13 Temmuz 2025

Tip 1 diyabetli Barbie ve çocukların sevinci

Tip 1 diyabetli Barbie, kan şekeri seviyelerini izleyen bir sürekli glukoz monitörü (CGM) ve otomatik insülin dozu sağlayan bir insülin pompası gibi tıbbi cihazlarla donatılmış. CGM cihazını sabitlemek için pembe, kalp şeklinde bir medikal bant kullanılıyor ve telefonunda glukoz okumalarını gösteren bir uygulama bulunuyor

Uzun yıllardır tip 1 diyabetli çocukların sağlığı ve mutluluğu için emek veren bir hekim olarak biten haftanın en güzel haberi, Barbie bebekleri üreten Matte firmasının Tip 1 diyabetli Barbie’yi piyasaya sürmesiydi. Bunu görenler hemen Barbie’nin erkek muadili Ken için de benzer bir tasarım beklentisini dile getirdiler.

Bilindiği gibi Barbie, Amerikalı iş kadını Ruth Handler tarafından yaratılan, Amerikan oyuncak ve eğlence şirketi Mattel tarafından üretilen ve 9 Mart 1959'da tanıtılan bir moda bebeğidir. Şimdiye kadar 1 milyara yakın bebek satıldı ve Barbie bebekler her zaman evlerde ve çocukların yaşamında ayrı bir yere sahip oldu. Bu konu üzerinde konuşurken asistanımız Elif, geçen aylarda bir arkadaşlarının Barbie bebeklerini de sergilediği, herkesin Barbie konsepti ile giyindiği bir doğum günü partisi düzenlediğini ve çok eğlendiklerini anlattı. Barbie bebekler aksesuarları, kıyafetleri, akrabaları ile bir kültür taşıyıcısı olarak da kız çocuklarının yaşamında yer alıyor ve onların bağımsızlığını, sevinçlerini, umutlarını güçlendiriyor.

Tip 1 diyabetli Barbie 

Tip 1 diyabetli Barbie, Breakthrough T1D (eski adıyla JDRF)  ile iş birliği içinde tasarlandı ve Tip 1 diyabetli bireylerin günlük yaşamını temsil etmeyi amaçlıyor. Bebek, kan şekeri seviyelerini izleyen bir sürekli glukoz monitörü (CGM) ve otomatik insülin dozu sağlayan bir insülin pompası gibi tıbbi cihazlarla donatılmış. Ayrıca, diyabet farkındalığını simgeleyen mavi renkli, puantiyeli bir kıyafet giyiyor ve diyabet malzemeleri veya atıştırmalıklar için pastel mavi bir çanta taşıyor. CGM cihazını sabitlemek için pembe, kalp şeklinde bir medikal bant kullanılıyor ve telefonunda glukoz okumalarını gösteren bir uygulama bulunuyor.

Bu bebek, Barbie'nin Fashionistas serisinin bir parçası olarak, farklı cilt tonları, vücut tipleri ve engellerle çeşitliliği yansıtan 175'ten fazla farklı görünüme sahip bir koleksiyonun içinde yer alıyor. Breakthrough T1D ile yapılan iş birliği, cihazların ve bebeğin görünümünün Tip 1 diyabet topluluğunun deneyimini doğru bir şekilde yansıtmasını sağlamak için yaklaşık iki yıl süren odak grup çalışmalarıyla desteklendi. Bebek, 10.99 dolar önerilen perakende fiyatıyla Mattel Shop ve büyük perakendecilerde satışa sunuldu, ancak yoğun talep nedeniyle hızla tükendi; Mattel, yakında daha fazla stok sağlanacağını belirtiyor.

 Maken Lila Moss gibi Tip 1 diyabet savunucuları, bebeğin tanıtımında yer aldı ve bu girişimi, diyabeti kabullenme ve diyabetli çocukların etiketlenmesinin önlenmesi açısından önemli bir adım olarak övdüler.

