T24
CHP Ankara Milletvekili ve Parti Meclisi üyesi Gamze Taşcıer, haziran ayında kamuoyu ile paylaşılan Dizilerin Şiddet Karnesi raporunun toplumda yankı uyandırmasına rağmen dizilerdeki şiddetin devam etmesi üzerine Dizilerin Şiddet Karnesi 2 raporunu hazırladı.
TIKLAYIN: CHP'li Taşcıer'den "Dizilerin Şiddet Karnesi": Kadınlara karşı şiddetin her türlüsünü içeren diziler toplumu etkiliyor
Önceki rapordakine benzer kriterlere göre incelenen diziler kadına şiddet ve zorlama; genel şiddet; silah görünümü ve söylemi; bağırma; kadın ağlaması-yalvarması; şiddet, tehdit ve ölüm söylemi; psikolojik şiddet; toplumsal cinsiyet eşitsizliğini destekleyen söz; ölüm; buzlanan ve ses kesilen sahne başlıkları altında değerlendirildi.
Alkol ve küfür buzlanıyor, şiddet sahneleri açıkça gösteriliyor
Yeni çalışmada öncekinden farklı olarak eklenen "buzlanan ve ses kesilen sahne" başlığının alkole, kana, küfür ve argoya buzlama veya ses kesme uygulanırken; silahlar, kavgalar, öldürmelerin açıklıkla gösterildiğini ortaya koyduğu belirtildi. Raporda "Ancak bu durumun ifadesinin amacı, neden bunlar da sansüre uğramıyor demek de değildir. Aksine, var olan çelişkiyi ortaya koymaktır. Demek ki alkol, sigara ve küfür, toplumu ölümlerden ve silahlardan olumsuz yönde daha çok etkilemektedir(!)" ifadesi kullanıldı.
"Dizilerin uzun olması detay vermeyi mecbur kılıyor"
Taşçıer, dizilerdeki bir diğer sorunun da yapımların aşırı derecedeki uzunlukları olduğuna değindi. Buna göre raporu hazırlamak adına incelenen 8 dizi için 19 saati aşkın görüntü izlendi. Maliyet düşürmek ve yayın süresini doldurmak için izlenen bu politika ile oyuncuların ve set çalışanlarının üzerinde ağır çalışma şartları yaratıldığının ve ekiplerin dizileri uzatmak için aşırı detay vermeye mecbur kaldığının altı çizildi.
Hazırlanan yeni raporda bir önceki raporda da yer alan 7 diziye tekrar yer verilirken final yapan bir dizinin yerine yeni başlayan 1 dizi rapora eklendi. İncelenen 2 dizide ise önceki rapordan farklı olarak, verilen bu başlıkların analizi dışında, on saniyeden uzun süren konuşmasız sahneler de belirlendi.
145 dakikanın en az 38 dakikası konuşmasız sahnelerle geçiyor
Kardeş Çocukları ve Çocuk dizilerinin izlenen bölümlerinde, belirlenen başlıkların analizi dışında, on saniyeden uzun süren konuşmasız sahneler de belirlenmiştir. Dizinin süresini uzatma amaçlı bu sahneler özellikle uzun bakışmalar, uzun yürüme sahneleri ve ağırlaştırılmış çekimlerden oluşmaktadır. Bu incelemeye göre, reklamlar ve jenerikler hariç 145 dakika süren Kardeş Çocukları dizisinin 38 dakikası, 146 dakika süren Çocuk dizisinin ise 43 dakikası on saniyeden uzun süren konuşmasız sahnelerden oluşmaktadır.
Raporda ayrıca yapılan çalışmanın amacının ya da ortaya çıkan sonuçların sansür talebi içermediği ve sansürün hiçbir zaman başarıya ulaşmadığı da vurgulandı.
Araştırmanın içeriği şu şekilde:
Kadına yönelik şiddet
Araştırmanın sonucuna göre, 8 dizide toplam 14 sahnede kadına yönelik şiddet ve zorlama bulunmaktadır. Bu sahnelerin çok büyük bir oranı, kaçırılan ve alıkonulan kadınlara yönelik şiddet ve zorlamalardan oluşmaktadır.
Genel şiddet
41 sahnede genel şiddet bulunmaktadır. İzlenen 8 dizinin 7’sinde şiddet sahnesi tespit edilmiştir. Bu sahneler içerisinde ormanda ayaklarından bağlayıp dövme ve sallandırma, traktörün arkasına iple bağlayıp tarlada sürükleyerek işkence, sinirlendiği kadının evini benzin dökerek yakma, cinnet, dövüp kaçırma gibi sahneler yer almaktadır.
