05 Mart 2019

Duane Allman’ı anarken…

Jimy Hendrix’ ten sonra, tüm zamanların en iyi gitarist sıralamasında ikinci sırada yer alıyor Duane

Klasik rock, internet ve YouTube sayesinde kuşaklar arasındaki yarılmayı kapatan çimento işlevini görmeye başladı. O çok merak ettiğimiz grupların hiç erişemediğimiz albümleri, belgeselleri, konser kayıtları artık elimizin altında. Bir gazete haberi ve fotoğrafı ile yetiniliyordu. Sınırlı bir kesimin erişme şansına sahip olduğu plak ve kaset dönemlerinden sonra CD ve DVD’ler ile altmış ve yetmişlerin ulaşamadığımız rock müziğin doruklarına çıkmış sanatçıları dinleme ve izleme şansına sahip olduk. Rock meşguliyetimiz, kayıp zamanın peşinde,  kendiliğinden bir arşiv oluşturmaya yöneldi. Bunun en önemli nedenlerinde biri seksen sonrasında eğlencelik popun hakimiyeti idi. Müziklerinde bir maharet olmayan, şarkı sözleri bize değmeyen yığınla isim çıktı. Nirvana, Sex Pistols, Clash gibi heyecan uyandıran birkaç istisna hariç punk, hip-hop, rap, indie ve sair türlere de doğrusu pek ısınamadık.     

Doksan ve iki binler kuşakları dünyada yaşanan o muazzam değişim ile kendi müziklerine yöneldiler. Artık Beatles, Rolling Stones, Bob Dylan, Jimi Hendrix, Pink Floyd, Led Zeppelin, Grateful Dead, Jethro Tull, The Doors, The Who gibi rock müziğin devleri eski zamanlara ait isimlerdi. Yeni alt türler, o türlerin yeni ve genç isimleri revaçta idi.

Ama altmış ve yetmiş nesilleri için 1967 senesindeki Monterey pop festivalini, 1969 yılındaki üç gün üç gece sürmüş hippi müzik festivali Woodstok’ı görüntü kayıtlarıyla ve tamamını izlemek çok heyecan vericiydi. Beatles, Doors ve Jim Morrison, Rolling Stones, Pink Floyd, Grateful Dead, Bob Dylan, Jimi Hendrix ve sair isimlerin canlı görüntüleri, filmleri rock ile yeniden buluşmamıza imkan verdi. Kendi zamanlarının müzikleriyle ilgilenen genç nesiller, bu gelişmelerden sonra popüler olanla yetinmeyip ya da yeterince kalıcı olamayıp kaybolan dönemlerinin müzik gruplarından sonra girdikleri arayışta bir kısmını yukarıda andığım isimlere ulaştılar. Böylece ebeveynleriyle klasik rock zemininde buluştular.

Tabii her isim aynı ilgiye mazhar olamadı. Bunun nedeni bazı kıymetlerin memleketimiz rock ahalisinin beğeni ve tercihleri dışında kalması ve çok az bilinir olmasıydı. İşte o isimlerden biri de bu yazı konusu olan Duane Allman. Rock müzikte kalite ve özgünlük arayan herkesin önünde sonunda karşılaşacağı bir gitarist.

Jimy Hendrix’ ten sonra, tüm zamanların en iyi gitarist sıralamasında ikinci sırada yer alıyor Duane.

Müziğin Nerval’idir. Gitarı ateş olur da Duane eliyle kavrar gitarını ve dehlizlere dalar.

B.B.King , Eric Clapton, David Gilmour, Jimmy Page, Jeff Beck, Keith Richards, Carlos Santana, Neil Young gibi büyük ustalar Duane’ den sonra geliyor. Her liste gibi Rolling Stone’ un bu listesi de itirazlar aldı. Sanatta beğeni görecelidir elbette ama Duane için bir büyük gitarist diyebiliriz. Bütün ömrü 24 yıl sürmüş fevkalade bir yetenektir.

