03 Mayıs 2025

Manisa, BYD, yılan hikâyesi…

Bir avuç Manisalı aydın, şehirlerini ve hepimizin istikbalini korumaya gayret ediyor

Geçen hafta yazdığım BYD/Manisa yazısında, belediye, Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi, AB Komisyonu Türkiye temsilciliği ve Sanayi Bakanlığı ne diyor; öğrenmeye çalışacağım demiştim.

Ülkemizde “bilgiye ulaşmak” giderek zorlaşıyor. Bir kısım insanlar korkmuş.

Bilgi alamadan, bir değerlendirme yapılabilir mi? O zaman ya kafadan atacaksınız, ya “olsa olsa” metodu ile yazacaksınız, ya da hepten yazmaktan var geçeceksiniz...

Ben vazgeçmeyi seven bir kimse değilim, Oğlak burcuyum; yani “sonuna kadar” gitmek en bariz huyum. Ertelerim; vazgeçmem.

Ülkede bilgiyi vermesi gerekenler, köşe yazarlarının vazgeçeceğini bekleyerek, (haksız sayılmazlar, ülkede en çarpıcı olayın bahis süresi birkaç günü geçmiyor!) seslerini çıkartmıyorlar.

Şimdi bu yazıyı yazdığım ana kadar, elimde sadece (bazı!) gazetelerinin haberleri, mahkeme kararı, bilirkişi raporu, MOSB (Manisa Organize Sanayii Bölgesi) uygulamaları ve söyledikleri ve bazı Manisalı aydınların görüşleri var.

Bu mahkemeleri açan, devletin karşısındaki sivil toplum kuruluşu ise Manisa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Derneği.

Bir avuç Manisalı aydın, şehirlerini ve hepimizin istikbalini korumaya gayret ediyor.

“Bazı” yayın organlarından elde edilen bilgiler şöyle;

-BYD yılda 150.000 otomobillik bir fabrika kuracak

-Yatırım Manisa MOSB 7. inci bölgede olacak

-Yatırım miktarı 1 milyar dolar olacak

- Ar-Ge Merkezi kurulacak

-10.000 (kişiye kadar!) istihdam sağlanacak

- Çin’den gelecek personel için “Çin mahallesi” kurulacak

- BYD kendi İnşaat şirketini getirecek

Manisalı “bazı” aydınlar ise özetle söyle diyorlar:   

“BYD, ülkemiz için doğru bir tercih olmadığı gibi tahsis edilen arazi de ülkemizin en değerli topraklarının bulunduğu Manisa Büyük Ova Koruma Alanında kalmaktadır.

Manisa, mevcut OSB'leri bile kaldıramamakta, çevre kirliliği oluşmakta, kentin demografisi bozulmaktadır.

Özellikle Manisa Yunus emre ilçesinde bulunan MOSB' nin büyümesi, Manisa merkez ilçelerinde yaşamı daha da zorlaştıracak, otopark sorununu büyütecek, trafiği içinden çıkılmaz hâle getirecek, kirli bir sanayi olan otomotiv sanayisi büyük bir çevre kirliliği yaratacak, sağlık, eğitim vb. kamu hizmetlerinden yararlanmada kısıtlamalar ve zorluklar doğuracaktır. Çünkü bu problemlerin hiçbirine karşı ne önlem alındığı söylenmemekte, bilinmemektedir.

Tarım alanlarının seçilmesinin nedeni, sanayi kurma maliyetinin daha az yatırım maliyetidir. Yani Ülke değil BYD düşünülmektedir.   

Binlerce yıldır tarım yapılan ve bundan sonra tarım yapılabilecek araziler yok edilmektedir.

Tarım arazilerinin yok olması sonucunu doğuracak bu uygulamanın adı kolaycılıktır; bugünümüzü ve geleceğimizi tehlikeye sokmaktadır. Hem yeraltı sularımız hem de arazi varlığımız sınırlıdır, nüfusumuz ise devamlı artmaktadır. 

Halkımızın gıda  dahil ihtiyaçlarının karşılanması ve refahının sağlanabilmesi için verimli tarım arazilerimizin korunması, gerekmektedir.         

Temiz Hava Hakkı Platformu'nun 2019 yılı raporuna göre; Manisa, Ülkemizde havası en kirli kentler arasında 4, hava kirliliğine bağlı ölümlerde 6. sıradadır.”

