Zenginlik neydi? Zenginlik emek miydi? Bugünlerde bu sorunun cevabını vermek hayli zor. Zira çalış çalış, emek ver; elde avuçta kalan pek bir şey olmuyor. 'Para ile imanın kimde olduğu belli olmaz' diye nefis bir atasözümüz vardır. İmanı bilmem ama paranın kimde olduğunu anlamanın kolay bir yolu vardı geçmişte.
Fotoğraf: Mert Terliksiz
Potansiyel Homo-Zenginus (Zengin bireylerin Latincesi bu olsa gerek) adayını bir kafe-restoran masasına oturtup bir sonraki hamlesini beklemek yeterliydi. Bakalım masaya neler konacak? Noel Baba'nın çantası gibi dipsiz kuyu olan ceplerden o masaya neler gelecek? Araba anahtarı kondu mu? Kondu. Son model telefon, araba anahtarın yanına kondu mu? Kondu. Bir de yanına kırmızı renkli sigara paketi kondu mu? Kondu… Tebrikler, nur topu gibi bir Homo-Zenginus'unuz var. Bunun nargile kafe versiyonları var ama orası bizim konumuz değil.
Bugünlerde ise masaya gümm diye koyabileceğiniz 'All in one' özellikli bir zengin ürünü var; PED! Regl pedi, hijyenik ped…
Neden? Çünkü aşağı yukarı 40 yıl boyunca regl olan bireylerin pedlere ödediği rakamlara bir yıl içinde yüzde 51'lik zam geliyorsa ve kullanmaya 'zorunlu' olduğu bir üründe yüzde 18 KDV varsa onu göğsünü gere gere, gazete kâğıdına filan sarmadan gümmm diye masaya koyması lazım. Çoğunlukla kendileri için değil de bir arkadaş için alındığı söylenen Viagra'dan yüzde 8 KDV alınıyor ama bizzat kendimiz için aldığımız ped, gazete kâğıdı arasına sıkıştırılmış yüzde 18 vergi ile utana sıkıla çıkıyor bakkaldan.
Derin Yoksulluk Ağı'nın araştırmasına göre, Türkiye'de kadınların yüzde 82'si hijyenik pede erişemiyor. Yoksulluk konusunda askıda ekmek, askıda etkinlik bileti, askıda fatura duymaya alışığız aslında. Yeni karşılaştığımız şey ise; askıda ped!
Bunun bir örneğine "yeni nesil organik menstrüel ürünler" yaptığını söyleyen BEIJE markasında rastladım. Siteye girdiğinizde 'Askıda Ped' sekmesini seçerek; tek bir kişinin, üç kişilik bir ailenin veya 12 kişilik bir okul sınıfın hijyenik ped ihtiyacını düzenli olarak karşılayabiliyorsunuz. 'Askıda ped' terimi benim için yeterince yeniyken bir de BEIJE ürünlerinin 'organik' olmasını ilginç buldum. Ayrıca 'doğrudan – tüketiciye' modeliyle çalıştıkları için, piyasadaki diğer ürünlerden daha uygun fiyatlı olduklarını söylüyorlar.
Google arama motoruna "hijyenik ped" yazıldığında çıkan popüler aramalar
BEIJE üç ortaklı bir şirket. Hikâyenin başlangıcı Doruk Akpek'e dayanıyor. Evet, bir erkeğe… ABD'de çalışırken, hem orada hem de dünyanın farklı bölgelerinde başarısını kanıtlamış bir iş modeli olan doğrudan-tüketiciye modelini ve beraberinde abonelik sistemini Türkiye'de denemek istediğine karar veriyor ve ilk satışını Ocak 2020'de yapıyor.
Bundan birkaç ay önce de hikâyeye Naz Özbek dahil oluyor. Yolları Amerika'da kesişen Naz ve Doruk bir gün bir kafede buluşuyor. Doruk cebinden bir ped çıkarıp Naz'a uzatıyor ve "Böyle bir projem var, ilgini çeker mi?" diye soruyor.