Kullandığı Harley motorsikleti ile 1971 yılında geçirdiği kaza sonucu boynu kırılarak hayatını kaybetti. Kardeşi Gregg Allman ile kurdukları blues-rok grubu The Allman Brothers Band üyelerinden bas gitarist Barry Oakley de bir yıl sonra Duane’ nin kaza geçirip öldüğü mahalde benzeri bir kaza sonucu yaşama veda etti.

Aretha Franklin, King Curtis, John Hammond, Clarence Carter gibi sanatçılara eşlik etti. Bunlar Duane’nin antolojisindeki parlak çalışmalardır. Bu antolojideki Wilson Pickett’ in söylediği Lennon&Mccartney şarkısı Hey Jude’ daki gitarı ile Duane parçaya ayrı bir boyut katar.

Eric Clapton ile Studio Jams - 1970 çalışmasında gitarın sınırlarında gezindiler. Yine Eric Clapton’ ın sevilen şarkısı Layla’yı Duane’nin rüzgar gibi girdiği gitarıyla söylediği bir versiyonu var ki insanı alıp başka diyarlara götürüyor.

Ölene kadar The Allman Brothers band grubunda slide gitarda yetkinliğini defalarca gösterdi. Ama slide gitarda olduğu kadar, Les Paul gitarıyla da başka alemlerin algı kapılarını araladı.

The Allman Brothers Band - Whipping Post - 9/23/1970 - Fillmore East unutulmaz solosu zamanını aşmış bugünlere kadar değerini taşımış bir performanstır. Duane, aslında tam bir Jam gitaristidir. Sololarının 25 dakikaya ulaştığı oldu. Ülkemizde de bulunabilen The Allman Brothers Band’s 1971 double albüm At Fillmore ender rastlanan bir mücevher kıratındadır.

O kısacık ömründe öylesine mükemmel olduğunu gösterdi ki, insan, eğer Duane yaşasaydı neler yapardı, demekten kendini alamıyor.

Şu soru akla geliyor: Duane hayatta olsaydı, acaba Londra metrosunun duvarına, yine, Clapton Is God, yazılır mıydı?

William Blake’ in bir şiiriyle noktalayalım:

Cennetle Cehennemin Evliliğinden

Cehennemden aldığım habere göre dünyanın altı bin yılın sonunda

alevler içinde yanacağına ilişkin eski bilgi doğru

Çünkü bu nedenle keskin kılıçlı keruba yaşam ağacının başında tuttuğu nöbeti

bırakması emredilecek: ve bunu yaptığında tüm yaratılış yanacak

ve sonsuz ve kutsal görünecek, ki şimdi sonlu ve düşkün görünüyor.

Bu, duyumsal hazzın gelişmesi sonucu meydana gelecek

Ancak ilk önce insanın ruhundan ayrı bir bedenin olduğu kanısının silinmesi gerekiyor;

Bunu cehennemi yöntemle Cehennem’ de son derece sağlığa yararlı ve şifa verici olan

görünen yüzeyleri eriterek saklı olan sonsuzu ortaya

çıkaran aşındırıcılarla baskılar yapmak yoluyla ben yapacağım.

Eğer algının kapıları temizlenseydi herşey insana olduğu gibi görünürdü, sonsuz.

Çünkü insan kendisini kapattı, ta ki tüm şeyleri mağarasındaki dar çatlaklardan görene dek

Yazarın Diğer Yazıları

100 Sene 100 Nesne: Cumhuriyete Nesnelerin Gözünden Bakmak

100 Sene 100 Nesne mamulü ve Kültür Hane mütekabiliyeti denklik bağlamında birbirine yakışmış

Yapay zekâ ile sanat ve müzik

Yapay zekânın egemenliği, romantizmin sonu olacak ya da başka bir tür romantizm yaratacak. Fakat bu yeni romantizmin duygulanımı, organik zekânın yerini alabilecek mi?

Anımsanan hatıralar ve siyasi belleğin tahkimatı

Yazar Recep Tatar, gönüllerde cürmünden fazla yer kaplayacak bu kitabıyla şimdi bir kapı araladı...