BBC Türkçe 80 yaşında: Fotoğraflar ve yayınlarla geçmişten bugüne

20 Kasım 1939'da kurulan BBC Türkçe, bugün 80 yaşında.

İkinci Dünya Savaşı'nın yıkıcı günlerinde yayına geçen BBC Türkçe, yıllar boyunca dünyadaki gelişmeleri Türkiye'deki dinleyicilerine radyo dalgalarıyla ulaştırdı.

Türkiye'de haber almanın zorlaştığı darbe dönemlerinde, sansürsüz haber almak isteyen pek çok kişi frekanslarını Londra'dan yayın yapan BBC Türkçe radyosuna ayarlıyordu.

BBC Türkçe yıllar içinde kısa dalgadan televizyona, internet sitesinden sosyal medyaya kadar pek çok platformda yayın yaptı.

Bu süreçte pek çok siyasetçinin, deneyimli gazeteci ve yayıncının yolu BBC Türkçe'den geçti.

80 yıllık bu serüvenin fotoğraflarını ve özel yayınlarını derledik.

Müttefiklerin Avrupa'da zafer gününde, Londra'daki St. Paul Katedrali yakınında bir caddede kayıt arabalarını durduran BBC Türkçe Servisi'nden A.S.Emre (ortada) ve Farsça Servisi'nden S.A.Tahiri BBC'nin o dönemdeki Yakın Doğu servisinin zafer programları çerçevesinde yollardaki havayı aktarmaya hazırlanıyor. (08/05/1945)

Soldan sağa - BBC Farsça Servisi'nden S.A.Tahiri, Arapça Servisi'nden I.K. Sabbah ve Türkçe Servisi'nden A.S.Emre, müttefiklerin Avrupa'daki zafer gününde, Londra'daki St. Paul Katedrali yakınında kayıt yapmaya hazırlanıyor. (08/05/1945)

İkinci Dünya Savaşı'nda Almanya'nın teslim olmasından 11 gün sonra yapılan radyo yayınında, BBC Türkçe'nin de bağlı bulunduğu Britanya Radyosu Yakın Şark Servisi Direktörü S. Hillelson, Türkçe yayınladığı mesajda kurumda çalışan Türk meslektaşlarını tebrik ediyor. BBC arşivlerindeki en eski Türkçe kayıtlarından biri olan bu kayıtta Hillelson "Hepimiz beraberce pek müşkül günler yaşadık ve ben hava akınları, uçan bombalar ve roketlerle yapılan hücumlar esnasında tehlike ve zorluklara rağmen onlardan bir kişinin bile İngiliz meslektaşlarının yanı başında vazifesini yapmaktan geri kalmadığını düşünerek gurur duymaktayım" ifadelerini kullanıyor.

BBC Türkçe sunucusu Emel Gazimihal. 1998'de 86 yaşında hayatını kaybeden Gazimihal, Türkiye'nin ilk kadın spikeri idi ve BBC Türkçe ekibine geçici olarak katılmıştı. Emel Gazimihal, ilk olarak 1937 yılında Ankara Radyosu'nda göreve başlamıştı. (01/10/1937)

BBC Türkçe'nin ilk kadın sunucusu Güzin Özbekkan, 19. yüzyıl edebiyatçı ve devlet adamlarından Ziya Paşa'nın torunuydu. (01/10/1941)

BBC Türkçe'den Mehmet Refiğ, öğle tatili sırasında bir çikolata fabrikasının yemekhanesinde. İki Şehir adlı programın bu bölümünde Giresun ile Birmingham yakınlarındaki Bourneville kentleri ele alınıyor. İngiltere'deki bu çikolata üretim merkezi, o dönemde Giresun'da yetişen fındıkların dünyadaki en büyük müşterilerindendi. (07/01/1955)

BBC Türkçe yapımcısı Özcan Ergüder, Piccadilly semtindeki bir seyahat acentasının camında asılı İstanbul resimlerini hayranlıkla inceleyen iki İngiliz kadınla mülakat yapıyor. İki Şehir programının o ayki bölümü Londra'nın batı, İstanbul'un da Avrupa yakasını buluşturuyordu. (14/06/1956)

Ergüder, Londra'nın kalbi olan Trafalgar Meydanı'ndaki gündüz trafiğini Türk dinleyicileri için tasvir ediyor. (14/06/1956)

Orhan Boran, Londra Olimpia'daki Bertram Mills Sirki'ne katılmak için gelen, ip gösterileriyle ünlü Rudolf Steys grubuyla söyleşi yapıyor. (18/12/1958)

