ABD'nin New York kentinde bugün ve yarın Kıbrıs Konulu Genişletilmiş Formatlı Gayri Resmi Toplantı düzenleniyor. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da toplantıya katılacak.
Dışişleri Bakanlığı kaynaklarından edinilen bilgiye göre, toplantıda diğer taraflar, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) Lideri Nikos Hristodulidis, Yunanistan Dışişleri Bakanı Yorgo Gerapetritis ve İngiltere'nin Avrupa, Amerika ve Denizaşırı Topraklardan Sorumlu Devlet Bakanı Stephen Doughty tarafından temsil edilecek.
Diplomatik kaynaklar Türk tarafının toplantı neticesinde, Ada'daki iki taraf arasında bir iş birliği kültürünün gelişmesine yönelik adımların atılabilmesini arzu ettiğini ve toplantının Ada'daki iki devlet arasında iyi komşuluk ilişkilerinin geliştirilmesine hizmet etmesini beklediğini aktardı.
Bakan Fidan, 17-18 Mart'ta İsviçre'nin Cenevre kentinde aynı formatta düzenlenen toplantıya katılmıştı.
Yapılmış ve yapılacak toplantılar, "geçmiş müzakere süreçlerinin devamı" ya da "yeni bir müzakere sürecinin başlangıcı" niteliği taşımıyor.
Cenevre'deki Kıbrıs Konulu Genişletilmiş Formatlı Gayri Resmi Toplantı
Cenevre'deki toplantıda, Ada'daki taraflar arasında, Kıbrıs meselesinin nihai çözümüne ortak zeminin bulunmadığı mevcut ortamda, Guterres'in de isteği üzerine, Ada'daki iki halka da yarar sağlayabilecek iş birliği alanlarının keşfine odaklanılmıştı.
Bu çerçevede liderler, Ada'daki taraflar arasında bir işbirliği kültürünün gelişmesini teminen, yeni geçiş noktalarının açılması, Ada'daki mayınların temizlenmesi, çevre ve iklim değişikliği, Ara Bölge'de güneş enerjisinden elektrik üretimi, mezarlıkların restorasyonu ve gençlik konusunda bir teknik komitenin kurulması konuları üzerinde mutabık kalmıştı.
Şu anda anılan iş birliği başlıklarının üçünde (çevre ve iklim değişikliği, mezarlıkların restorasyonu ve gençlik konusunda bir teknik komitenin kurulması) ilerleme kaydedilirken diğer üç başlıkta (yeni geçiş noktalarının açılması, Ada'daki mayınların temizlenmesi, Ara Bölge'de güneş enerjisinden elektrik üretimi) Rum tarafının uzlaşmaz tavrı nedeniyle ilerleme sağlanamadı.
Sürecin takibini sağlamak ve New York'ta düzenlenecek ikinci toplantının hazırlıklarını yürütmek üzere Guterres'in Kıbrıs Şahsi Temsilcisi Maria Angela Holguin Cuellar, Türkiye'nin de onayıyla, 2 Mayıs'ta yeniden Şahsi Temsilci olarak atandı ve 12 Mayıs'ta görevine başladı.
Cuellar, göreve gelişini takiben, 24-31 Mayıs ve 7-9 Temmuz tarihlerinde Ada'yı ziyaret ederek liderlerle ikili, temsilcileriyle ise üçlü formatta görüşmeler gerçekleştirdi.
Şahsi Temsilci Cuellar, 2 Haziran'da İstanbul'da Bakan Fidan, 5 Haziran'da Yunanistan'da Gerapetritis, 1 Temmuz'da İngiltere'de Doughty, 2 Temmuz'da Brüksel'de Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Antonio Costa ile temaslarda bulundu.
|
Ersin Tatar, New York'a gitti
KKTC lideri Tatar, toplantıya katılmak için New York'a gitti. Tatar, New York'a hareket etmeden önce Ercan Havalimanı VİP Salonu'nda düzenlenen basın toplantısında açıklamalarda bulundu.