Eren Üngör de New York'ta MBA programının ilk senesinde. MBA'e gitmeden önceki yazı BEIJE'de geçiriyor, MBA'in ilk senesi boyunca bağlantıyı koparmıyor. İlk senenin sonunda MBA programını dondurarak, BEIJE'e katılmak için Türkiye'ye geri dönüyor ve bu şekilde, BEIJE'in şu anki kurucu ekibi oluşuyor.
Bu yola; regl olan bireyleri kaliteli ürünlerle buluşturmak, değer verdiği konularda toplumsal farkındalığı artırmak ve bu süreçte doğaya, topluma ve bireye de faydalı olmak için çıkmış bir marka olduğunu söylüyorlar.
Kendisini sadece kaliteli ürünler üreten bir şirket olarak değil, inandığı ve savunduğu değerler, değiştirmek istediği bazı şeyler olan bir topluluk olarak da tanımlıyor.
Ben de ürünlerle ilgili merak ettiklerimi sordum, ekip yanıtladı…
- Bir pedin ve tamponun organik olması ne demek?
BEIJE Ped, yüzde 100 bambu lifinden dokunarak üretilir. Bambu lifi, doğası gereği tamamen hipoalerjenik ve antibakteriyel bir maddedir. Ayrıca, kullanılan süper emici SAP kâğıdı sayesinde sızdırmayı minimuma indirir ve ıslaklık hissini önlemeye yardımcı olur.
BEIJE Tampon, yüzde 100 organik pamuktan oluşur ve Global Organik Tekstil Standardı (GOTS) sertifikasına uygun üretilir. GOTS, özel süreçler sonucunda verilen ve dünyanın her yerinde geçerliliği olan bir sertifikadır. GOTS sertifikası, sadece ürünün değil, aynı zamanda markanın da etik kurallara uygunluğunu teyit eder.
- Bir pedin ve tamponun kimyasal olması ne demek?
Klor yıkama ve azot boyama işlemleri! Klor yıkama, ürünün klorla beyazlatma işlemine verilen isimdir. Piyasadaki çoğu ped, klor yıkamaya işleminden geçirilmektedir. Klor yıkamanın temel amacı; pedlerin daha beyaz görünmesini sağlayarak, kullanıcılarda "organik" veya "hijyenik" algısı yaratmaktır. Fazla klorun, kansere kadar varabilecek ciddilikte cilt sorunlarına yol açabildiği bilinmektedir. BEIJE Ped ve BEIJE Tampon, azot boyama ve klor yıkama işlemlerine maruz bırakılmaz.
- Nerede ve nasıl üretiliyor?
Üretim süreci, ciddi bir araştırma saası ile başlıyor. Yeni bir ürün üretiminden önce, o üründe kullanılan/kullanılabilen malzeme ve ham maddelere dair bir araştırma yapılıyor. Bu aşamada, ürünün üretiminde kullanılabilecek değişik hammadde seçenekleri çıkarılıyor ve bu ham maddeler insan vücuduna sağlığı, sürdürülebilirliği ve piyasada erişilebilirliğine göre karşılaştırılıyor ve hammaddenin üreticilerine ulaşılarak, gerekli sertifikasyon ve sorular soruluyor.
Sonrasında, ürünün üretim süreci inceleniyor ve dünya genelinde istediğimiz standartlarda üretim yapabilecek üretim tesisleri ile iletişime geçiliyor ve hammadde seçeneklerine göre üretim seçenekleri çıkarılıyor. Bütün bu parametreler ışığında deneme üretim yapılıyor ve ürünler hem fokus gruplarca deneniyor hem de laboratuvar testlerine tabi tutuluyor. Bütün bu süreç sonuncunda da BEIJE standartlarında bir ürün ortaya çıkarsa, ürün üretime giriyor.
Şu anki ürünler ve paketlemeler de bu süreçten geçiyor ve Uzakdoğu Asya'dan Avrupa'ya, değişik bölgelerde üretiliyor.
- Dünyada başka örnekleri var mı?
