ATİNA-

Yunanistan’a gelip Atina muhabiri olmadan önce Yunanistan’da 28 Ekim’in, yani 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı'ndan bir gün öncesinin Yunanistan’ın Milli Bayramı olduğunu bilmiyordum.

28 Ekim Milli Bayramı, Yunanistan’ın 28 Ekim 1940’ta İtalya’nın faşist ordularının başındaki Benito Mussolini’nin, Yunanistan’a “teslim ol” çağrılarına karşı “Hayır” (Helence’deki tabiriyle OHİ) demesi oldu..

O dönemde ülkenin başındaki eski bir general olan diktatör İoannis Metaksas, Mussoli’nin tehditlerini ret etmekle kalmamış; İtalya’ya savaş ilan etmesiyle ülkesini resmen 2. Dünya Savaşı'na sokmuş oldu.

Yunan ordularının Arnavutluk’un güneyinden saldırıya geçen İtalyan ordularını Arnavutluk’un içlerine kadar sürmesiyle kazandığı zafer coşkusu, Hitler ordularının Yunanistan’ın tümünü 12 Ekim 1944’e kadar sürecek işgal etmesiyle sona erecekti.

Yunanistan bu nedenle 28 Ekim gününü “OHİ günü” -yani teslim olmayı ret etme günü- olarak kutlamaya devam ediyor..

Cumhuriyet Bayramı

Oysa Cumhuriyet Bayramı'nı Ankara’daki çocukluk günlerimden beri bilirim. İlkokulda, ortaokulda, lisede her Cumhuriyet Bayramı'nda okullarımızda düzenlenen törenlere, müsamerelere, münazaralara, tiyatrolara, resmi geçitlere katılır; öğrenci geçitlerinde bayrağı kimin taşıyacağı heyecanını yaşardık. (Mesela okulumun basketbol takımında oynadığım için bayrak taşıdığım 1972 yılının Cumhuriyet Bayramı'nı hiç unutmam..)

Daha küçük yaşlarımda babam, annem ve ablamla birlikte Ankara’nın yegane büyük stadyumu 19 Mayıs’taki “Kurtuluş Savaşı'nın temsili sahneleri” ; harp okulu öğrencilerinin akrobatik gösterileri; ya da hipodromda düzenlenen tanklı tüfekli askeri geçitleri ve akşam saatlerindeki “fener alayı” geçitleri ben yaştakilerin hep aklına kazınmıştır.

Aynı coşku bugünkü çocuklarda ya da gençlerde var mıdır bilemiyorum.

Cumhuriyet Bayramı nedeniyle TV kanallarında gösterime sunulan “Atatürk ve Cumhuriyet” konulu reklam programları, bizim kuşağın yaşadığı görkemli törenleri akıllara getiriyor.

Yıl 1941

Bu reklam programlarından birinde İsmet İnönü döneminde İngiltere’de bastırılan ilk Türk lirası banknotlarını İstanbul’a getirmekte olan İngiliz bandıralı “City of Roubaix” gemisinin Yunanistan’ın Pire Limanı'nda batırıldığından söz ediliyor. Ama geminin kimler tarafından batırıldığından söz edilmiyor.

Bu konuda gazeteci-araştırmacı Ali Murat Güven, konuyla ilgili araştırma yazısında; Alman işgali altındaki Pire Limanı'na ikmal için yanaşan İngiliz Bandıralı geminin , Nazi Almanyası'nın hava saldırısıyla batırıldığına açıklık getiriyor.

Ali Murat Güven’in araştırmasındaki ilgili bölüm aynen şöyle:

“Yunanistan’a sürpriz bir hava saldırısı düzenleyen Naziler, aralarında Pire’nin de bulunduğu bir dizi Yunan kentinde ardarda yoğun bombardımanlar gerçekleştirmişlerdi. İşlek bir liman olan Pire’deki en öncelikli hedef ise kıyı boyunca sıralanmış olan ticarî gemilerdi.

Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin binbir türlü güçlük içinde bastırdığı banknotları taşıyan geminin 'Union Jack' bandırası (Birleşik Jack / İngiliz bayrağının lâkabı) kimbilir hangi meçhul Alman savaş pilotunun ağzının sularını akıtmış olmalıydı ki Yorkshire birkaç dakika içinde kevgire çevrildi.

Hedef, elbette ki -en azından o gün için- doğrudan doğruya Türkiye değildi. Çünkü, Hitler’in Türkiye’yi -Birinci Dünya Savaşı’ndaki güçlü müttefiklik ilişkilerinden dolayı- işgal planları arasında bir hayli gerilere attığı da bilinen bir gerçekti. Ancak, 'bir numaralı düşman' durumundaki İngilizlere ait bir gemi söz konusu olunca, Alman birlikleri Türk millî servetinin gözünün yaşına bakmadılar.”

Herkesin Cumhuriyet Bayramı kutlu olsun..