Olası bir Rusya saldırısına karşı nasıl bir savunma gerçekleştirileceğinin detaylı planı, 11 ve 12 Temmuz'da gerçekleştirilecek NATO zirvesinin ana konularından birini oluşturuyor.
Bunun, Soğuk Savaş'ın sona ermesinden bu yana birliğin Rusya'ya karşı en kapsamlı planı olması bekleniyor.
NATO hangi amaçla kuruldu?
NATO'nun esas amacı İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Avrupa'da Sovyet bloğunun yayılmasını engellemekti.
Sovyetler Birliği 1991'de dağılınca, çoğu Doğu Avrupa ülkesi NATO'ya dahil oldu.
Sovyetler Birliği eski üyelerinden Rusya onların NATO'ya katılmasını kendi güvenliğini tehdit ettiği gerekçesiyle eleştirdi.
Rusya, Ukrayna'nın NATO'ya dahil olmasına kuvvetli bir şekilde karşı çıkıyor. Bunun NATO'yu Rusya topraklarına yakınlaştıracağını savunuyor.
NATO, Finlandiya'nın geçtiğimiz Nisan'da birliğe katılmasıyla başka bir Rusya sınırına dayandı.
Soğuk Savaş'tan beri en kapsamlı plan
NATO komutanlarının, birlik üyesi ülkelere olası bir Rusya saldırısına karşı yeni bir planı var.
Silahlı kuvvetlerin, Rusya Arktik ve Kuzey Atlantik'ten, Orta Avrupa'dan ya da Akdeniz'den saldırırsa, nereye gitmesi ve ne yapmaları gerektiği planda belirtiliyor.
Royal United Services Institute isimli düşünce kuruluşu müdür vekili Malcolm Chalmers, bunun, 1991'de Soğuk Savaş'ın sona ermesinden bu yana NATO'nun hazırladığı en kapsamlı plan olduğunu belirtiyor:
"Sovyetler Birliği dağıldığında büyük bir savaş tehdidi neredeyse tamamen kaybolmuştu. Ancak 2014'te Kırım'ın ilhak edilmesi ve şimdiki Ukrayna Savaşı, tehdidin tekrar gerçek olduğu anlamına geliyor, özellikle Baltık cumhuriyetleri gibi ülkeler için."
Londra Kings College'ta savunma araştırmaları profesörü olan Tracey German, "Tüm bunlar, doğu cenahta birliğin sağlanması kadar engelleme ve savunma ihtiyacıyla ilişkili" diyor.
Ukrayna neden NATO üyesi değil?
NATO 2008 yılında Ukrayna'nın gelecekte üye olabileceğini açıklamıştı; ancak yakın dönemde "hızlandırılmış" üyelik başvurusunun reddedildiği belirtildi.
NATO Anlaşması'nın 5. maddesine göre, bir üye ülkeye saldırı olursa diğer tüm üyeler savunmaya gitmeli.
Eğer Ukrayna şu an NATO'ya üye olursa, diğer NATO ülkeleri de teknik olarak Rusya'ya karşı savaş açmak zorunda.
NATO ülkeleri Ukrayna'yı nasıl destekliyor?
ABD, müttefiklerinin Ukrayna'ya, F-16 dahil Amerikan savaş uçakları verebileceğini söylüyor. Ukrayna pilotları onları kullanmak için eğitiliyor.
ABD, Ukrayna'ya 31 tane Abrams tankı gönderiyor. İngiltere 14 tane Challenger 2 tankı, Almanya 18 tane Leopard 2 tankı gönderdi. Diğer Avrupa ülkeleri de onlarca tank gönderiyor.
Strykers ve Bradleys gibi zırhlı savaş araçları da gönderildi.
ABD ve İngiltere, Ukrayna'ya Himars gibi füze sistemleri de gönderdi.
ABD ve diğerleri, Ukrayna üzerinden geçen Rus seyir füzelerini ve insansız hava araçlarını vurmak için hava savunma sistemleri temin ettiler.
ABD ve İngiltere'nin temin ettiği Javelin ve Nlaw gibi tanksavar silahlar, Rusya'nın 2022 baharında Ukrayna'nın başkenti Kiev'e ilerlemesini geri çevirmekte önemli rol oynadı.
Rusya ile NATO arasında doğrudan bir çatışmayı tetiklememesi için Ukrayna'ya daha uzun menzilli füze ve ateşleyici gönderilmedi.
Bazı nedenlerden NATO ülkeleri, Ukrayna'ya asker göndermiyor ya da kendi hava kuvvetlerini uçuşa yasak bölgelerde kullanmıyor.
Finlandiya neden NATO'ya katıldı?
Rusya'yla 1340 km kara sınırı olan Finlandiya, Nisan 2023'te NATO'ya katıldı.
Böylece aktif olmayan askerler dahil olmak üzere 257.250 asker NATO kuvvetlerine eklendi.
İsveç Finlandiya'yla birlikte başvuru yaptı.
NATO'ya üyelik için bütün birlik ülkelerinin onay vermesi gerekiyor; ancak Türkiye ve Macaristan henüz İsveç için onay vermedi.
