Gelir İdaresi Başkanlığı ev, arsa, iş yeri veya arazi alış ve satışı yapmış olanlara bir yazı gönderip “alım/satımını yaptığınız gayrimenkulü gerçeğinden düşük gösterdiğiniz için gelin gerçek bedel üzerinden harç farkını ve cezasını ödeyin” şeklinde yazı göndermeye başlamıştı.

Bu yazıda “Gelir idaresi Başkanlığınca kamu idare ve müesseselerinden, mükelleflerle muamelede bulunan diğer gerçek ve tüzel kişilerden toplanan bilgiler kullanılmak suretiyle 2024-2025 yılı verileri dikkate alınarak yapılan çapraz kontroller ve analizlerin yanı sıra defterdarlığımızca gayrimenkul değerleme raporları, internet satış ilanları, emsal tapu satışları gibi veriler üzerinden yapılan araştırmalarda işleme konu gayrimenkulün satış tarihindeki değeri …. TL’nin altında olamayacağı ve bu nedenle tapu tescil işlemi sırasında harç matrahının şu tutarda (…TL) düşük beyan edildiği tespit edilmiştir

Bu kapsamda 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 63’üncü maddesine istinaden daha sonra ortaya çıkabilecek herhangi bir cezalı tarhiyata muhatap olmamak için yazımız ekinde yer alan dilekçe örneğinin doldurulmak suretiyle dijital vergi dairesi aracılığıyla veya bağlı bulunduğunuz vergi dairesine 15 gün içerisinde müracaat ederek aradaki matrah farkının tahakkuk ettirilerek çıkacak olan verginin ödeme işlemlerinin gerçekleştirilmesi ve yapılan işlem sonucundan defterdarlığımız denetim koordinasyon müdürlüğüne bilgi verilmesi gerekmektedir” denilmektedir.

Bu yazının bir izaha davet yazısı olmadığını, bunun bir beyana (çağrı) davet yazısı olduğunu önceki günkü yazımda belirtmiştim.

Ancak Gelir İdaresi, bu yazısında pişmanlıkla beyan edilip edilmeyeceği hususuna hiç değinmediğinden birçok kişi pişmanlıkla beyan verebilir miyim, diye sormaya başladı.

İlaveten pişmanlık dilekçesi veren mükellefler hakkında pişmanlık dilekçelerinin kabulü halinde usulsüzlük cezasının kesilip kesilmeyeceği de tereddüt oluşturduğundan Gelir İdaresi’ne binlerce soru soruldu.

Hatta vergi daireleri arasında da bu konularda bir uygulama birliği olmadığı yönünde onlarca elektronik posta da geldi.

Gelir İdaresi de bu konularla alakalı bir uygulama birliği olmadığını fark edince bir genelge yayımladı.

Ve 16.05.2025 tarihli 2025/1 Vergi Usul Kanunu İç Genelgesi vergi daireleri ile Gelir İdaresi’nin ilgili birimlerine 22 Mayıs Perşembe günü itibariyle gönderilmeye başlandı.

Bu iç genelgede “Bakanlığımıza intikal eden olayların incelenmesinden 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 371. maddesi kapsamında tapu harcına esas değeri pişmanlık hükümlerine göre beyan eden mükellefler hakkında bu Kanun hükümlerine göre usulsüzlük cezası tatbik edilip edilmeyeceği hususunda tereddüt yaşandığı anlaşılmıştır.

492 sayılı Harçlar Kanunu’na ekli (4) sayılı tarifenin 1/20 numaralı fıkrasının (a) bendi uyarınca gayrimenkullerin ivaz karşılığında veya ölünceye kadar bakma akdine dayanarak yahut trampa hükümlerine göre devir ve iktisabında gayrimenkulün beyan edilen devir ve iktisap bedelinden az olmamak üzere emlak vergisi değeri üzerinden devir eden ve devir alandan ayrı ayrı harç alınacağı düzenlenmiştir.

İlgide kayıtlı iç genelgede;

-Söz konusu hüküm uyarınca gayrimenkullerin devir ve iktisabı sırasında aranılan tapu harcı için taraflarca bir beyanname verilmemesine rağmen, gayrimenkulü devir eden ve devir alan şahısların beyanına göre doldurulan belge esas alınarak tarih ve tahakkuk ettirildiği ve yine bu tutar dikkate alınarak tahsil edildiği,

-213 sayılı Kanunun 371. maddesi hükmünden “beyana dayanan vergiler” için yararlanılabildiği,

hususlarına yer verilerek tapu harçları için mükelleflerin 213 sayılı Kanunun 371. maddesinde yer verilen hükümlerden yararlanabileceği açıklanmıştır.

Diğer taraftan 213 sayılı Kanunun 352. maddesinde; vergi ve harç beyannamelerinin süresinde verilmemiş olması 1 inci derece usulsüzlük olarak tanımlanmış ve Kanuna bağlı 1 sayılı cetvelde yazılı cezaların uygulanacağı hükme bağlanmıştır.

Usulsüzlük cezası kesilmesi ile ilgili hükümde, vergi ve harç beyannamelerinin süresinde verilmemiş olması fiil olarak tanımlanmış olup tapu harcı hesaplanmasına esas alınan değerin düzeltilmesini ilişkin pişmanlık beyanlarının vergi ve harç beyannamesi ile yapılmaması nedeniyle usulsüzlük cezası kesilmesi mümkün bulunmamaktadır.

Öte yandan, söz konusu beyanların;

-Pişmanlık talepli olarak yapılması durumunda tapu harcının pişmanlık zammı,

Pişmanlık talebinde bulunmadan yapılması durumunda tapu harcının vergi ziyaı cezası kesilmek ve gecikme faizi,

Uygulanmak suretiyle tarh ve tahakkuk ettirilmesi gerektiği tabiidir” ifadeleri bulunmaktadır.

Bu yazı ne anlama geliyor?

Gelir İdaresi Başkanlığı verdiği bu İç Genelge ile şunu söylüyor; daha önce beyanname verdiyseniz birinci derece usulsüzlük cezası kesmeyeceğiz.

Ancak pişmanlık yoluyla gelip bu farkı bildirirseniz vergi ziyaı da kesmeyeceğiz, sadece harcın farkı ile aylık yüzde 4,5 oranında pişmanlık zammını ödeyeceksiniz. Özetle harcın farkı ile pişmanlık zammı alınacak; usulsüzlük ile vergi ziyaı cezası yok.

Vergi idaresine gidip pişmanlık yolu ile değil de ilk gönderdiğimiz yazıya binaen farkı bildirirseniz bu kez harcın farkı ile birlikte kesilecek vergi ziyaı cezasının dörtte biri ve aylık 4,5 gecikme faizi ödeyeceksiniz. Özetle kişiden harç farkı, dörtte bir vergi ziyaı cezası ile gecikme faizi alınacaktır.