Direkt Tüketiciye abonelik iş modeli, menstrüel ürünler de dahil belli başlı ürünlerde Amerika başta olmak üzere, çoğu ülkede kendini kanıtlamış ve hızla gelişen bir iş modeli olarak göze çarpıyor. BEIJE, diğer küresel örneklerden şu anda çok farklı olmasa da komünite (topluluk) ve teknolojiye verdiği önem ve bu kulvarlarda atmaya başladığı ve devamı gelecek olan adımlarla kendini örneklerinde sıyaracağını paylaşıyor. Henüz detay paylaşmak için erken olsa da bu alanlarda heyecanlı projeler var.
- Son günlerde meclisinde gündeminde ped fiyatları oldukça konuşuluyor. Siz de marka olarak ulaşılabilir fiyatlar üzerinde duruyorsunuz. Peki, piyasadaki diğer ürünlerle arasındaki fiyat farkı nasıl?
Son haftalarda sosyal medyada paylaşılan fotoğraflarda, raflarda günden güne değişen ped ve tampon fiyatları sıkça karşımıza çıkar oldu. BEIJE, yola menstrüel hijyen ürünlerinin lüks değil, temel birer ihtiyaç ürünü olduklarına inanarak çıktığı için fiyatlandırma konusunda şeffaflığa daima çok önem veren bir marka oldu.
Türkiye genelinde ped ve tampon fiyatlarını öngörmenin neredeyse imkânnsız hale geldiği bu günlerde, "belirsizlik hissini biraz olsun hafifletmek için" kurdaki değişkenliği bir süre daha fiyatlarına yansıtmamayı tercih ettik. BEIJE, web sitesinin bir sekmesini de radikal şeffaflık ilkesi kapsamında ürün fiyatlarının dökümünü paylaşmaya ayırmış. Böylece kullanıcılar, satın aldıkları ürüne ne için ne kadar ödediklerini görebiliyorlar.
"BEIJE'in ürünleri market fiyatlarındaki ürünlerle yarışıyor"
Organik, kimyasalsız ürünler sunmasına ve kişiselleştirilmiş paketlerle abonelerinin kapısına kargo ücreti almadan gönderim yapmasına rağmen, BEIJE'in ürünleri market fiyatlarındaki ürünlerle yarışıyor. Hatta son zamanlarda menstrüel hijyen ürünlerine gelen zamla birlikte, piyasaki diğer ürünlerden daha bile hesaplı. Örneğin; piyasaki menstrüel kap fiyatları 300-400 TL bandıydaken, BEIJE Menstrüel Kap, fiyat artışı henüz devreye girmediği için 180 TL'ye satılıyor.
10 günlük, 20 Standart, 20 Süper (toplam 50 adet ped) Ped'in olduğu bir paket 62.36 TL'ye satılıyor. Tampon fiyatları ise piyasadaki markalara kıyasla bir hayli hesaplı. Marketlerde tampon başına ortalama fiyat 2 TL'nin üzerindeyken, BEIJE Tampon, oluşturulan pakete göre 90 kuruş ile 1.95 TL arasında değişiyor. BEIJE'in sunduğu bir diğer avantaj ise oluşturduğunuz paketteki ürün sayısı arttıkça, birim fiyatlarının düşüyor olması. Dolayısıyla, çoklu alımlar büyük ekonomik avantaj sağlıyor.
- Hem organik hem de ulaşılabilir fiyatlar nasıl olabiliyor?
BEIJE yolculuğuna başladığı ilk günden itibaren, sağlıklı ve doğal menstrüel hijyen ürünlerine erişimin ne kadar zor olduğunu gözlemledi. Doğrudan-tüketiciye iş modeli sayesinde üreticiden tüketiciye ulaşan tüm süreci yönetebiliyor, aracıları ortadan kaldırabiliyor. Bu sayede sağlıklı, organik ve kimyasalsız hijyenik ped, tampon ve menstrüel kap gibi ürünleri neredeyse market fiyatlarında (hatta zamların arttığı bu günlerde market fiyatlarının da altında!) üyeleriyle buluşturabiliyor.