BBC Türkçe'den Yavuz Karaözbek, Demokrat Parti milletvekili Emin Kalafat ile mülakat yapıyor. Dönemin Türk basın ateşe yardımcısı İlhan Çevik ise sağda. BBC Türkçe o günlerde, kısa süre önce İngiltere'de düşen Türk uçağı ile ilgili olarak mülakatlar yapıyor, hayatta kalanların mesajlarını aktarıyordu. 17 Şubat 1959'da dönemin başbakanı Adnan Menderes'in de içinde bulunduğu ve İngiltere'ye gelmekte olan THY uçağı, Londra'da düşmüştü. Türk delegasyonu Kıbrıs Cumhuriyeti'ni kuracak Londra Antlaşması için yola çıkmıştı. (04/04/1959)

https://www.youtube.com/watch?v=UeJ-_ZcJBFE&feature=youtu.be

BBC Türkçe Servisi'nden İzgan Baz, ayda bir yayınlanan İki Şehir programı için Edinburgh'da kayıt yapıyor. O bölümde program Edinburgh ve Konya'yı buluşturuyordu. (25/02/1954)

Bisiklet şampiyonu Reg Harris ve BBC Türkçe'den Mehmet Refiğ. Yanlarında ise Harris'in, Monte Carlo Rallisi'ne katıldığı ama bir motor arızası nedeniyle yarışı tamamlayamadığı araba var. (03/02/1956)

BBC Türkçe çalışanları, yemekhanede sohbet ediyor. Soldan sağa: M.Refik Refiğ, Fatma Mansur, Sabih Aykoler, Mübeccel Argun ve Feyyaz Fergar. (1951)

BBC Türkçe'nin Çocuk Bayramı kutlamasına katılan, aileleri ile Londra'da yaşayan Türk çocukları. Kutlamanın tepe noktası ise şatafatlı bir düğün töreni. (23/04/1959)

İzmir'deki Ege Koleji'nden gelip İngiltere'deki okullarda bir süreliğine misafir olan ve İngiliz yaşıtlarının evinde kalan, 12 ile 14 yaş arası on üç Türk öğrenci. (06/07/1954)

Halit Kıvanç 1963 senesinde BBC Türkçe'de çalışmıştı. Daha sonra kendisine 5 senelik kontrat teklif edilmesine rağmen "Ben öğrendiklerimi memleketimde uygulamak için gitmek istiyorum" diyerek Türkiye'ye döndüğünü söylüyor. Halit Kıvanç BBC Türkçe'de program yaptı, haber okudu, hatta radyo tiyatrosunda oynadı. Bu resimde ise Yıldız Kenter ve Müşfik Kenter ile Londra'da BBC Türkçe stüdyosunda bir mülakata hazırlanıyor. (1963)

BBC Türkçe'den Hilmi Yavuz, İngiltere'de incelemelerde bulunan İstanbul Emniyet Müdürü Muzaffer Çağlar (solda oturuyor) ve Yabancılar Şubesi Müdürü Alaattin Sarp ile mülakata hazırlanıyor. (8/05/1968)

İngiltere hükümetince davet edilen bir grup Türk nükleer fizikçi, BBC Türkçe'ye mülakat veriyor. Türkiye o dönemde ilk nükleer santralini açmayı tartışıyordu. Fizikçiler de İngiltere'deki nükleer santralleri incelemişti. Soldan sağa: Prof. Nejat Aybars, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu genel sekreteri İbrahim Derinler, BBC Türkçe'den Ülkü İmset (Giray) ve Ankara Nükleer Araştırma Merkezi başkanı Dr. Uğur Büget. (1969)

Londra'da koreografi eğitimi almakta olan balerin Suna Eden (Şenel), Mübeccel Argun'a mülakat veriyor. Eden Londra'ya 1962 yılında Türk balesinin kurucusu Ninette de Valois'nın çağrısı ile gelmişti. (18/12/1962)

Galler'de hâlâ devam eden Llangollen Eisteddfod Festivali'nde 1960 yılında birincilik ve üçüncülük ödüllerini alan Türk ulusal folklor ekibi. Ekibe Ankara Radyosu'nun Londra muhabiri Hande Sürmelioğlu (en sağda) eşlik ediyor. (10/07/1960)

BBC Türkçe, Kasım 1967'de İngiltere'yi ziyaret eden Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay'ın bu ziyaretine ait tüm ses kayıtlarını, Sunay'a hediye etmişti. Bu fotoğraf daha sonra BBC Türkçe'nin yeni yıl kartpostalı olacaktı. Resimde Sunay, Londra'daki Türk Büyükelçiliği'nde BBC Türkçe ekibi ile görülüyor. Soldan sağa: Cevdet Sunay, Mübeccel Argun, Reşit Aşçıoğlu, Şadan Karadeniz ve Mehmet Refiğ. (2/11/1967)

Gazeteciler Mete Akyol (Milliyet) ve Hikmet Bil (Yeni Gazete), BBC Türkçe'den Hilmi Yavuz'a (resimde görülmüyor) mülakat veriyor. (11/07/1969)

Yazar Mahmut Makal 1960'lı yıllarda BBC Türkçe için Köye Mektup adlı bir program hazırlamıştı.

