09 Ekim 2021

Kulüpler batakta, fan tokenlar uçuşta!

Dört kulübün sahip oldukları finansal veriler, bu kulüplerin mevcut koşullar içinde, benzer politikalarla içinde bulundukları mali olumsuzluklardan kurtulamayacaklarını bize gösteriyor.  

Yazımızın üçüncü bölümünde bu hafta ülkemizde ve dünyada işlem gören fan tokenların piyasada oluşan değerleri ve fiyatlarındaki rasyonaliteyi sorgulayacağız. Bunu yaparken de, kripto borsasındaki yüksek riskler ve volatilitenin mantığını incelemeye çalışacağız. 

Token kriz dinlemez! 

Finansal krizdeki kulüplerin batağa sürüklenirken, bu kulüplerin çıkartmış oldukları fan token fiyatları adeta uçuyor. Bu konu gerçekten de sorgulanmaya değer. Zira, mali dengesi kaybolmuş, mevcut finansal yükümlülüklerini yerine getiremedikleri için borçları ikinci kez yapılandırılan kulüplerin ihraç ettikleri tokenların fiyatlarının yükselmesi bu piyasada bir tersliğin olduğunu bize gösteriyor.  İşte tam da bu bağlamda bu bölümde kulüplerimizin finansal durumlarını da dikkate alarak fan tokenları inceleyeceğiz. 

Yine bir başka ilginçlikse, fan token fiyatlarındaki dengesiz yükseliş ve buna bağlı oluşan fan token piyasa değerleri. 

Bu amaçla öncelikle 14/7/2021 itibariyle Avrupa ve dünyada işlem gören fan tokenlara bir bakalım isterseniz. Fenerbahçe  9 Ağustos 2021’de ihraç edildiği için aşağıdaki listede görünmüyor ama işlem gören diğer Türk kulüplerinin fan tokenlarını görebileceksiniz. 

Aşağıdaki tablonun dışında ülkemizde halka arz olunan fan tokenlara ilişkin düzenlediğimiz aşağıdaki tabloya göre de en yüksek piyasa değeri 159,6 milyon dolarlık değeriyle Fenerbahçe Fan Token görülüyor. 

14/7/2021 itibariyle Avrupa ve dünya’da işlem gören bazı fan tokenlar[1]

 

 

 Halka arz tarihi itibariyle sağladığı getiri bakımından ise, Galatasaray Fan Token yüzde 528,8’lik getirisiyle ilk sırada yer alıyor. 

Bu bağlamda değerlendirildiğinde, sahip olduğu 715 milyon Euro’luk geliriyle Avrupa’nın en büyüğü konumundaki Barcelona’nın fan token piyasa değeri 89,9 milyon dolar seviyesindeyken, Fenerbahçe Fan Token’ın piyasa değerinin 159.6 milyon dolara ulaşmasını nasıl açıklamamız gerekiyor? 

Peki kulüplerin fan tokenları bu kadar yüksek getiri sağlamış olmasına karşın, onların finansal yapıları ne durumda? 

Kulüpler batakta, tokenlar uçuşta! 

Yukarıda da görüldüğü üzere, Türk kulüplerinin çıkartmış oldukları fan tokenlar, çıkartıldıkları günden bu yana uçuşa geçmiş durumda. 

İhraç tarihlerinden bu yana, Galatasaray Fan Tokenı % 528, Trabzonspor Fan Tokenı % 232 ve Fenerbahçe Fan Token’ı da % 143’lük bir değer artışı sağlamış durumda… 

Peki bu tokenların fiyatları ve piyasa değerleri bu kadar artarken, bu kulüplerin finansal yapıları ne vaziyette? 

Gelin birlikte bir bakalım, kulüplerimiz ne durumdalar? 

Dört kulübün 31/05/2020/-31/05/2021 dönemine ilişkin özet verileri aşağıdaki gibidir.

 -Konsolide gelirleri toplamı 2.1 milyar TL olarak gerçekleşirken, Yıllık zararları toplamı 1.3 milyar TL’ye ulaşmıştır. Yani gelirlerinin % 61’ini kaybetmişler. 

