11 Şubat 2024

Ölümsüzlüğün sonsuz aranışı

Yaşlanma üzerinde çalışan Tokyo Üniversitesi profesörü Makoto Nakanishi, çoğalmayı bırakan ancak ölmeyen hücrelerin çıkarılmasının, yaşlanma sürecini tersine çevirebileceğini kanıtlayan bir dönüm noktasına ulaştı

Sonsuz yaşam arayışı insanlığın kendisi kadar eskidir.

Eski imparatorların hemen hepsi tebaalarına ölümsüzlük iksirini aramalarını emretmişlerdi.

Uygarlığın en eski destanında; Sümer kralı Gılgamış, ölümsüzlük sihri taşıyan bir bitki bulmuş ama onu bir yılan yemişti.

Efsaneye göre, ölümü aldatma arayışına çıkan Çinli simyacı Xu Fu, ölümsüz yaşam iksirinin peşinde denizleri dolaşıp 2 bin yıldan daha uzun bir sürede Japonya'ya ulaşmış.

16. yüzyıl Fransa'sında soylular ömürlerini uzatmak için altın içiyorlardı.

Ölüm, yaşamı kayıt altına alan en güçlünün bile karşısında güçsüz kaldığı, gizemli sondur. Bu yaşamın büyük dengeleyicisidir.

Ölüme dair duygularımızın büyük ölçüde farklıdır.

Kimileri zamanı geldiğinde içinden geçmemiz gereken bir perdeye, kimileri karanlıktan daha korkunç bir gizeme benzetir. Kimisine göre korku değil, tarifsiz bir üzüntüdür.

Ölümsüzlük kelimesini çeşitli şekillerde kullanıyoruz, bazen sadece çok uzun bir süre, bazen de sonsuza kadar yaşamaktan söz ediyoruz.

Ölüme bakış açımız bizden daha önce yaşayanlardan geliyor.

Ölüm yenilmeyince, ölümsüzlük; kalıcı eserler yaratmak, üremek ve ödüller kazanmak gibi, bizden daha uzun ömürlü, hatta bizi mezarın ötesinde büyük figürlere dönüştürecek başarıların peşinde koşularak elde edilmeye çalışılmıştır.

Hemen her uygarlık ölümün nasıl alt edileceğini araştırmıştır. Her kültürde tanrılar gibi ölümsüz varlıklar ve ölümlü insanların ölümsüzlüğe ulaşmaya yönelik cesur ama nafile mücadeleleri etrafında mitler gelişmiştir.

Ancak bilim, bu kadim arayışın cevabını bulmaya her zamankinden daha yakın olabilir.

Örneğin, küresel yaşam ortalaması 1950'de 46,5 yıldan 2022'de 71,7 yıla yükseldi ve 2050'de 77,3'e yükselmesi bekleniyor. 1950’lerde Hintlilerin ortalama yaşam beklentisi sadece 32 yıldı, bugün ise 69. Japonların mevcut yaşam beklentisi 85 yıl…

Sağlık ve tıp alanındaki çalışmalar, 1950'lerden bu yana ortalama yaşam süresini neredeyse 25 yıl artırdı ve bilim insanları yaşlanma sürecinin sırlarını daha derin araştırdıkça, sonsuz yaşam umudu artık yalnızca bilim kurgunun dünyasında kalmıyor.

Ancak insan ömrü 150 ya da 200 yıla çıkarılabilirse bu neredeyse ölümsüzlük olacaktır. Ölümsüzlüğün sırrı yaşlanma sürecimizi bir şekilde yavaşlatmak… Doğa da buna benzer birçok örnek mevcut.

Mavi balinalar 200 yıl, Grönland köpekbalıkları 272 yıl yaşıyor. Köpekbalıklarının yaşı, göz dokularındaki katmanlara göre ölçülebiliyor. 512 yaşında olan bile bulundu. Kuzey Kutbunda deniz buza dönüştüğünde balıklar ve kurbağalar donar. Buzlar eridiğinde yeniden dinç bir şekilde canlanırlar.

Bilime göre; vücut sıcaklığımız düştüğünde hücrelerin içinde oluşan buz kristalleri hücre duvarlarını parçalayarak ölüme neden olur. Ancak balık ve kurbağaların kanları, donduklarında bile akabiliyor.

