Türkiye Büyük Millet Meclisi Dijital Mecralar Komisyonu, Google’ın algoritma değişiklikleri ve bu değişikliklerin bağımsız medya kuruluşları üzerindeki olumsuz etkilerini gündeme aldı. Bu kapsamda Google yetkilileri, milletvekillerine sunum yaptı ve soruları yanıtladı. Muhalefet, Google yetkililerini algortima değişikliği üzerinden sert bir biçimde eleştirdi. Google'ın tekel oluşturduğunu ifade eden muhalefet vekilleri, algoritma değişikliğin haber trafiğinin düşmesi nedeniyle bağımsız gazeteciliği yok ettiğini vurguladı.
‘Haber alma özgürlüğü Google tarafından engelleniyor’ algısı
Komisyon Başkanı Hüseyin Yayman, toplantının başlangıcında algoritma değişikliklerinin Türkiye’de yarattığı soruna değindi ve şunları söyledi:
“Tartışmaların temelinde Google'ın algoritmasının son derece karmaşık olması ve algoritmalarının nasıl çalıştığına dair ikna edici, şeffaf bir izahatın toplumla, kamuoyuyla paylaşılmaması yatmaktadır. Algoritmaların nasıl çalıştığına dair kesin ayrıntılarının kamuoyuyla paylaşılması kullanıcıların ve web sitelerinin şüphelerinin ortadan kaldırılması bakımından önemlidir. Son yapılan değişiklikler özellikle gazeteler bakımından görünürlüklerde ciddi düşüşlerin yaşanmasına yol açmıştır.”
Yayman, haber alma özgürlüğünün Google'ın algoritma uygulamalarıyla engellendiği düşüncesinin toplumda önemli bir tartışma konusu haline geldiğini ifade etti.
"Güncellemelerin amacı kullanıcıların beklentilerine uyum sağlamak"
Toplantıda algoritma değişiklikleri ve Google güncellemeleri ile ilgili sunumu Google Search Sözcüsü Johannes Müller yaptı. Herhangi bir sonucun manipüle edilmesine, çarpıtılmasına neden olmanın Google’ın çıkarlarına ve misyonuna uygun olmayacağını savunan Müller, Google’ın düzenli olarak yaptığı güncellemelerin amacının web içerisinde gerçekleşen değişikliklere ve kullanıcıların yeni beklentilerine uyum sağlamak olduğunu kaydetti.
"Büyük güncellemeler paylaşılıyor, 2024’te 5 bine yakın güncelleme oldu"
Google Search ile ilgili büyük güncellemelerin halka açık bir şekilde paylaşıldığını belirten ve kullanıcıların deneyimlerini daha iyi hâle getirmeyi hedeflediklerini ifade eden Müller, 2024 yılında 5 bine yakın güncelleme gerçekleştirdiklerini söyledi.
"Siyasi bir ideolojiyi desteklemek üzere güncelleme yapmamız söz konusu değil"
Müller, güncellemelerin Türkiye’deki web sitelerine etkisine dair “Bu güncellemelerin temel amacı, dünyanın her yerinde kullanıcıların bu arama hizmetinden çok daha iyi bir şekilde faydalanabilmelerini sağlamak. Herhangi bir şekilde bir siyasi ideolojiyi ya da bir görüşü desteklemek ya da başka bir dezavantajlı duruma getirmek için ürünlerimizi ya da arama sonuçlarımızı belirlemek ve güncellemelerimizi bunların üstüne odaklamak, bu şekilde tasarlamak söz konusu değil” değerlendirmesini yaptı.
"Siteler sizin algoritmalarınızdan sonra yok oluyorlar"
Sunumun ardından söz alan CHP Milletvekili Tuncay Özkan, Google’ın bir tekel olduğunu ifade etti ve “Bu tekel durumunuzun dayatmaları var, dünyada da böyle, Türkiye'de de böyle ve bu dayatmalara karşı zorbalığınız var. Bazı ülkelerde haber sunulmasını yasakladınız. Haber trafiğinde birinci olan siteler sizin algoritmalarınızdan sonra yok oluyorlar. Bu değişiklikler böyle gündelik söylemlerle geçiştirilebilecek değişiklikler değil” dedi.
"Herhangi bir web sitesini ön plana çıkarma motivasyonumuz yok"
Bunun üzerine söz alan Google Kamu İlişkileri Direktörü Tolga Sobacı, “Bizim herhangi bir web sitesini ön plana çıkartma ya da geriye düşürme gibi bir motivasyonumuz yok” dedi ve şöyle devam etti:
“Bir algoritma iyileştirmesi yaptığımızda kendimizde ‘Şu firma batacak, bu 'web' sitesi çıkacak’ gibi bir yönelim yok, onun testi de yok; sürekli olarak gelişen bir ürün. Ve karşı taraftaki 'web' sitesi yöneticilerinin de bu dinamik ortamda bizim algoritma değişikliklerimizi takip edip kendilerini güncellemeleri gerekiyor.”