Kıbrıs'taki taraflar arası müzakerelerin başlayabilmesi için KKTC'ye yönelik direkt uçuş, direkt temas ve direkt ticaret sürecinin başlamasının zorunlu olduğunu belirten Tatar, Rum tarafının olumlu bir atmosfer oluşturmak yerine gerginliği artırdığını belirtti.
KKTC Cumhurbaşkanı Tatar, New York'a hareketi öncesi açıklamalarda bulundu
Tatar, "Bu durumu uluslararası camia görmeli ve Kıbrıs Türklerine sahip çıkmalıdır." diye konuştu.
Tatar, "egemenliklerinden asla taviz vermeyeceklerini ve Kıbrıs Türkü'nün hak ve hukukunu korumak üzere New York'a gittiğini" belirterek, "Rum tarafının KKTC'de mülk alan şahıs ve şirketlere karşı başlattığı tutuklama kampanyasıyla terör estirdiğini" söyledi.
KKTC Cumhurbaşkanı Tatar, bölgedeki gelişmelere BM'nin seyirci kaldığını dile getirerek, Ada'da varılacak bir anlaşmada "barış, huzur ve güvenliğin" ne kadar önemli olduğunu toplantıda muhataplarına ileteceğini ifade etti.
Cenevre öncesi süreç
Ocak 2024'te Cuellar'ın Guterres'in Kıbrıs Şahsi Temsilcisi olarak ilk atamasının ardından, görev tanımının Ada'daki iki taraf arasında yeni resmi çözüm müzakerelerinin başlatılmasına ilişkin ortak zemin bulunup bulunmadığının araştırılmasıyla kısıtlı tutulması ve görev süresinin 6 ayı aşmaması şartıyla Türkiye tarafından Kıbrıs Türk tarafıyla bilistişare (istişare ederek, karşılıklı konuşarak, danışarak) onay verilmişti.
Bu süre zarfında Ada'da ve garantör devletlerde (Türkiye, Yunanistan, İngiltere) temaslarda bulunan Cuellar, görev süresi sonunda (Temmuz 2024) Guterres'e içeriği kamuoyuyla veya taraflarla paylaşılmayan bir rapor sunmuştu.
Ayrıca görevi sona ermeden kısa süre önce kamuoyuna yayınladığı veda mektubunda, "geçmişte beklentileri karşılamayan ve daha büyük anlaşmazlıklara ve hayal kırıklıklarına yol açan çözümlerden uzaklaşmanın" önemine işaret eden Cuellar, "şimdi farklı düşünülmesi gerektiğini" belirtmişti.
Bu çerçevede, Guterres, KKTC Cumhurbaşkanı Tatar ile 28 Eylül 2024'te yaptığı görüşmede, Tatar ile GKRY Lideri Hristodulidis'i New York'ta gayriresmi ve gündemsiz, karşılıklı görüş alışverişini amaçlayan üçlü bir akşam yemeğinde bir araya getirmeyi önermişti.
Söz konusu üçlü akşam yemeği 15 Ekim 2024'te yapılmıştı.
Yemekte Tatar tarafından Kıbrıs Türk tarafının pozisyonu bir kez daha açıklanırken Ada'da iki ayrı devlet olduğu gerçeğinin altı çizilmişti.
Akşam yemeğinin ardından BM Sözcülüğü tarafından yapılan açıklamada, taraflar arasında ortak zemin bulunmadığı ilk kez resmi olarak kayda geçirilmişti.
Yemekte ayrıca, Guterres'in ev sahipliğinde Ada'daki iki lider, Anavatanların Dışişleri Bakanları ve üçüncü garantör ülke İngiltere'nin daha düşük düzeyli katılımıyla, bir "Genişletilmiş Formatlı Gayri Resmi Toplantı" düzenlenmesi kararlaştırılmış, anılan toplantı 17-18 Mart tarihlerinde Cenevre'de gerçekleştirilmişti. (AA)
|