“Arkadaşım Diyabet” ve Tip 1 diyabetli Barbie

Bir çocuk diyabet olduğunda, “eyvah” demeye, “bir felaket olmuş” gibi hissetmeye ve “karalar bağlamaya” gerek yoktur; bunun yerine diyabet tedavisi konusunda kendini geliştirmek, rutinleri iyi bir şekilde yerine getirmek ve gerçekçi bir iyimserlikle, “diyabetle arkadaş olarak” yola devam etmek en doğrusudur. Tip 1 diyabetli çocuklar için üzücü çağrışımları olan ve damgalanma riski yaratan “şeker hastası”, yerine  “tip 1 diyabetli”, “insülin eksikliği var” denmesi tercih edilmelidir ve diyabetle ilgili damgalayıcı kelimeleri kullanmaktan kaçınılmalıdır.

Biz çocuk diyabet ekiplerinin görevi, tanı anından itaberen çocuklara ve ailelerine eşlik ve rehberlik etmek, diyabeti kabullenmelerini sağlamak ve diyabetle yaşam konusunda onları eğitmektir. Bizler de çok uzun süredir “Arkadaşım Diyabet” felsefesi ile diyabetli çocuklara hizmet veriyoruz.  Bu felsefe, “Diyabet olmak eğlenceli değildir, ancak diyabetiniz olsa bile eğlenebilmelisiniz” görüşüne dayanmaktadır. Diyabetle arkadaş olmak, diyabetle yaşamanın ilk adımıdır; diyabetle gelen zorlukları içimizde büyütmemek, kaygılarla kendimizi tüketmemektir. Bir kez diyabetle karşılaşınca geçmişi geride bırakıp, geleceğe bakmak; diyabetle barışık bir yaşam sürmek en iyisidir.

Tip 1 diyabetli Barbie tasarımını görünce, “Arkadaşım Diyabet”e bir kardeş geldiğini ve bu tasarımın bizim bakışımızı tam olarak yansıttığını düşünüp çok sevindim. Tip 1 diyabetli Barbie, tip 1 diyabetli çocuklara sevindireceği gibi, onların diyabeti kabullenmelerine, insülin pompası gibi teknolojileri benimsemelerine büyük bir katkıda bulunacaktır. Bunun ötesinde   Lila Moss ve ülkemizden Tip 1 diyabetli Pınar Sabancı gibi ünlülerin rol alacağı tanıtım kampanyaları ile toplumun tip 1 diyabeti tanımasını da sağlayacaktır.

Bizler de Arkadaşım Diyabet ekibi olarak Tip 1 diyabetli Barbie’nin ülkemizde tanıtımı ve bunun ötesinde ülkemizdeki tip 1 diyabetli çocuklara bu bebekleri armağan etmek için elimizden geleni yapacağız.

Prof. Dr. Şükrü Hatun kimdir?

Prof. Dr. Şükrü Hatun, 1959 yılında Kütahya Domaniç'te doğdu. Tıp eğitimini 1983 yılında Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ankara, Türkiye'de tamamladı. Mezuniyet sonrası Adıyaman'da mecburi hizmetini yerine getirdi.

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları uzmanlık eğitimini Ankara Dr. Sami Ulus Çocuk Hastanesinde 1990'da, Çocuk Endokrinoloji Yan Dal Uzmanlık Eğitimini Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde 1993'de tamamladı. 1994 yılında doçent, 1999 yılında profesör oldu. 

1995-2016 yılları arasında Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı'nda çalıştı. Kocaeli Üniversitesi'nde Pediatrik Endokrinoloji programını kurdu. İki dönem anabilim dalı başkanlığı, 2012-2015 yılları arasında tıp fakültesi dekanlığı yaptı. 

2015 yılında bir süre North Carolina Üniversitesi Çocuk Endokrinoloji Bölümü'nde ziyaretçi profesör olarak bulundu. 

2016 yılından beri İstanbul'da Koç Üniversitesi'nde Çocuk Endokrinoloji ve Diyabet Bilim Dalı Başkanı olarak görev yapıyor.

Şükrü Hatun ve ekibi 1996 yılından bu yana diyabetli çocukların tedavisi, eğitimi, hakları, toplumun bilinçlendirilmesi ve diyabetle barışık yaşamaya odaklanan "Arkadaşım Diyabet Programı"nı yürütüyor.