Silah görünümü ve söylemi
İzlenen 8 dizide, en az 300 kez silah gözükmüş, ateşlenmiş veya silahla ilgili söylemde bulunulmuştur. Söz konusu sayı ile ilgili, sahnelerin devamlılığı, arka planda duran silahlı kişiler, bellerde bulunan silahlar veya çatışma sırasında sayılamayacak kez silah patlaması gibi durumlar düşünüldüğünde, sadece belirlenebilen ve “en az” olduğu da not düşülmelidir. Söz konusu sahnelerde her türden silah bulunmaktadır. Tabanca, uzun namlulu silahlar, bombalar, el bombaları, pompalı tüfekler, bıçaklar görünmektedir. İzlenen 8 dizide de silah görünümü ve söylemi bulunmaktadır. Bu durum, televizyonda silahsız veya silah söylemsiz bir diziye rastlamanın oldukça zor olduğunu gözler önüne sermektedir.
Bağırma
Dizilerin ne yazık ki olmazsa olmazı haline gelen bir unsuru da bağrışmalardır. Dizilerde sürekli bir öfke hali ve ses yükseltme durumu bulunmaktadır. Önceki raporda da belirtildiği üzere, bağırma durumu şiddetin kapısını aralayan etmenlerden biridir. İzlenen 8 dizinin 7’sinde bağırma sahnesi vardır ve tam 149 sahnede bağırma tespit edilmiştir. Bunlardan 75’i erkeklerin bağırdığı sahnelerken, 74’ü kadınların bağırdığı sahnelerdir.
Kadın ağlaması ve yalvarması
Dizilerde kadınların ağladığı ve yalvardığı sahnelere özellikle başlık olarak bakılmıştır. Kadınların ağladığı ve yalvardığı 67 sahne bulunmaktadır. Erkeklerin ağladığı sahneye çok nadir rastlanırken kadınların bu kadar sıklıkla ağlar halde gösterilmesi dikkat çekicidir.
Şiddet, tehdit ve ölüm söylemi
Diziler çok sayıda fiziksel şiddet içermekle kalmamakta, aynı zamanda şiddet söylemleri de geniş bir yer tutmaktadır. 122 sahnede şiddet, tehdit ve ölüm söylemi bulunurken, bu sahnelerden 33’ü öldürmekten bahsedilmesi, 11’i tehdit ve 78’i ölümden bahsetmedir. Sadece 1 dizide şiddet, tehdit ve ölüm söylemine rastlanmamıştır.
Psikolojik şiddet
İzlenen dizilerde 9 psikolojik şiddet sahnesi bulunmaktadır. Önceki raporda da, akıllara durgunluk verici boyutta ve işkenceye varan bir psikolojik şiddet tespiti yapılan bu dizide durum aynen devam etmektedir. Bir adam kaçırdığı kadının ellerini ve ayaklarını bağlayıp bazen yükselen bazen sakinleşen bir tonda “beni seveceksin” diyerek baskı yapmakta, zorla el ele tutuşup yürüyüşe çıkarmakta, elbise giymesini isteyip dans ederken bomba patlayacağını ve birlikte öleceklerini söylemektedir. Çocuk dizisinde de bir adamın, kadına zorla birlikte olma yönünde baskı uygulaması dikkat çekmektedir.
Toplumsal cinsiyet eşitsizliğini destekleyen söz
İzlenen dizilerde 2 sahnede, toplumsal cinsiyet eşitsizliğini destekleyici ifadelere rastlanmıştır. Bir dizide ailenin kızı hakkında, sanki alınıp verilebilecek bir malmış gibi “Halam bunlara ne Sevda’yı verir ne de bir yere yollar” denmektedir. Bir diğer dizide ise bir mekânda oturan ve elbise giymiş kadının dizinden altı görünüyor diye mekân sahibi “tövbe tövbe” şeklinde tepki vermektedir.
Ölüm
Dizilerde toplamda ve tespit edilebildiği kadarıyla, farklı sahnelerde yaşanan çatışmalar ve infazlarda en az 35 kişi ölmüştür. Bunlardan 28’i tabancayla veya uzun namlulu diğer silahlarla, 5’i bıçaklayarak, 1’i boğarak, 1’i de zehirleyerek öldürmedir.
Buzlanan ve ses kesilen sahne
Önceki raporda yer almayan, ancak bu rapora eklenen başlık buzlanan ve ses kesilen sahneler başlığıdır. Tespitimize göre 8 dizide tam 64 kez buzlama ve ses kesme uygulanmıştır ve bu her dizide vardır. 10 sahnede alkol, 18 sahnede kan buzlanırken, 36 sahnede küfür ve argo ifadelerde ses kesme uygulanmıştır.
