Ukrayna'nın Mariupol kentinde toplu mezarların sayısı artıyor: 'Oğlum öldüyse, onu insan onuruna yaraşır şekilde gömmek istiyoruz'

BBC’nin Panorama programı için Staryi Krim’den gelen uydu görüntülerini inceleyen Centre for Information Resilience (Bilgi Dayanıklılık Merkezi) Haziran ayındaki son incelemelerinden bu yana mezara 1500 cenazenin daha gömüldüğünü ortaya çıkardı. Savaşın başından bu yana 4 bin 600’den fazla cenazenin burada gömüldüğü tahmin ediliyor. Ancak toplamda kaç mezar olduğu tam olarak bilinmiyor.

Ukraynalı yetkililer Mariupol’deki savaş sırasında en az 25 bin kişinin hayatını kaybettiğini; evleri yıkılan 5 bin ile 7 bin arasında kişinin de enkaz altında kaldığını söylüyor. 

Mariupol’deki görgü tanıkları, BBC’ye, yıkılan binaların altında kalan cansız bedenlerin Rus yetkililer tarafından çıkarıldığını ve gömülmek üzere ailelerine bilgi verilmeden götürüldüğünü söylüyor.

Olga Sagirova'nın korkunç hikayesi, Mariupol’de birçok insanın başından geçenleri anlamak için bir fikir veriyor. Rus ordusunun bombardımanı sırasında yıkılan evinden sağ çıkan tek kişi oydu. Eşi ve annesi ile babası hayatını kaybetmişti. Kurtulduktan hemen sonra şehirden kaçan Sagirova, şu an ailesinin mezarlarının nerede olduğunu bilmiyor.

48 yaşındaki muhasebeci Sagirova, eşi Valery ile birlikte Mariupol’ün yoğun nüfuslu bir bölgesinde bahçeli, iki katlı bir evde yaşıyordu. İki yetişkin çocukları başka şehirlerdeydi.

Mart ayında, şehrin diğer bölgeleri yoğun bombardıman altındayken onların mahallesi sessizdi. Yine de her gece eşiyle birlikte mahzende uyuyorlardı. Olga her gece ağlarken eşi onu teselli etmeye çalışıyordu:

“Bana endişe etmememi, o günleri atlatacağımızı söylüyordu.” 

10 Mart akşamı, Rusya’nın şehirdeki bombardımanının 15. gününde kapıları çaldı. Olga’nın 80 yaşında üzerindeki anne ve babası kapıdaydı; ikisi de titriyordu.

Binaları bombalanmıştı ve yangın çıkmıştı. Olga onları içeri aldı, mahzende uyumaları için alt kata götürmek istedi. Ama anne ve babası bodrum katına inmek istemedi, evdeki bir odaya yerleşti. 

O akşam yerel saatle 22.30 sıralarında bombardıman bir süreliğine durduğunda, Valery üst kattaki odalardan birine çıktı. Olga’ya da, bombardıman başlar başlamaz geri döneceğini söyledi.

Gece 03:30’da Olga bir uçağın sesiyle sıçrayarak uyandı. Ve bir anda tüm ev üzerine çöktü:

“Her şey bir saniye içinde oldu. Her şey üzerime düşüyordu.

“Bacaklarımın yarısı enkaz altına gömülmüştü. O yüzden kıpırdayamıyordum. Etraftaki sesleri yeniden duymaya başladığımda eşimin sesini duydum. Bana ‘Olga, beni buradan çıkar, merdivenin yakınlarındayım’ diye sesleniyordu."

Olga, kendisinden yaklaşık 2 metre uzaklıkta olan Valery’yi kısmen görebiliyordu ama bacaklarının üzerindeki yıkıntıları kaldırıp ona ulaşamıyordu. Valery çok daha derindeydi.

Tek yapabildiği bir süre Valery ile konuşarak onu sakinleştirmeye çalışmak oldu:

“Bir süre sonra sesi kesildi, sadece hırıltılı nefesini duymaya başladım. Sonra o da kesildi ve eşim tamamen sessizliğe gömüldü.”

Karanlıkta kalan Olga çığlıklar atmaya başladı ama kimse onu duymuyordu. Bir süre sonra bir fenerin ışığının yaklaştığını gördü; komşusu onu enkaz altından kurtarmaya gelmişti. Ancak karanlıkta başarılı olamayınca, güneş doğduğunda geri döneceklerini söyleyip oradan ayrıldılar.

Olga bir kez daha yalnızdı, yanında son sözlerin söyleyip enkaz altında sessizliğe gömülmüş olan eşi de vardı.