Dr. Hatun, https://www.arkadasimdiyabet.com/ web sitesini kurdu ve 1997'den beri "Arkadaşım Diyabet İznik Kampı"nı yürütüyor, 2018'den beri de "Arkadaşım Diyabet Aile Kampı"nı düzenleyen ekibe liderlik ediyor.

Ekibinin de katkılarıyla diyabetli çocuklar, aileleri ve diyabet ekipleri için çok sayıda kitap yazdı veya çevirdi.

Türkiye'de uzun süre "Pediatrik Diyabet Grubu"na liderlik eden Dr. Hatun, arkadaşları ile "Pediatrik Diyabet Ekip Üyeleri Eğitim Kursları"nı başlattı, "Ulusal Çocukluk Çağı Diyabet Programı"nı hazırladı ve az gelişmiş bölgeler için diyabet kampları düzenledi.

Dr. Hatun'un diyabetli çocukların yaşamına yaptığı önemli katkılardan biri de "Okulda Diyabet Programı"nı başlatması. Bu program, Sağlık Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı ve Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derneği ile iş birliği içinde geliştirildi. Bu proje ile çok sayıda öğretmen okulda diyabet bakımı konusunda eğitildi ve Millî Eğitim Bakanlığı tarafından "Okullarda Diyabetli Öğrencilerin Bakımı ve Desteklenmesine İlişkin Yönerge" yayımlandı.

1993 yılından itibaren Dr. Hatun ve arkadaşları tarafından diyabetli çocukların hakları ile ilgili savunuculuk çalışmaları başlatıldı ve bu çalışmalar sonucunda 1996 yılında glukometre stripleri geri ödeme kapsamına alındı.

Dr. Hatun ve ekibinin başlattığı yeni bir kampanya ise "Sensörler için parmağını kaldır" sloganıyla sensörlerin Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından geri ödenmesine odaklanmıştır.

2014 yılında "Diyabetli Çocuklar Vakfı"nı kuran Dr. Hatun, çalışma arkadaşlarıyla birlikte çeşitli illerde "Arkadaşım Diyabet Buluşmaları" adlı eğitim toplantıları düzenliyor. Dr. Hatun ayrıca, diyabetin evdeki yükünü paylaşmaya odaklanan "Diyabet İçin HeForShe Programı" ile, "Diyabetli Çocukların Tedavisi ve Esenliği İçin On Temel Öneri" adlı bir program başlattı (2021).

Şubat 2023'te Türkiye'de yaşanan deprem felaketinin ardından Hatun, felaket bölgesinde yaşayan diyabetli çocuklar ve aileleri için bir destek ve dayanışma programı başlattı. Bu kapsamda ücretsiz kan şekeri ölçüm stripi desteği sağlandı. Ayıca deprem bölgesinden 51 diyabetli çocuk ve ailesi "Arkadaşım Diyabet Aile Kampı 2023"e ücretsiz katıldı.

İletişim Yayınlarından çıkan "Hekim Kendisini Tedavinin Bir Parçası Olarak Sunar" ve " İnsancıl Bir Tıp İçin Yazılar" isimli kitapları vardır. 

 

Yazarın Diğer Yazıları

Son Vardiya (Late Shift): Hemşirelerin emeğine adanmış bir film

Hemşirelerin emeğine adanmış "Son Vardiya" sadece bir hemşirenin gece vardiyası öyküsünü anlatmıyor, bitişe koyduğu “Dünya çapındaki hemşire eksikliği, küresel bir sağlık krizidir” cümleleri ile meselenin arka planına dikkat çekiyor

Deniz üstü düşünceleri

Denizlerin içindeki bin bir canlı, molekül, salgı, çevredeki bitki örtüsünden karışanlar bir araya gelip bize geçiyor ve belki de bütün bunlar gün ışığı ile içimize dolup bizi değiştiriyor. Pablo Neruda da Deniz şiirinde “Denize ihtiyacım var, çünkü beni eğitiyor” demiş

Süleyman Toklu ya da “Size söyleyecek hiçbir şeyim yok”

Süleyman Toklu’nun hayatının, sadece işkencede kitaplara geçecek bir direniş sergilemiş olmasından değil, bir dönemin derinlerdeki ruhunu temsil etmesinden dolayı önemli olduğunu düşündüm

"
"