’e yaptığı atıf bu yönde okunabilir.

-Tüm bunların dışında AİHM kararlarına uyulmadığı için hapiste tutulan Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ’ın tahliyesi de gündeme gelebilir. Avukatlarının yaptığı itiraz bu hafta görüşülecek. AİHM kararına rağmen bırakılmayan Osman Kavala ile AYM kararına rağmen bırakılmayan Can Atalay da bu kapsamda değerlendirilebilir.  

-Öcalan’ın DEM Parti’yi yeniden yapılandırmak istediği de konuşuluyor-biliniyor. ‘Kürt ve sol ağırlıklı’ bir yapılanma hayalinden bahsediliyor. ‘Demokratik cumhuriyet partisi’ çerçevesi öngörülüyor. Peki bunun toplumda karşılığı ne kadar olur? Öcalan’ın ‘onursal başkan’ olma potansiyeli nasıl okunur? KCK Eş Başkanı Bese Hozat’ın söylediği ‘İstanbul’da, Ankara’da politika yapabilme’ olasılığı mümkün mü?

-Öcalan’ın yeni döneme ait bir ‘manifesto’ hazırlığından bahsediliyor. Nasıl bir metin çıkacak ortaya, nerelerde tartışılabilecek?

Bitirirken…

Türkiye’de sadece içeriyi değil tüm bölgeyi etkileyen etkileyecek bir süreç yaşanıyor. Erdoğan’ın bahsettiği ‘AKP-MHP-DEM ittifakının’ süreç ittifakı olduğu her iki taraftan da teyit edildi. Tabii anayasa yapım sürecinde nereye evrilir bilinmez. Yine 'ümmet konusu’, ’Türklerin önde olduğu’ Türk-Kürt-Arap hiyerarşik ittifak hayali (Neo-Osmanlı) elbette-tartışılıyor-tartışılacak. CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in hafta sonu süreç üzerine yaptığı konuşmalar çok önemliydi:

"DEM Parti'nin kurumsal kimliğine bütün saygımla, CHP'nin Kürtler ile ilişki kurmak için ve Kürtler için iyisini istemek için DEM Partisi'ne ihtiyacı yok. DEM Parti'nin de Türkler ile ilişki kurmak için CHP'ye ihtiyacı yok. Ama Kürtlerin de bir arada olmak ve geleceği kurmak için birbirine ihtiyacı var, birbirimize ihtiyacımız var".

Bu süreçte tüm yargı baskılarına rağmen DEM Parti ve kitlesi ile bağını koparmayan Özel de, CHP’ye yapılanlara sessiz kalmayan DEM de önemli bir duruş sergiledi.

MHP lideri Bahçeli’nin sürece desteği de MİT Başkanı İbrahim Kalın’ın (okuduklarımdan-dinlediklerimden anladıklarım) sorun çözmeye çalışan hali de önemli. Sürecin şu an gözüken en önemli sorunlarından birisi ‘şeffaflık’ ve toplumsallaşamaması. Sırrı Süreyya Önder konuyu her kesime anlatabilecek bir isimdi, ne yazık ki kaybettik. Şu an bu konuyu, yaşananları tüm topluma anlatacak, toplumun dinleyeceği en doğru isimlerden biri Demirtaş ve hâlâ AİHM kararına rağmen tutuklu. Kürt sorununun çözümü siyaset ötesinde tartışılabilir mi? Söz konusu barış, birlikte yaşam ise neden olmasın? Kimsenin dışarıda tutulmadığı-bırakılmadığı bir tartışma, demokrasi, hukuk ortamı için her kesimin konuşması-katkısı-varlığı önemli.