Kısa süre önce Baykar Yönetim Kurulu Başkanı ve TEKNOFEST Yönetim Kurulu üyesi Selçuk Bayraktar "yerli ve millî" sosyal medya uygulaması olarak tanıttığı Next Sosyal'i kullanıma açtıklarını duyurdu.

Tıpkı X'e (eski Twitter) benzeyen bu uygulamanın kısa süre içinde 500 bin kullanıcıya eriştiği açıklandı.

Özellikle iktidar cenahından pek çok isim Next Sosyal'e katıldıklarını birer birer açıklamaya başladı.

Devlet Bahçeli dahi bu furyaya katılanlar arasındaydı. Next Sosyal'e katıldığını açıkladı, Selçuk Bayraktar'a bu hizmet için teşekkür etti.

Derken Next Sosyal'in açık kaynaklı, yani yazılım kodlarının herkesle paylaşıldığı bir uygulama olan Mastodon yazılımı üzerinden hazırlanmış olması tartışılmaya başlandı.

Bayraktar, açık kaynaklı Mastodon'u alıp "yerli ve millî" uygulama olarak, sanki kodları dahil her şeyiyle kendileri tarafından hazırlanmış gibi sunmakla eleştirildi.

Burada bir noktayı vurgulamak isterim. Kamuoyuna yansıyan bilgilerin aksine Selçuk Bey Next Sosyal'in Mastodon yazılımı üzerine inşa edildiğini daha önce dile getirmişti.

4 Temmuz tarihli X gönderisinde uygulamanın "Mastodon temelli" olduğunu belirtmişti.

Tartışmayı başka bir boyuta taşıyan ise Mastodon'un resmi hesabının X'te Selçuk Bayraktar'ı alıntılayarak herkesin görebileceği bir şekilde "Merhaba, direkt mesajlarından bizimle iletişime geçer misiniz" şeklinde bir mesaj atması oldu.

Konu birden büyüdü, sosyal medyada tartışılmaya başladı.

Peki, Selçuk Bey 4 Temmuz'da Next Sosyal'in Mastodon temelli bir uygulama olduğunu belirtmesine rağmen şirket neden kendisiyle temasa geçmek istemişti?

Next Sosyal'in bir eksiği, Mastodon'un kullanım şartları arasında ihlal ettiği bir kural mı vardı?

İşte bu soruların yanıtı almak için Mastodon'un tepe yöneticilerinden birine, İletişim Başkanı Andy Piper'a ulaştım.

Piper sorularımı büyük bir nezaketle yanıtladı.

Gelin, Mastodon neden Selçuk Bayraktar'a ulaşmak istemiş, birlikte bakalım:

Piper, Next Sosyal'den birkaç hafta önce haberdar olduklarını ifade ediyor ve konuyu T24'ün haberinde olduğu gibi lisans meselesine getiriyor:

"İlgili site, GNU Affero Genel Kamu Lisansı (AGPL) kapsamında lisanslanan Mastodon yazılımını çalıştırıyor gibi görünüyor. Ancak, yazılım değiştirilmiş gibi görünüyor ve Mastodon koduna ve telif haklarına yapılan atıflar kullanıcı arayüzünden ve siteden büyük ölçüde kaldırılmış. Ayrıca, mobil uygulamaların kendi uygulama kodumuza dayanıyor gibi göründüğü konusunda da bilgilendirildik."

Yani Mastodon burada öncelikle kendi kodlarına ve telif haklarına yapılan atıfların Next Sosyal'in bazı sayfalarında/arayüzünde eksik olmasından rahatsız olmuş. Aynı şekilde mobil uygulamada da bu atıfların eksikliği tespit edilmiş.

