Araştırma Üniversitesi nedir?
Türkiye’de 1990’lı yılların başından itibaren, belirli bir olgunluğa ulaşmış üniversitelerin “özel statülü devlet üniversitesi”ne dönüştürülmesi gündeme gelmiş ancak bu girişimlerden sonuç alınamamıştı. 2015’te altı üniversitenin bir deklarasyon ile oluştuğunu ilan ettiği Türk Araştırma Üniversiteleri Güçbirliği (TAÜG) bu süreci hızlandırdı ve 2016’da Türkiye’de araştırma üniversiteleri konusu resmi makamlarca da dile getirilmeye başlandı. Neticede YÖK, önce “Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma Projesi”ni kamuoyuna duyurdu, ardından “Araştırma Odaklı Misyon Farklılaşması Programı” kapsamında Araştırma ve Aday Araştırma Üniversiteleri Programını (AÜP) tanıttı. Bu kapsamda, üniversitelerin performanslarının YÖK “İzleme ve Değerlendirme Komisyonu” tarafından belirlenen kriterler çerçevesinde yıllık olarak takip edileceği ve bunun üç boyutta oluşturulan puanlamayla izleneceği duyuruldu.
Birinci boyutta “Araştırma kapasitesi” başlığı değerlendirilirken dikkate alınan göstergeler:
Üniversitede bulunan bilimsel yayın sayısı, atıf sayısı, ulusal proje sayısı, ulusal projelerden elde edilen fon tutarı, uluslararası proje fon tutarı, ulusal ve uluslararası patent başvuru sayısı, ulusal patent belge sayısı, uluslararası patent belge sayısı, faydalı model/endüstriyel tasarım belge sayısı, doktora mezun sayısı ve doktora öğrenci sayısı
İkinci boyutta “Araştırma kalitesi” başlığı değerlendirilirken dikkate alınan göstergeler:
InCites dergi etki değerinde yüzde 50’lik dilime giren bilimsel yayın oranı, InCites dergi etki değerinde yüzde 10’luk dilime giren bilimsel yayın oranı, ulusal bilim ödülü sayısı, öğretim üyesi firma sayısı, öğrenci/mezun firma sayısı, YÖK 100/2000 Doktora Burs Programı öğrenci sayısı, TÜBİTAK 2244 Sanayi Doktora Programı öğrenci sayısı, TÜBİTAK 1004 Teknoloji Platformu Projesi kapsamında alınan fon tutarı, bilimsel yayınların açık erişim yüzdesi, tezlerin açık erişim yüzdesi, dünya akademik genel başarı sıralamalarında ilk 500’e giren sayısı ve akredite edilmiş program sayısı
Üçüncü boyutta “Etkileşim ve işbirliği” başlığı değerlendirilirken dikkate alınan göstergeler:
Üniversite-üniversite işbirlikli yayın oranı, üniversite-sanayi işbirlikli yayın oranı, uluslararası işbirlikli yayın oranı, üniversite-sanayi iş birlikli patent belge sayısı, uluslararası işbirlikli patent belge sayısı, kamu fonları kapsamında üniversite-sanayi işbirlikli AR-GE ve yenilik projelerinden alınan fon tutarının ilgili proje sayısına oranı, kontratlı üniversite-sanayi iş birlikli AR-GE ve yenilik projelerinden alınan fon tutarının ilgili proje sayısına oranı, uluslararası öğrenci oranı, uluslararası öğretim üyesi oranı ve dolaşımdaki öğretim üyesi, öğrenci sayısı
13 Aralık 2021’de programda yer alan üniversiteler 20 devlet üniversitesi olarak tekrar güncellendi, ilk kez programa üç vakıf üniversitesi dahil edildi, asli-yedek üniversite ayrımı kaldırıldı ve yerine performansa göre belirlenen A1, A2, A3 sınıflandırılması getirildi. Programdaki üniversitelere, program kapsamında sağlanması planlanan tüm teşviklerin, yer aldığı performans grubuna göre farklılaştırılacağı açıklandı. Yenilenen program için alan eşleştirmeleri güncellendi ve tekrar duyuruldu. 6 Haziran 2022’de ise program kapsamındaki 20 devlet üniversitesine 2022 mali yılı için Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) programında kullanmak üzere ek 100 Milyon TL ek kaynak aktarılacağı açıklandı.
|