-Yıllar itibariyle biriken kumüle zarar toplamı ise 5.1 milyar TL’ye yükselirken, birikimli zarar toplamı gelirlerinin 2.5 katına yaklaşmıştır. 

-Toplam borçları 12 milyar TL seviyesinde olup toplam yıllık gelirlerinin 5,8 katına ulaşmıştır. 

-Toplam borçlar içinde banka kredilerinin payı 8,6 milyar TL ile % 72’ye ulaşmıştır. Bu kredilere karşın yapılan yıllık finansman gideri ise 650 milyon TL olmuştur. Yani gelirin neredeyse üçte birine yaklaşmıştır. 

-Artan zararlar sonucu öz kaynak açıklarıysa, 4.1 milyar TL’ye yükselmiştir. Yani öz kaynakları negatife dönmüştür. 

-Ödenmiş sermayeleri toplamı 1.380 milyon TL olan 4 kulübün birikimli zararlarının 5.1 milyar TL olduğu dikkate alındığında, ortada herhangi bir sermaye ve öz kaynak kalmadığı anlaşılıyor.

 

Tokenlar uçuşa geçse de, bu mali yapılar sürdürülemez

 Kulüp fan tokenlarının piyasa fiyatlarının yükselmesi, aşağıda paylaştığımız veriler de dikkate alındığında; mali yapıdan, ekonomik ve sportif performanstan bağımsız bir gelişim izliyor. 

Kulüp fan token getirileri ile kulüplerin mali yapıları ve ekonomik durumları ile sportif performansları arasında kalıcı bir ilişki bulunmuyor. Bu da fan tokenlarda çok yüksek bir spekülasyonun olduğunu ortaya koyuyor. Bu varlıklara yatırımın arkasında ağırlıkla spekülasyon saiki yatıyor. 

Kulüplerin 31/5/2021 verilerine göre oluşturduğumuz genel mali rasyolarını tablo ile gösteriyoruz.

 

 

Şimdi de gelin bu tabloyu birlikte yorumlayalım. 

- Konsolide borçları, konsolide gelirleri toplamını aşmıştır. Buna göre, dört kulübün toplam borçları, toplam gelirlerinin 5,5 katına ulaşmıştır. Ya da bir başka ifadeyle, kulüpler hiç harcama yapmasalar bile, mevcut gelir yapısıyla borçlarını ancak 5.5 senede ödeyebileceklerdir. 

- Kulüplerin yıllar itibariyle artan zararları toplamı, gelirlerinin 2,3 katına ulaşmıştır. 

- Artan zararlar, kulüplerin öz kaynaklarını eritmiş ve onları negatife döndürmüştür. Bu bağlamda kulüplerin öz kaynak açıkları toplamı, mevcut gelirlerinin 1,8 katına ulaşmıştır. 

- Kulüpler artan finansman ihtiyaçlarını mali kesimden sağladıkları kredilerle karşılama yoluna gittiklerinden, kazandıkları her 100 TL’nin 31 TL’sini bankalara faiz gideri olarak ödemişlerdir. Bu oran yapılandırma öncesi % 58 idi.    

Bu verilere göre dört kulübün finansal dengeleri kaybolmuş durumda. Mali dengesini yitiren bu yapıların sürdürülebilirliği kalmamıştır.  

Sağlığını ve dengesini yitirmiş bu finansal yapılar, zaman içinde kulüplerin sportif anlamda rekabetçi yeteneklerini de daraltıcı bir etkiye sahiptir. 

Dört kulübün sahip oldukları finansal veriler, bu kulüplerin mevcut koşullar içinde, benzer politikalarla içinde bulundukları mali olumsuzluklardan kurtulamayacaklarını bize gösteriyor.  

