Avrupa Birliği (AB) Ukrayna’daki savaş suçu ve insan hakları ihlalleri konusunda belge ve bilgi toplamak amacıyla Lahey'de bir uluslararası soruşturma merkezi açıyor.
Merkez, Ukrayna’daki savaş suçlarına ilişkin uluslararası özel mahkemenin temelini oluşturacak. Avrupa Birliği Cezai Konularda Adli İşbirliği Ajansı (Eurojust) tarafından desteklenen uluslararası soruşturma grubunun bir parçası olan merkez, Rusya’nın işgali sonrasında işlenen suçlara ilişkin kanıt toplayacak.
Hollanda tarafından, 12 Aralık’ta AB Dışişleri Bakanları toplantısında gündeme getirilen, Ukrayna için özel bir “işgal mahkemesi” önerisi AB tarafından da destekleniyordu.
Perşembe günü 15 komisyon üyesiyle birlikte Kiev’i ziyaret eden AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Lahey’de bir Ukrayna Uluslararası Soruşturma Merkezi kurulacağını açıkladı.
Merkezin açılış tarihi henüz kamuoyuna duyurulmasa da basına bilgi veren AB kaynakları, bunun kısa süre içinde gerçekleşmesini beklediklerini söyledi.
Merkez AB makamlarının yanı sıra Lahey’deki Uluslararası Ceza Muhakemesi ile de işbirliği içinde çalışacak.
Merkez, Ukrayna’da işlenen savaş suçlarına ilişkin kanıtların toplanmasını koordine edecek ve Eurojust tarafından desteklenen 6 ülkenin yer aldığı ortak soruşturma ekibinin parçası olacak.
UCM’de Rusya’nın veto olasılığı
Rusya, Birleşmiş Milletler’e (BM) bağlı Uluslararası Ceza Mahkemesi’ni tanımıyor. BM Güvenlik Konseyi’nin daimi üyesi olan Rusya’nın veto olasılığı nedeniyle, Lahey’deki Uluslararası Ceza Mahkemesi, Ukrayna’nın işgaline ilişkin soruşturma yapamıyor.
Hollanda hükümetine göre, saldırganlık çok ciddi bir uluslararası suç iken, yasal boşluk nedeniyle Rusya’nın faaliyetleri cezasız kalıyor. Bu nedenle Lahey’de kurulacak merkezle, cezasızlıkla mücadele konusundaki açığın kapatılması amaçlanıyor.
Ukrayna Uluslararası Savaş Suçları Soruşturma Merkezi’nin derleyeceği belge ve kanıtlar ışığında, Rusya’nın hangi mahkemede yargılanacağı kararlaştırılacak.
Savaş suçları, insanlığa karşı suçlar, soykırım ve başka bir ülkeye yönelik saldırıya ilişkin konuları ele alan Uluslararası Ceza Mahkemesi, Rusya’nın veto engeli nedeniyle bu davaya bakmayacak.