Sobacı ayrıca, Google’ın kar amacı gütmeyen eğitim ve etkinlikleriyle web sitelerinin büyük yapılarla rekabet etme kabiliyetini kazanabileceklerini ifade etti.
"Bir medya kuruluşu öldü, 12'si yok oluşun sebebinin Google olduğunu söyledi"
CHP Milletvekili Okan Konuralp de, “Google'ın okur trafiğimize uyguladığı ambargo bu ambargonun yıkıcı sonuçlarıyla karşı karşıyayız. Tüm kamuoyunun, özellikle okurlarımızın durumun ciddiyetinin farkına varmasının hayati önemde olduğunu vurgulamak istiyoruz" dedi. Konuralp, Türkiye’de yaşanan sıkıntıya dikkat çekerek, “12 Mart itibariyle bir medya kuruluşu öldü, ardından 12 medya kuruluşu da bu yok oluşun sebebinin Google olduğunu söylediler" dedi.
"Dalgalanma değil, fırtına; yayıncı kuruluşlarla neden diyalog kurmadınız?"
Konuralp, "Saygın 8 tane yayıncı kuruluş var ve siz bu yayıncı kuruluşla neden hiç diyalog kurmadınız? Neden onlarla bu meseleyi tartışmadınız. Evet algoritma değişikliği ile dalgalanma olur sonra rayına girer diyorsunuz da bu nasıl bir dalgalanma bu fırtına resmen. Ama bu fırtınayı sizin önemsediğinizi düşünmüyorum” ifadelerini kullandı.
"Trafik düştüğü için Basın İlan Kurumu'ndan gelen kamu ilanları da gidiyor"
CHP Milletvekili Utku Çakırözer, Türkiye’deki durumu örneklerle anlattı ve şöyle konuştu:
“T24, buraya gelmeden önce bilgileri paylaştı. Ekim 2024 güncellemeniz ve Ocak 2025 güncellemeniz sonrasında kullanıcı sayıları öncelikle 0'a yakın düşüyor, sonrasında da yüzde 33'lük ve yüzde 35'lik kullanıcı sayısı düşüşü, sayfa gösteriminde yüzde 42 ve yüzde 47'lik düşüşler... Bu düşüş nedeniyle birincil olarak Google’dan, sizden giden reklamda, reklam gelirlerinde önce yüzde 40'lık bir keskin düşüş, arkasından 'premium' reklam veren" denilen reklam verenlerden de bir anda trafik düştüğü için yüzde 20, yüzde 25'lik bir düşüş daha. Son olarak bu trafik düştüğü için Basın İlan Kurumundan gelen kamu ilanları da gidiyor. İşte, bu nedenle zaten sınırlı kaynakları var, zaten çalıştırdığı analisti, yazarı, muhabiri, editörü çöküyor resmen. O yüzden Gazete Duvar batıyor, o yüzden diğerleri ‘Bize ambargo uyguluyorsunuz’ diyor.”
Türkiye’deki bağımsız medya kuruluşlarının Google’da muhatap bulamadıklarını da kaydeden Çakırözer, “Türkiye’de bağımsız gazeteciliği yok ediyorsunuz” dedi.
Google: Üreticiler dalgalanmalardan orantısız bir şekilde etkilenebiliyor
Google’ın avukatı Gönenç Gürkaynak da algoritma değişikliklerinin dalgalanmaya yol açabileceğini belirtti ve “O dalgalanma bir yerde bir dengeye oturuyor fakat dalgalanma esnasında gerçekten de belli içerik üreticiler daha orantısız bir şekilde bundan etkilenebiliyorlar” dedi.
"'Benim trafiğim son derece düştü' diyen bir yayıncının ne yaşadığını anlamaya çalışıyoruz"
Müller de süreci şöyle açıkladı:
“Kullanıcılardan gelecek olan geri bildirimleri de düzenli bir biçimde takip ediyoruz, karşılaştıkları problemleri ya da sorunları onlardan anlamaya çalışıyoruz, mesela "Benim trafiğim son derece düştü" diyen bir yayıncının bunu neden yaşadığını anlamaya çalışıyoruz ve bu değerlendirmeleri aslında bu dijital alandaki, dijital alanın sağlığıyla ilgili forumlarda tartışarak yapıyoruz. Şimdi, bu çekirdek güncellemeler sonucunda ortaya çıkan dalgalanmalardan sonra biz aslında durumun eski noktasına gelmesi gibi bir beklenti içerisinde değiliz ama genel olarak buradaki hedef, arama sonuçlarının kalitesinin artırılması olduğu için tabii ki bir miktar düzelmeyle birlikte eski noktaya gelmeyebiliyor.”
Müller ayrıca sistemin karmaşıklığına vurgu yaparak, “Bütün bu anlattığımız sistemler o kadar karmaşık ki bizim için esasında herhangi birinin lehine veya aleyhine olacak şekilde bunları, politikalarımızı değiştirmek, bu dokümantasyonu manipüle etmek bizim açımızdan imkânsız” dedi.
Toplantı, milletvekillerinin, sorulara ikna edici ve yeterli cevap alamadıkları yönündeki eleştirileriyle sona erdi.
