-YPG konusu ciddi, yoksa NATO üyeliği tehlikeye girer.

-Ne istiyor cumhurbaşkanınız?

-E işte YPG’yi terör örgütü ilan edin…

-Tamam da yani derdi ne tam olarak?

-Derdimiz PKK’nın sizin orda fink atması…

-Evet ama ne alırsa tatmin olur?

-Silah ambargosunun kaldırılması…

-Yav, bizimle öyle hayati bir silah alımı olayınız yok; tam olarak neyin peşinde? ABD’den bir telefon misal?

Bu hayali konuşmayı hiciv amaçlı yazmadım. Abartılı gelebilir ama çok da hayal ürünü olduğunu sanmayın. Son dönemlerde Türk diplomatlarının yabancı karşıtlarıyla yaptığı konuşmalardaki diplomatik jargonlar eşelendiğinde altından buna benzer mesajların çıkacağına eminim.

Türk dış politikası, dış dünyada artık iç politikaya endekslenmiş durumda. Bu da Türkiye’nin haklı olabileceği durumlarda bile haksız görünmesi riskini taşıyor. 

Türk diplomatların muhatapları, söylemeseler de eminim şu türden yanıtları kafalarından geçiriyorlardır:

-Yunanistan, başka hiçbir ülkenin yapmadığı bir uygulama ile hava sahasını 6 değil 10 mil olarak kabul ediyor, bunu bize kabul ettirmek için sizden de aldığı destekle uçuşlarını arttırıp, bizi provoke edip cevap vermek zorunda bırakıyor. Ege’de kötü şeyler olursa bizden günah gider.

- Ege’deki uçuşlar mı? Türkiye’de enflasyon uçuşa geçmiş?

- YPG’nin Suriye’deki Türk hedeflerine saldırıları üç kat arttı; operasyon yapmak zorunda kalacağız.

-Ekmek fiyatları da iki kat artmış, benzin fiyatlarına beşinci kez zam gelmiş. Dikkati dağıtmak için gerilim mi gerekiyor?

-Yunanlılar adaları silahlandırıyor.

-Zaten o adaları 30 yıldır silahlandırdılar; yoksa erken seçim mi var?

Gece gelen mektup, gündüz gelen telefon

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Suriye’ye yeni bir harekâta dönük olarak, “bir gece ansızın gelebiliriz” şeklindeki açıklamaları bana Haluk Şahin’in meşhur Gece Gelen Mektup kitabını hatırlatıyor.

1964 yılında Rumların mezalimine karşı herkes Türkiye’nin Kıbrıs’a harekât yapmasını beklemeye başladığı bir sırada, dönemin Amerikan Başkanı Lyndon Johnson imzasıyla Ankara’ya gönderilen mektupta kabaca “Kıbrıs’a girmeyin, yoksa sonuçlarına katlanırsınız” uyarısı yapılmıştı.

Mektup Türkiye’nin harekâtını 10 yıl geciktirdi ama Cumhurbaşkanı'nın o çok eleştirdiği İsmet İnönü diplomasi tarihine geçecek bir yanıta imza attı: 

“Yeni bir dünya kurulur Türkiye de o dünyada yerini alır.” 

50 küsur yıl geçmiş hâlâ hatırlarda.

Bırakın gizli tutulacak bir mektup göndermeyi, dünyanın gözü önünde Cumhurbaşkanı’na bir tweetle “aptal olma” diyen Trump’a Erdoğan’ın verdiği yanıtı hatırlayan var mı?

Tam da dünyada yeni bir düzeninin kurulmakta olduğu bir dönemde Türkiye’nin bu yeni dünya düzeninde yerini tartışacağımıza iç politik saiklerle yapılan kısır pazarlıkların sığlığına mahkûm oluyoruz.