1970 Türkiye Güzeli Asuman Tuğberk (Yolaç), Dünya Güzellik Yarışması için geldiği Londra'da, BBC Türkçe'den Sabih Aykoler'e mülakat vermişti. Tuğberk, sunucu Erkan Yolaç ile evlenmişti. (1970)

Dönemin Bayındırlık Bakanı Turgut Yaşar Gülez, İstanbul Radyosu'ndan değişim programı ile BBC Türkçe'ye gelen Başak Doğru'ya mülakat veriyor. Bakan Gülez bu seyahatinde İngiltere'deki inşa yöntemleri hakkında incelemelerde bulunmuştu. (1970)

Adalet Partisi senatörü Fethi Tevetoğlu, Londra ziyareti sırasında BBC Türkçe'den Mustafa Gerçeker'e mülakat veriyor. Fethi Tevetoğlu, pop şarkıcısı Tarkan'ın dedesinin kardeşi. (1971)

Türkiye Futbol Federasyonu Başkanı Hasan Polat (sağda), 27 Eylül 1972'de Kupa Galipleri Kupası maçında karşı karşıya gelen Leeds United ve Ankaragücü takımlarının maçını Londra'da BBC Türkçe'den Mustafa Gerçeker'e değerlendiriyor. (1972)

İngiltere'ye incelemelerde bulunmak için gelen Türk hükümetinden dört kişilik bir heyet BBC Türkçe'yi de ziyaret etmişti. Fotoğrafta, heyet Londra'daki Bush House yayın binasının dışında görülüyor. Soldan sağa: Milli Eğitim Bakanlığı proje direktörü Eyüp Yaşar, sanayi yönetimi kurumu projesinin koordinatörü Sadi Gencer, BBC Türkçe'den Mustafa Gerçeker, mimari profesörü Gündüz Özdeş ve Milli Eğitim Bakanlığı inşaat bölüm başkanı Selim Umul. (1973)

Türk gazeteciler, BBC Türkçe'den Yurdakul Fincancıoğlu'nun sorularını yanıtlıyor. Soldan sağa: Ümit Gürtuna (Cumhuriyet), Metin Çatan (Pan Haber Ajansı), Cüneyt Arcayürek (Hürriyet), BBC Türkçe'den Yurdakul Fincancıoğlu, Osman Kibar (Tercüman), Prof. İsmet Giritli. (9/04/1976)

https://www.youtube.com/watch?v=EXU1O0Gd1ME

1976'da Zeki Müren de Londra'da BBC Türkçe'ye konuşmuştu.

Dönemin TRT Genel Müdürü İsmail Cem İpekçi, BBC Türkçe'den Nevsal Baylas ve Sabih Aykoler'e mülakat veriyor. (26/06/1974)

BBC Dünya Servisi'nin yayın binası Bush House'un hemen yakınındaki Thames Nehri üzerinde bulunan Waterloo Köprüsü'nde dönemin BBC Türkçe bölüm başkanı Michael Large ve dönemin yapımcıları, "Yılın Dinleyicisi" yarışmasının galibi olan İstanbullu mühendis Erol Özhan ile görülüyor. (14/08/1975)

Bir grup Türk milletvekili, BBC Türkçe'nin Bush House binasındaki stüdyosunda. Meclis başkanvekilleri CHP Ordu Milletvekili Memduh Ekşi, CGP Van Milletvekili Müslih Görentaş, MHP Yozgat Milletvekili Ali Fuat Eyüboğlu. Ayrıca Senatör Haydar Tunçkanat (Milli Birlik Grubu), Senatör Adnan Başer Kafaoğlu, AP Bursa Milletvekili Halil Karaatlı ve Ankara'daki İngiltere elçiliğinden T.N.Young. BBC Türkçe çalışanları ise: Serpil Erdemgil (Soldan ikinci), Sabih Aykoler (Soldan üçüncü), BBC Güneydoğu Avrupa Bölüm Başkanı ve Türkçe Servisi Müdürü Andrew Mango (soldan beşinci) ve Güneydoğu Avrupa Bölüm Başkan Yardımcısı Paul Nathanail (sağdan üçüncü). (3/07/1979)

BBC Türkçe, 1979 yılında 40. yıldönümü için özel bir radyo programı hazırlamıştı.