MOSB’yi temsil ettiğini söyleyen, telefonda konuştuğum İbrahim Bey, “Arazi seçimi Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi tarafından yapılmış, bize tebliğ edilmiştir. Ayni kurum, konu ile ilgili “BEYANAT/YAYIN” yasağı koymuştur. Size bilgi vermem yasak…”

Bilirkişi raporu ise şöyle:

Seçilen alan, 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu'nun 14. maddesi uyarınca büyük ova koruma alanı olarak Manisa Büyük Ova Koruma alanındadır. Başka alternatif alan bulunamadığı için burasının OSB 7. Kısım İlave Alanı olarak belirlendiği görüşü kabul edilemez.”

Tam 47 sayfalık, 2’si Toprak Bilimi ve Bitki Besleme bölümü hocası, biri Şehir ve Bölge Planlama bölümü hocası 3  farklı profesörün hazırladığı ve bilimsel açıdan üniversitelerde, doktora öğrencilerine  okutulabilecek sağlamlıkta, sadece bilimsel görüşlere yer veren bir bilirkişi raporu var.   

Çok anlaşılır bir Türkçe ve sadece tarım bilimi değil, geçerli kanun ve yönetmeliklere de tam uygun ve referans veren bir rapor hazırlamışlar. Son bölümünü özet ile yazıyorum:

  • Manisa VII. kısım OSB alanının 3564 da verimli tarım arazisini kapsıyor.
  • Talep edilen araziler 2. arazi kullanım kabiliyet sınıfındaki sulu mutlak ve dikili tarım arazilerinden oluşuyor.
  • Bu arazilerin tarım dışı amaçla kullanımı 5403 sayılı yasaya göre yasaktır.
  • Talep edilen alan etrafında tarımsal niteliği düşük alternatif araziler bulunmaktadır.
  • -MOSB VII. Etap İlave Alanı için tarım dışı kullanımı öngörülmesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı amaç ve ilkeleri ile çelişmektedir.
  • Dava konusu işlem üst ölçekte İzmir – Manisa Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı ilke ve kabullerine aykırıdır
  • Manisa ili, Yunusemre ilçesi, Akgedik, Gürle,Karaali ve Muradiye Mahallelerinde yapılması planlanan
  • Etap İlave Alanı için tarım dışı kullanımına uygun görüş verilmesine ilişkin Manisa Valiliği Toprak Koruma Kurulu’nun 06.09.2022 tarih ve 215/18 sayılı kararı ile Toprak Koruma Kurulu Kararına uygun görüşle izin verilmesine dair Tarım ve Orman Bakanlığı Olur’u işleminin anılan yönlerden uygun olmadığı kanaatine varılmıştır.

Raporu okuduğunuz zaman “buraya, tabiat kurallarını görmezden gelip kişisel menfaatleri için otomobil fabrikası koymağa çalışanların Vatan Haini olduklarını düşünmeye başlıyorsunuz.     

Konu ile uğraşan Sivil toplum kuruluşu;

“Olanlar yeterli araştırma yapılmadığını göstermektedir.  Gözden çıkarılan alan, mevzuata uydurulmak için hızlandırılmış süreç içerisinde gerekli manipülasyonlar ve yönlendirmeler yapılarak feda edilmiştir. Manisa Yunusemre ilçesinde Manisa OSB'ye ilave alan olabilecek, verimsiz taşınmazlar bulunmaktadır.

Bunun örneği Yunt Dağı (Osmancalı, Ortaköy, Dazyurt ve civarı mahalleler) bölgesidir ki, buraları da Manisa OSB'ye yakın olup, daha sonra da genişlemeye müsaittir. Yunusemre ilçesinde alternatif başka yerler de mevcuttur. Burada bulunamıyorsa, diğer merkez ilçe Şehzadeler'de, olmazsa Manisa'nın diğer ilçelerinde, yine olmazsa Manisa'nın içinde bulunduğu TR 33 bölgesindeki Uşak, Afyon ve Kütahya illerinde, ya da diğer illerde yer bulunması mümkündür. Mevcut yer seçimi ve bunun uygun görülmesi; gerçeklere, bilimsel kriterlere ve hukuka aykırıdır.

Manisa Büyük Ova Koruma Alanı içerisinde kalan bu arazinin seçimi, maalesef yatırımcı firmanın talep ve tercihi gözetilerek yapılmıştır. Aslında ülkemizde bu süreç, yıllardır benzer şekilde işle(til)mekte, ülke ve yatırımın yapılacağı kentin gerçekleri bütüncül bir yaklaşımla incelen(e)memekte, kararlar çoğunlukla egemen piyasa güçlerinin istekleri doğrultusunda verilmektedir.

