Geçtiğimiz günlerde de idam cezasına aldı. Bu nedenle BBC'ye sürgünde yaşadığı yerden konuştu.
Kadın mahkûmlar, saklanabilecek uyuşturucuları bulabilmek için uyuşturucu suçlarından hüküm giyenlerin çıplak aramaya tabi tutulmasının sık görülen bir uygulama olduğunu söylüyor. Ancak siyasi mahkûmlar genelde bu uygulamayı görmüyordu. Özellikle de kameralar karşısında.
Ancak Haziran ortasında, İran Parlamentosu'nun Yargı Komisyonu Başkanı, "kadın mahkûmların görüntülerini sadece kadın gardiyanların izlediğini" söyledi ve böylece kadın mahkûmların görüntülerinin çekildiğini kabul etmiş oldu.
İran'daki durumun rahatsız edeci farkı da, hem BBC'ye konuşanlar hem de diğer birçok mahkûmu, bunun mahkûmları aşağılamak için sistematik bir uygulama olduğunu söylemesi.
BBC, Kasım 2021'de Edaalat Ali adlı bir bilgisayar korsanı grubundan gizli belgeler elde etmişti ve bu belgelerin biri yargının bu tür çıplak aramaları kabul ettiği mektuptu.
Mektupta, Karaj kentindeki hapishanede bu uygulamaya maruz kalan Kürt insan hakları savunucusu Mojgan Kavoosi'den bahsediliyordu.
Dava hakkında bilgi sahibi olan İran'daki bir kaynak Kavoosi'nin beş kez çıplak aramadan geçirildiğini söyledi.
Belgelere göre, insan hakları kuruluşu Hrana, Kavoosi'nin çıplak aranmasıyla ilgili bir rapor yayımladı. İran Başsavcılığı'ndan konuyla ilgili bir soruşturma başlatması istendi.
Kavoosi daha sonra kefaletle serbest kaldı.
Şu anda sürgünde yaşayan Beluc etkin azınlığına mensup eylemci Elaheh Ejbari "Her iki tutuklanmamda da çıplak aramalar sırasında vücudumla dalga geçtiler" diyor.
Ejbari ayrıca elindeki yara izini gösterdi ve sorgucunun üzerinde sigara söndürdüğünü anlattı.
Ejbari ilk olarak Eylül 2020'de Tahran'da "İran İslam Cumhuriyetine karşı propaganda" suçlamasıyla tutuklanmış ve Evin hapishanesinde altı hafta geçirmişti. İkinci kez de Kasım 2022'de tutuklandı ve bilinmeyen bir yerde üç gün tutuldu.
Güvenlik güçlerinden sürekli tutuklama tehdidi telefonları alınca da İran'dan kaçtı.
Nasibe Shamsaei bir diğer İranlı insan hakları eylemcisi. Üç kez çıplak aramadan geçirildiğini söylüyor.
Zorunlu başörtüsünü 2018'de kamusal alanlarda başörtülerini çıkartarak protesto eden "Devrim Caddesi Kızları" adlı grubun bir üyesiydi. Onlarcası tutuklandı.
Shamsaei "Kamusal alanda başörtülerini çıkartarak İran İslam Cumhuriyetine karşı propaganda, İran İslam Cumhuriyeti'nin Kurucusu ve Dini Lider'e saygısızlık" suçlamalarıyla 12 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Üç ay sonra Karçak Hapishanesi'nden salıverildi ve şu anda sürgünde yaşıyor.
Güvenlik kamerası önünde çıplak aramadan geçtiği için şikayet ettiğinde, bir gardiyanın yanıtını hatırlıyor. "Bundan sonra her şey mümkün."