Yukarıda belirtilen mali yetersizlikler her geçen gün daha da artarken, kulüplerin kendilerine fon sağlamak için gelir yaratıcı her yola başvurmaları ve her üründen yararlanmaya çalışmaları, kulüp açısından anlamlı olabilir. Ne var ki, ortada ciddi mali risklere bulunmasına karşın, taraftarın kulüp tokenlarına talepte bulunması, rasyonel olmaktan uzaktır.  

Kripto para piyasası yüksek spekülasyonun döndüğü bir piyasadır  

Kripto para piyasası son derece yüksek spekülasyonun döndüğü bir piyasadır. Bu piyasada alıcıların fiyatların daha da artacağı beklentisiyle bu varlıklara yönelmesi, bir süre sonra bu varlıklarda çok önemli balonların oluşmasına yol açıyor.  

Desteklenen herhangi bir kripto varlığın değerini koruyacağına, en azından finansal olarak değer kaybetse bile ekonomik ve fiziki olarak bir varlığı garanti edecek bir kurumun olmayışı, bu varlıkta spekülasyonu, dolayısıyla riski çok artırıyor.  

CoinMarketCap verilerine göre bugün 8.415 kripto para birimi, 1 trilyon 387 milyar dolarlık piyasa değerine sahip. Bunlar içerisinde en fazla öne çıkan ise Bitcoin.[2] Fiyatı 20 Eylül 2021 itibariyle 45.118 dolar olan Bitcoin’in, günlük işlem hacmi 31 milyar dolar, piyasa değeri ise 845 milyar dolar seviyesinde.[3]  

Bitcoin ya da tokenlara marka değeri yüksek kuruluşların girmesi, o Bitcoin ya da Token'a önemli itibar ve güven yaratır. Bugün Tesla’nın Bitcoin’e çok önemli yatırımlarda bulunması, kripto paralarda Bitcoin’e açık ara bir üstünlük ve güven sağlıyor. Tesla, ABD’nin sermaye piyasası kurumuna Ocak ayına ilişkin olarak yaptığı bildirimde 1,5 milyar dolar tutarında Bitcoin alımı gerçekleştirdiğini ifade etti.  

Kripto paraların ilgi görmesinin en önemli nedeni kurumsal yatırımcıların ilgi göstermeye başlaması oldu. Salgın döneminde dijital para birimlerini bir riskten korunma aracı olarak gören fonlar arttı. 

Peki, kripto para işlemleri ve bu varlıklara yatırımın ne gibi riskleri bulunuyor? Bunları da detaylı olarak önümüzdeki hafta sizlerle paylaşacağız.


Kaynaklar:

[1]  https://www.paramevzu.com/haber/futbol-kuluplerinin-fan-token-siralamasi-galatasaray-zirveyi-zorluyor 

[2] https://coinmarketcap.com/tr/all/views/all/ 

[3]https://coinmarketcap.com/tr/currencies/bitcoin/ 

 

 

 

Yazarın Diğer Yazıları

Futbol nereye gidiyor?

Küreselleşen dünyada futbol kulüpleri ekonomik-finansal örgütlere dönüştü. Bu değişim kulüpleri küresel olmaya zorladı. Finansal futbol, küreselleşen kulüplere her alanda fazladan rekabet üstünlüğü sağladı

Renkler farklı, dertler ortak: Kulüpler faiz - döviz - enflasyon kıskacında kıvranıyor

Kulüplerimiz net borçlu; yükümlülükleri gelirlerinin üzerine çıkmış, zarar eden ve döviz pozisyon açığı taşıyan bir mali yapıya sahip. Borç baskısı altındaki futbol mali yapısı dengesini tamamen kaybetmiş ve sürdürülebilir olmayan bir yapıya evrilmiş durumda

Vergi oranını düşürmek, yasa dışı bahsi azaltır mı? Bahis ekonomisine genel bir bakış

Yasa dışı bahse karşı mücadele yapısal bir nitelik kazanmadan, vergi oranlarının düşürülmesi, yasal bahis gelirlerini artırmayacağı gibi vergi gelirlerinin düşmesine neden olur. Bu alanda bahis oynayanlarının gelirini maksimize artırır