Şimdi bu yazı üstüne mahkemenin kararı iptal etmesini beklersiniz değil mi? Evet Yürütmenin durdurulması kararı verilmiş.

Sonra; mahkeme pek de anlayamadığım bir şekilde, apar topar bu kararı kaldırıp Devlet lehine karar yenilemiş. İstinaf isteği de reddedilmiş!

Şimdi konu Danıştay’da. Abdullah Bey niye 6 Mayıs dedi anlayacağım ve size bildireceğim..  

Elde edebildiğim bilgiler bu kadar.

AB, Cumhurbaşkanlığı ve en önemlisi bu işin patronu olması gereken Sanayii Bakanlığı sus pus.

Niye ve ne gizliyorlar anlayamıyorum. Kazanmışsınız? Üzüm Bağlarının, zeytinliklerin üstüne beton döküp Fabrika kurmanın daha önemli olduğunu düşünüp karar vermişsiniz. 60 yıl önce verilen yanlış kararı tekrarlamışsınız.  Anlamadığım bir şey var? Madem “kamu yararı” diyorsunuz? Yayın ve konuşma yasağı ne demek oluyor? Kamu bizim kamu değil mi? Bırakın, anlayalım, bravo diyelim değil mi?   

Bakanlık Basın Müşaviri dostum Abdullah Bey,Bilgi veremiyoruz, 6 Mayısı bekle o zaman bilgi vereceğiz” dedi.

Bakanlıktaki bazı bilgi verebilen dostlarım ise hakikaten bir şey bilmiyorlar. Anlaşılan “Külliye” sadece yatırım değil, endüstriyel tercih konusunda da karar noktası olmuş. Umarım, yarın öbür gün “tıp” konusuna da bulaşmazlar.

BYD yatırımı için Manisa’nın seçilmesinin sebebi, bugünkü CHP’li belediye başkanından önceki MHP’li Cengiz Ergün imiş:

İfadeye göre VW’nin yatırım yapma ihtimali belirince MHP bastırmış, yatırım Manisa’ya alınmış. Soracağım, ancak Cengiz Beye de ulaşılamıyor.

Bugünkü CHP’li belediye başkanı ile görüşme de mümkün değil; hatta basına bakan kimse dahil, cevaplayacak herhangi bir yetkili ile de görüşülemiyor.

Beyler çok meşgul, devamlı toplantı halindeler. Telefona çıkana telefon bırakıp bekliyorsunuz. Ne arayan var ne soran ne gelen var ne giden!

Bir tanıdık söylemişti; CHP’li belediye başkanları seçilene kadar görünürler, seçilince Genel Merkez dahil kimseyi dinlemezler.

Bu konuyu uzatmak istemiyorum; çünkü bugün ülkedeki tüm aydınların CHP’yi desteklemesi lazım.

Maalesef bu siyasi bir tercih değil; nerede ise hayati bir tercih.  Ancak, seçimden sonra söylenecek birkaç kelime olacak tabii…   

Bursa’da Dutluk ve Şeftali tarlaları üzerine Otomobil fabrikası kurulurken, yani 1960’lı yıllarda, cehalet sebebi ile ülkeye ihanet edilirken, devletin bu kadar net bilgileri yoktu

Aradan 60 küsür yıl geçti. Şimdi kamyon makası yapılan atelyelerde Uçak parçası yapılabiliyor

Ancak karar cehaleti ayni nokta da…  

6 Mayıstan sonra bir otomobilci gözü ile niye “Manisa veya değil!” diye bakacağım ve yazacağım...

Yazarın Diğer Yazıları

Radar, TED, İBB’de rüşvet…

Bu hafta yazacak çok konu çıktı. En önemlisi benim ihtisas alanımı kapsamıyor ancak, tüm millet gibi benim de hayatımı çok yakından ilgilendiriyor.

Oruç Aruoba

"Oruç Aruoba, üniversiteden genç denebilecek bir yaşta koptuğu halde, felsefeden kopmamış, bu alanda önemli eserler vermeye devam etmiştir. Analitik zekâsıyla yaratıcı ruhu bir araya gelmiş, ayrıca akıl ile duygu, üst bir seviyede bütünleşmiştir"

Manisa ve AKP Manisa Milletvekili Murat Baybatur...

Manisalılar şehirlerine otomobil fabrikası gelecek diye çok sevinçliler... Ancak fabrikanın yeri ve ilerde bu yerin seçilmesi nedeni ile başlarına neler geleceği hakkında bilgileri yok... Kimse söylemiyor! Bilmesi gerekenler bilmiyorlar…

"
"