Hürriyet gazetesi yazarı Sedat Ergin, Azerbaycan’da muhalif bir partinin kurucuları arasında yer alıp, daha sonra kendi internet sitesinden yayınlar yapan bir aktivist olan Ilgar Mammadov davasını bugünkü köşesine taşıdı. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Azerbaycan arasında 6 yıl çekişmeli süren davada son tahlilde AİHM'in verdiği karar doğrultusunda şekillendiğini belirtti.
Ergin, "Mammadov, Azerbaycan’da muhalif bir partinin kurucuları arasında yer alıp, daha sonra kendi internet sitesinden yayınlar yapan bir aktivist. Kamu düzenini bozduğu, güvenlik güçlerine karşı direndiği, şiddete başvurduğu gibi gerekçelerle 2013 yılında tutuklanarak yedi yıl hapse mahkûm ediliyor. AİHM, 22 Mayıs 2014 tarihinde Azerbaycan’a Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) iki maddesinden ‘ihlal’ veriyor. Bunlardan birincisi, tutuklamalara ilişkin ‘özgürlük ve güvenlik hakkı’nı düzenleyen AİHS’nin 5’inci maddesidir. Bir diğer ihlal AİHS’nin ‘kısıtlamaların sınırlanmasına’ ilişkin 18’inci maddesinden veriliyor. Söz konusu madde “Hak ve özgürlüklere bu Sözleşme hükümleri ile izin verilen kısıtlamalar öngörüldükleri amaç dışında uygulanamaz” hükmünü taşıyor." ifadesini kullandı.
Ergin, "Bu madde üzerinde özellikle durmamız gerekiyor. AİHM’nin tutuklamalarda amaç dışına çıkıldığı görüşüyle 18’inci madde üzerinden ihlal vermeye başlaması, aslında mahkemenin tarihinde son 15 yıl içinde ortaya çıkmakta olan bir yöneliş. Ancak bugüne dek çok sınırlı durumlarda bu maddeden ihlal kararı çıktı. Mammadov, Batı dünyasının yoğun ilgisi altında bu ihlaller arasında en çok konuşulan dosya oldu. Türkiye’ye bu maddelerden ihlal, bugüne dek Osman Kavala ve Selahattin Demirtaş dosyaları olmak üzere yalnızca iki kez verildi." hatırlatmasını yaptı.
Ergin yazısında şunları kaydetti:
"AİHM kararının 13 Ekim 2014 tarihinde kesinleşmesiyle birlikte konu uygulamanın izlenmesi için Avrupa Konseyi’nin siyasi kanadı olan ve bütün üye ülkelerin temsil edildiği Bakanlar Komitesi’nin denetim alanına giriyor.Dosyaya baktığımızda Azerbaycan ile Bakanlar Komitesi arasında 6 yıl süren bir çekişme yaşanıyor. Mammadov’un tutukluluğu devam ederken, Bakanlar Komitesi, düzenli bir şekilde kendisinin AİHM kararı uygulanarak serbest bırakılması talebini kayda geçiriyor.Bakanlar Komitesi, 5 Aralık 2017 tarihinde yaptığı başvuruda AİHM’den Azerbaycan’ın ihlal kararını uygulama yükümlülüğünü yerine getirip getirmediğinin tespit edilmesini istiyor.
Mammadov dosyasının önemi, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin Sözleşme’nin 46’ncı maddesinin 4’üncü fıkrasında öngörülen bu mekanizmayı tarihinde ilk kez (ve tek) işletmiş olmasıdır.Komite, Azerbaycan’dan bu kez yeni kararın uygulanması talebinde bulunmuştur. Azerbaycan Yüksek Mahkemesi, geçen nisan ayında Mammadov dosyasını yeniden değerlendirmiş ve kendisi hakkında verilen mahkûmiyet kararını iptal etmiştir.
Bakanlar Komitesi, bundan dört ay kadar önce 4 Eylül tarihinde Strasbourg’da yaptığı toplantıda, Mammadov dosyasının kapatılmasına karar vermiştir. Böylelikle, 2014 yılında alınan kararın uygulanmasıyla ilgili olarak Azerbaycan ile AİHM ve Bakanlar Komitesi arasında altı yıl süren çekişme son bulmuştur.Son tahlilde mesele AİHM’nin verdiği kararın doğrultusunda şekillenmiştir."