İnsanlar için kandaki bu tür bir akış zehirlidir. Bilim insanları farklı yolları denediler ancak insanı dondurmayı başaramadılar. Bir gün bu mümkün olsa bile, böyle 'donmuş' bir insanın zihninin hafızasını ve diğer tüm özelliklerini koruyup koruyamayacağı yoksa sadece boş bir sayfa mı olacağı bilinmiyor.

Yaşlanma bir hastalık olarak kabul edilmediğinden sağlıklı bireyler üzerinde klinik araştırma yapılması mümkün olmuyor.

Sağlıklı uzun ömürle ilgili hâlâ cevaplanmamış çok soru var. Japonya'da 100 yaş ve üzeri kişilerle ilgili şaşırtıcı gerçeklerden biri de yüzde 88'inin kadın olması.

Araştırmacıların takip ettiği 107 yaşındaki kadın berber Hakoishi, sağlıklı uzun ömürle ilgili birçok gizemin anahtarını taşıyor.

Yaşlanma üzerinde çalışan Tokyo Üniversitesi profesörü Makoto Nakanishi, çoğalmayı bırakan ancak ölmeyen hücrelerin çıkarılmasının, yaşlanma sürecini tersine çevirebileceğini kanıtlayan bir dönüm noktasına ulaştı.

Nakanishi; "İnsanın yaşam sürelerinin katı bir şekilde 120 yıl olarak ayarlandığını söylüyor. 150 yaşına kadar yaşayan bir insan henüz görülmedi ama 120 yaşa kadar yaşayan pek çok insan biliniyor.

Silikon Vadisi elitleri tarafından finanse edilen araştırmacılar; sonsuza kadar (ya da daha uzun) yaşayabilmemiz için insan vücudunda ince ayarlar yapmaya çok yakın olduklarına inanıyorlar.

Google'ın kurucuları Sergey Brin ve Larry Page, Amazon'un sahibi Jeff Bezos, yaşlanmanın etkileriyle mücadele için büyük servetler harcıyorlar.

Kanser ve demans gibi tüm önemli hastalıkların 2040 yılına kadar üstesinden gelinebileceği tıbbi ve sosyal sistemler kurmayı amaçlıyor. Hedef herkesin 100 yaşına kadar sağlık sorunu yaşamadan yaşaması…

Dünya nüfusunun 2100 yılına kadar 11 milyarı aşması öngörülüyor. Eğer nüfus istikrara kavuşturulamazsa, başka bir gezegenin kolonileştirmesi ya da insanlığın karşılıklı olarak yok edilmesi riski söz konusu.

Bu durumda ölümsüzlük armağanının aslında bir lanete dönüştüğünü söylemek mümkün...

Mehmet Önal Kimdir?

Mehmet Önal İstanbul'da doğdu. Hukuk lisans ve yüksek lisans tahsilinden sonra İngiliz Parlamentosu ve Atlantik Konseyi'nde çalıştı. İzleyen dönemde enerji sektöründe çalışmaya başladı. Ticari görevlerden sonra enerji dönüşümü ve iklim değişikliği kamu politikaları üzerine uzmanlaştı.

Avrupa Birliğini'nin teknik iklim değişikliği danışman organı olan Sıfır Emisyon Platformu'nda ve İngiltere'de Karbon Yakalama ve Depolama Derneği'nde görev aldı. İklim değişikliği temalarında Avrupa'da, Orta Doğu'da ve Asya'da birçok devletin yürüttüğü çalışmalara katıldı.

Profesyonel olarak kamu politikaları ve siyasi gelecekler üzerine senaryo çalışmalarında yer alıyor, büyük toplumsal gelişmeler, sosyolojik değişimler, insanlık için varoluşsal tehdit oluşturan etkenler ve küresel jeopolitik konular üzerine kafa yoruyor. Enerji sektörü profesyoneli olarak Londra ve İstanbul'da yaşıyor.

 

Yazarın Diğer Yazıları

Lüks inançlar

Henderson, belki çok insanın düşündüğü ama fikrini söyleyemediği bir konuda Pandora’nın kutusunu açtı

Lazer savaşları geliyor

Geçen hafta füzeler Orta Doğu'da uçuşurken, İngiltere, kendi Dragon Fire adlı lazer silahının da gelişmekte olduğunu açıkladı

Sessiz lüks

Forbes Dergisi; "Sessiz lüksün prestijli ürününü yalnızca eğitimli bir göze sahip olanlar tanıyabilir," yorumunu yapıyor: "Para konuşur, zenginlik fısıldar!"