Hayata Destek Derneği, Birleşmiş Milletler tarafından 20 Kasım 1989 tarihinde kabul edilen Çocuk Hakları Sözleşmesi ile beraber anılan 20 Kasım Dünya Çocuk Günü kapsamında bir basın bülteni yayımladı. Bültende bugünün çocuklarla beraber ve çocuklar için bir araya gelinen bir gün olduğunu ifade eden dernek, yetişkinlerin de çocuk hakları üzerine düşünmesi ve sorumluluk alması gerektiğini aktaran veriler paylaştı.
Kabul edilmesinin 30'uncu yılı kutlanan sözleşme, Türkiye tarafından 14 Eylül 1990 tarihinde imzalansa da TBMM tarafından 1994 yılında onaylandı. 23 Aralık 1994 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren sözleşmenin çocukların nerede doğduklarına, kim olduklarına, cinsiyetlerine, dinlerine, etnik kökenlerine bakılmaksızın bütün çocukların haklarını tanımlayarak yaşama hakkı başta olmak üzere; eksiksiz biçimde gelişme hakkı, etkilerden, istismar ve sömürüden korunma hakkı; aile, kültür ve sosyal yaşama katılma hakkını kapsadığı kabul edildi. Çocuk hakları sözleşmesine yön veren temel değerler arasında ise değerler ayrımı gözetmeme, çocuğun yararının gözetilmesi, yaşama ve gelişme ile katılım hakkı yer aldı.
Hayata Destek Derneği'nin paylaştığı veriler şöyle:
- Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu'nun (UNICEF) 2019 verilerine göre dünyada 1989’dan bu yana 5 yaş altı çocuk ölümleri %50 oranında azaldı.
- UNICEF 2019 verilerine göre 1990’dan bu yana yetersiz beslenen çocuk sayısı %50 azaldı.
- Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin temel ilkeleri dünya genelinde sayısız anayasa, yasa, politika ve uygulamayı etkiledi.
- Türkiye‘de bebek ölüm oranları azaltılırken, sağlıktan eğitime, hukuksal düzenlemelerden kamuoyu duyarlılığının artmasına kadar pek çok alanda gelişme oldu.
- Türkiye, 'Çocuk İşçiliği ile Mücadele Ulusal Programı’nı hazırladı ve 2018 yılını “çocuk işçiliğiyle mücadele yılı” ilan etti.
- Cinsel istismar suçları başta olmak üzere mağdur çocukların adli yargılama sürecinde tekrar mağdur olmasının önüne geçmeyi amaçlayan Çocuk İzlem Merkezleri (ÇİM), 44 hastanede kuruldu.
Diğer yandan Hayata Destek Derneği, yayımladığı basın bülteninde harekete geçilmesi gereken konuları da listeledi. Bu listede yer alan maddeler şöyle:
- UNICEF verilerine göre dünyada aşırı yoksulluk sınırı içinde yer alan 862 milyon kişinin 385 milyonunun çocuk olduğu biliniyor.
- Yine UNICEF verilerine göre 2040 yılında iklim krizinden kaynaklı olarak 4 çocuktan 1’inin temiz suya erişimi olmayacak.
- UNESCO verilerine göre 262 milyon çocuğun okula erişim imkânı yok.
- 'Girls Not Brides' verilerine göre 650 milyon kadın ve kız çocuğu 18 yaş altı evliliğe zorlandı.
- Her yıl 12 milyon kız çocuğu 18 yaşından önce evlendiriliyor.
- Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'nin (UNHCR) 2019 verilerine göre dünyada yerinden edilen 71 milyon insanın 31 milyonunun çocuk olduğu paylaşıldı. 13 milyon çocuk savaş ve çatışmalar sebebiyle ülkelerinden ayrılıp başka ülkelere sığınmak zorunda bırakıldı.
- Göç İdaresi Genel Müdürlüğü verilerine göre Türkiye’de kayıtlı yaklaşık 4 milyon mültecinin 1.7 milyonu çocuk. MEB'in 2019 verilerine göre 1 milyon mülteci çocuk okul çağında ve bu çocukların 37%’si okula gitmiyor.
- Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) verilerine göre dünyada 152 milyon çocuk işçi var ve bunların 10 da 7’si ağır ve tehlikeli işlerde çalışıyor.
- Çocuklar, Türkiye’de hâlâ çocuk işçiliğinin en kötü biçimleri kabul edilen alanlarda, yani sokakta, küçük ve orta ölçekli işletmelerde ağır ve tehlikeli işlerde, tarım alanlarında çalışıyor.
- ILO verilerine göre her 10 çocuktan 7’si mevsimlik tarım alanında çalışıyor, okula gidemiyor, çocukluğunu yaşayamıyor ve pek çok riske maruz bırakılıyor.
- İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG) verilerine göre Türkiye’de 2013 yılından bu güne 350 çocuk iş cinayetlerinde hayatını kaybetti. 2019 yılının Eylül ayı sonu itibariyle 55 çocuk iş cinayetlerinde öldü, 23’ünün ise 14 yaşının altında olduğu biliniyor.
Çocuklar önemli hareketlerin öncüsü oldular
Hayata Destek Vakfı, basın bülteninde çocukların son yıllarda harekete geçilmesi gereken konularda yaratıcı, barışçıl ve etkili yollar kullanarak dünyanın dikkatini çekmeyi başardığını aktardı. Basın bülteninde 2014 yılında Nobel Barış Ödülü'nü dünyadaki kız çocuklarının eğitimi için yaptığı çalışmalarla kazanan Malala Yousafzai ile Greta Thunberg'in iklim değişikliği için cuma günleri okula gitmeyerek başlattığı eylemin ardından Birleşmiş Milletler İklim Konferansı'na katılarak dünyanın birçok ülkesinde konuyu gündeme taşınmasını sağladığı örnek olarak paylaşıldı. Belgesiz bir göçmen olan Sophie Cruz'un 6 yaşından bu yana göçmenler için kampanya yürüttüğünü de paylaşan Hayata Destek Vakfı, HIV sebebiyle 12 yaşında hayatını kaybeden Nkosi Johnson'ın bu hastalığı yaşayan çocuklara ve annelere destek olmaya çalışmasını örnek gösterdi.
Çocukların ve çocuk hareketinin güçlendiğini ve şekil değiştirdiğini aktaran Vakıf, basın bültenini şöyle sonlandırdı:
Çocuklarla birlikte, komşularımızla birlikte, mültecilerle birlikte, hayvanlarla birlikte, birbirimizle yaşamanın yollarını ararken çocukların hepimize ilham vermesi umudu ile...
20 Kasım Dünya Çocuk Günü kutlu olsun.