BBC Türkçe'nin 50. yıldönümünde dinleyicileri için hazırlanan bir kartpostal. Soldan sağa, öndekiler: Feride Feran, Meral Dalman, Zeki Okar, Kumru Başer. Ortadakiler: Ayça Abakan, Turan Erdemgil, Nevsal Baylas, Ferhat Boratav. Arkadakiler: Sinan Öğün, Janet Bell, Temuçin Tüzecan, Hülya Noseda, Ali Erginsoy, Hüseyin Sükan, Ahmet Sevindik, Yüksel İbrahim, Mari Mutafyan. (1989)

UEFA Kupası elemelerinde Birmingham'da West Bromwich Albion takımı ile karşılaşmaya hazırlanan Galatasaray ekibi, BBC Türkçe'den Hüseyin Sükan ve Sabih Aykoler ile (en sağda) görüşüyor. Fotoğrafta Fatih Terim de yer alıyor. (1982)

https://www.youtube.com/watch?v=nLXKsilAU_8

BBC Türkçe, 50. yaş günü için bu videoyu hazırlamıştı.

Türkiye'yi dolaşan BBC Dünya Servisi otobüsü, bir meydanda park etmeye hazırlandığı sırada. BBC'nin Avrupa halkla ilişkiler bölümünden Hugh Closs, otobüsün sabitleyicilerini hazırlıyor. (1989)

Türkiye'yi dolaşan BBC Dünya Servisi otobüsünün önünde uzun bir kuyruk oluşmuştu. Otobüs, gittiği tüm şehirlerde büyük bir ilgi ile karşılanıyordu.

Otobüsün kapılarının açılmasını heyecanla bekleyen Kayserililer arasında öğrenciler de vardı.

BBC Türkçe otobüsü, Güneydoğu Anadolu'ya da gitmişti. Diyarbakır'da trafik epey yoğundu.

https://www.youtube.com/watch?v=OkdBWbJj8hg

Sene 1997. BBC Türkçe ekibi, Londra'daki Türkiye Başkonsolosluğunun bir davetinde. Soldan sağa, ayaktakiler: Nevsal Baylas, Tahsin Aktı, Hüseyin Sükan, Kadri Özen, Edip Emil Öymen, Aygen Aytaç, Yüksel İbrahim Oturanlar: Memduha Tee, Firdevs Robinson, Gökhan Kavasoğlu, Elif İçbilen, Nilgün Acar, Hülya Noseda.

BBC Türkçe eski bölüm başkanlarından Zeki Okar, Kumru Başer ile birlikte dinleyicilerin yolladığı fotoğrafları panoya yerleştiriyor. BBC Türkçe 1991-1992 yayın dönemi broşüründen.

BBC Türkçe ekibi, o gün işe yeni başlayan Ebru Doğan ile. Soldan sağa: Gökhan Kavasoğlu, Işın Eliçin, Ebru Doğan, Tahsin Aktı, Firdevs Robinson, Hüseyin Sükan. (27/11/1997)

BBC Türkçe'den Ayça Abakan ve Orhan Pamuk. Aralık 2006'daki Nobel Edebiyat Ödülü töreninden önce Stokholm'deki Türkiye Büyükelçiliğinin verdiği davette. (Aralık 2006)

Andrew Mango'nun BBC Türkçe'yi ziyaretlerinden biri. Ayaktakiler: Cenk Erdil, Hüseyin Sükan, Emre Temel, Nevsal Baylas, Dr. Andrew Mango, Hüseyin Alkan, Ayça Abakan. Oturanlar: Faik Uyanık, Murat Nişancıoğlu, Güney Yıldız. (10/12/2007)

https://www.youtube.com/watch?v=ew6pS9glsu8

BBC Türkçe, 70. yaş günü için bu programı hazırlamıştı.

• 2009: Andrew Mango'nun 70. yıl mektubu
• Hüseyin Sükan'ın 70. yıl mektubu

BBC Türkçe, son radyo yayınını 27 Mayıs 2011'de yaptı.

https://www.youtube.com/watch?v=XhndeLqiAQs&feature=youtu.be

BBC Türkçe çalışanları, BBC'deki sendika üyeleriyle birlikte 2013'te greve çıkmıştı. Soldan sağa, oturanlar: Mahmut Hamsici, Çağıl Kasapoğlu, Onur Burçak Belli. Ayaktakiler: Emre Bal, Şeref İşler, Alper Ballı, Kumru Başer, Selin Girit, Aynur Toroman.

• Dame Ninette de Valois'dan Nuri Bilge Ceylan'a, BBC Türkçe'ye konuk olan sanat insanları
• BBC Türkçe Arşiv Odası
• BBC Arşivlerinde Türkiye