Lakin Pinker'ın açıklamasının devamında Next Sosyal'le iletişime geçmeyi talep etme sebepleri bununla sınırlı değil. Bir mesele daha var. Şöyle devam ediyor Andy Piper:

"GNU Affero Genel Kamu Lisansı, normal GNU GPL sürüm 3'ün değiştirilmiş bir sürümüdür. Ek bir gereksinimi vardır: Bir sunucuda değiştirilmiş bir program çalıştırır ve diğer kullanıcıların programla iletişim kurmasına izin verirseniz, sunucunuz da kullanıcıların programda çalışan değiştirilmiş sürüme karşılık gelen kaynak kodunu indirmelerine izin vermelidir. Bir Mastodon sunucusunun, en azından hizmetin ana sayfasında yazılımın kaynak koduna görünür bir bağlantısı olmalıdır."

Bu kısmı da özetlemek gerekirse diyor ki; eğer siz Mastodon yazılımının üzerine bir şeyler eklerseniz o eklediğiniz kısmın kodlarını da açık kaynak yapmak zorundasınız. Uygulamanızın ana sayfasına bir link koyacaksınız ve isteyen o kodları kullanabilir olacak. Tıpkı Mastodon'un yaptığı gibi.

Peki, şirket bu taleplerini dile getirmek için neden Next Sosyal'le doğrudan iletişime geçmemiş de, X'den mesaj göndermeyi tercih etmiş?

Aslında geçmiş. Daha doğrusu geçmeye çalışmış ama başarılı olamamış.

Piper'a göre 8 Temmuz'dan bu yana Next Sosyal'in hizmet sahibiyle iletişime geçmeye çalışıyorlarmış.

Bu çabalarını da şöyle dile getiriyor:

"Lisans yükümlülüklerini hatırlatmak ve bilgilendirmek için ilk olarak 8 Temmuz'da hizmet sahibiyle e-posta yoluyla iletişime geçmeye çalıştık. O zamandan beri, hizmet sahibiyle iletişime geçmek için birkaç girişimde daha bulunduk, ancak e-postalar ya geri döndü ya da görmezden gelindi. 27-28 Temmuz hafta sonu boyunca halktan gelen birkaç ek mesajın ardından, 29 Temmuz'da resmi X hesabımız, hizmet sahibiyle iletişime geçmek için bir başka çaba olarak Next Sosyal'e atıfta bulunan önemli bir gönderiye yanıt verdi."

Yani Mastodon ne yaptı ne ettiyse bir türlü Next Sosyal yönetimine ulaşamamış.

E-posta yoluyla ulaşmak mümkün olmayınca son çare olarak X'ten mesaj atma yoluna gitmişler.

Piper son olarak yaşanan bu gelişmelerin ardından Next Sosyal'in AGPL lisansına uygun olarak tam kaynak kodunun kullanıma sunulmasını "dört gözle" beklediklerini dile getiriyor bana verdiği yanıtta.

Durum bu.

Şimdi Next Sosyal'in Mastodon atıflarını eksiksiz hale getirmesi ve ana sayfasında kodların değiştirilmiş haline erişim sağlaması gerekiyor.

Keşke tüm bu tartışma yaşanmadan önce Selçuk Bey'in ekibi Mastodon'un e-postalarına yanıt vermiş ve gerekli düzenlemeleri yerine getirmiş olsaydı.

Belki e-postaları görmediler, belki de gördüler ama böyle bir tartışmaya dönüşeceğini tahmin etmedikleri için önemsemediler.

Bilemiyorum.

Her halükârda şu eleştirimi dile getireyim: Açık kaynaklı bir yazılımı kullanıp, sonrasında bazı eklemeler yapıp bu eklemeleri kapalı tutmanın bu işin mantığıyla temelden çeliştiğini tüm yazılımcıların bilmesi gerekiyor.

Ayrıca madem Selçuk Bey 4 Temmuz'da açıkça Next Sosyal'in Mastodon temelli olduğunu dile getirmiş, niçin sitenin her yerine bu bilgi sonradan, konu gündeme gelince eklendi?

Telif hakları meselesi bu ülkede niçin hemen herkes tarafından görmezden geliniyor?

Telif hakları ihlaline en çok maruz kalan mesleklerden birinin mensubu olarak bu türden duyarsızlıklar en çok bizim canımızı acıtıyor.