"Temel bir ihtiyaç olan musluk suyundan da yüzde 18 KDV alındığı bir ülkede, KDV konusuna daha bütünsel bir yaklaşım gerekiyor"
Fotoğraf: Mert Terliksiz
- Bu gelişmelerle ilgili devlete bir işbirliği çağrısında bulunmayı düşünüyor musunuz?
Regl yoksulluğu BEIJE'in sahiplendiği bir konu. Temel bir ihtiyaç ürünü olan menstrüel hijyen ürünlerinden alınan yüzde 18 oranında KDV, bu ürünlerin ulaşılabilir olmasını bir hayli zorlaştırıyor. Ancak KDV konusu bir hayli karışık ve katmanlı bir konu. Yine temel bir ihtiyaç olan musluk suyundan da yüzde 18 KDV alındığı bir ülkede, KDV konusuna daha bütünsel bir yaklaşım gerekiyor. Ancak tabii ki menstrüel hijyen ürünlerine ulaşılamadığı durumlarda kullanılan paçavra, bez, hatta yaprak ve toprak gibi ürün ve maddeler, ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Üstelik birçok kız çocuğu, menstrüasyon dönemlerini idare edemedikleri için okuldan mahrum kalıyorlar.
Devlete iş birliği çağrısında bulunmak, şu anda bu planlar dahilinde olmasa da bağış felsefesinin yanı sıra bu konuya ilgi çekmek ve değişik fikirleri hayata geçirmek için farklı projeler var.
"Elde edilen kârın yüzde 8'ini, Türkiye'nin farklı bölgelerinde ihtiyacı olan bireylerin menstrüel hijyen ürünlerine ulaşımını destekleyen farklı dernek ve/veya kurumlara bağışlıyoruz"
Fotoğraf: Mert Terliksiz
- Bana göre BEJIE'i en çarpıcı kılan özelliği (organik olmasının dışında) öne çıkardığınız bağış kültürü ve askıda ped. Askıda ped projesinden ve bağış kültüründen bahsedebilir misiniz?
Regl yoksulluğunun, ülkemizde toplumsal cinsiyet eşitliğine ulaşma yolunda en büyük engellerden biri olduğuna inanıyoruz. Ancak maalesef dünya genelinde de Türkiye'de de bu konuyla ilgili istatistikler bulunmuyor. Farklı kuruluşların yeni yeni yapmaya başladığı araştırmalar olsa da bugüne kadar kapsamlı ve sistematik olarak ele alınmış bir konu değil.
Buna rağmen, son zamanlarda medyada da yavaş yavaş duymaya başladığımız gibi büyük bir sorun olduğunu bildiğimiz için elde edilen kârın yüzde 8'ini, Türkiye'nin farklı bölgelerinde ihtiyacı olan bireylerin menstrüel hijyen ürünlerine ulaşımını destekleyen farklı dernek ve/veya kurumlara bağışlıyoruz.
Askıda Ped projesi ile ise BEIJE üyesi olsun-olmasın, imkânı olan kişilerin, ihtiyaç sahibi bireylerin menstrüel ped ihtiyaçlarını karşılamasını mümkün kılıyor. BEIJE'den alınan bütün Askıda Ped'ler, yine dernekler, yerel dayanışma grupları ve gönüllü kuruluşlar aracılığıyla ihtiyaç sahibi kişilerle buluşturuluyor.
Bağış Felsefesi kapsamında bugüne kadar Bingöl, Mardin, Antalya, Gaziantep, Zonguldak ve Manavgat'taki yangın bölgesi gibi birçok farklı şehirde, yüzlerce ihtiyaç sahibi kişinin hijyenik ped ihtiyacını düzenli olarak karşılamaya başladı. BEIJE Ailesi büyüdükçe ve Askıda Ped kampanyasına destek olanlar arttıkça, yardım ağı da büyüyor.
Destek olmak isteyenler beije.co adresinde Ürünler sekmesinden Askıda Ped'i seçerek; tek bir kişinin, üç kişilik bir ailenin veya 12 kişilik bir sınıfın hijyenik ped ihtiyacını düzenli olarak karşılayabilirler.