Cumhurbaşkanı basın toplantısında “Biz kendi bağımsız dış politikamızı izlerken, müttefiklik ruhu içinde NATO'ya gerekli katkıları vermeye devam edeceğiz,” dediğinde yüksek sesle kahkaha attım.

Zira sonuç olarak, gündüz gelen bir telefon ve akabinde yapılan Biden- Erdoğan ikili görüşmesi, Türkiye’nin İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üye olarak davet edilmelerine itirazın kaldırılmasında belirleyici bir rol oynadı. 

Finlandiya ve İsveç’ten dost mu kazandık düşman mı?

Erdoğan’ın kapı gibi belge dediği, hukuki bağlayıcılığı olmayan bir mutabakat muhtırası. 

Cumhurbaşkanının megafon diplomasisine rağmen yine de  elde edilebilecek en iyi sonuçlardan biri olabilir. Tribünlere oynamak yerine sessiz diplomasi uygulansa, çok daha ileri bir sonuç alınabilir, Finlandiya ve İsveç’in tepkisi azaltılabilirdi.

Bundan sonra elbet bu iki ülkenin niyeti belirleyici olacak. Ama açıkçası Türkiye’nin taleplerini yerine getirme imkanları olsa bile, mümkünse yapabileceklerinin azamisini yapmama yoluna gidebilirler.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, yine Madrid’deki basın toplantısında aslında Ukrayna - Rusya bağlamında “siyaset kavga gürültü işi değildir. Siyaset daha çok eğer başarıya endeksliyse burada dost kazanmanın gayreti içinde olacaksınız. Ne kadar düşman kazanırsanız siyasette o kadar kayıpsınız,” dedi.

Bir acıklı kahkaha da bu noktada attım. Bir Finli uzmanın dediği gibi, Finlandiya sonuçta taviz vermedi; ama ülkede Türkiye’ye dair ne kadar iyi niyet vardıysa, hepsi sıfırlandı.

Belki de İsveç 73 kişiyi iade edeceği sözünü verdi; ima etti, vs. Bunu herkesin önünde söyleyip, İsveç hükümetini zora sokmak, dost mu kazandırır, düşman mı?

Sonuçta, herkes bu 73 iade meselesine odaklanacak. İade olmazsa, İsveç’in üyeliği engellenecek mi?

Yeni Rogers planları

Bu noktada, Cumhurbaşkanının sürecin başında hatırlattığı meşhur Rogers planı aklıma geliyor. Dönemin dışişleri bakanı ve Türk diplomatlar, Yunanistan’ın NATO’ya geri dönüşü için yoğun müzakereler yürütürken, ABD’nin Ankara büyükelçisinin 12 Eylül darbesinin komutanı Kenan Evren’e bir ziyaretiyle, Atina’nın sonradan tutulmayacak bağlayıcılığı olmayan sözlerle İttifak’a geri girişine şahit oldular.

-73 kişinin iadesi elzem!

-1- 202 desem

-O ne?

-Washington’un telefon kodu. Arasanız belki çıkar telefona?

-Ne alaka; 73 diyorum.

-1600 desem? 

-O ne?

-1600 Pennsylvania Avenue. Beyaz Saray’ın adresi. 15 dakikalık görüşme keser belki?

Türk güvenlik ve diplomasi bürokrasisi kan revan içinde, belgenin uygulamaya konması için bastıra dursun, bir bakacaklar ki; bir telefon gelmiş, bir görüşme olmuş, o iş tamam denmiş. Finlandiya, İsveç üye olmuş.

Kimse de şaşırmayacak. Zira Cumhurbaşkanı u dönüşleri konusunda kendisine sağlam bir ün yapmış durumda. Misal neden ve niçin Kıbrıs Rum Kesimi’nin liderinin zirveden bir gece önceki NATO yemeğine katılımına evet dediği bir muamma. 

Tıpkı, Emine Erdoğan’ın zirvenin birinci gecesi eşli verilen yemekte yer almamasındaki muamma gibi.