“İstanbul'un en değerli arsasına inşa edilen Zorlu Center’daki rezidanslar metrekaresi 9 bin 500 ile 18 bin dolardan satışa çıktı. 1+1'lerin fiyatı 1.1 milyon dolardan başlıyor.”
Sabah gazetesi Zorlu Grubu’nun Zincirlikuyu’da eski Karayolları Genel Müdürlüğü arazisi üzerinde inşa ettiği alışveriş merkezi ve rezidansta satışların başlamasını 2010 yılında böyle duyurmuştu.
Hürriyet gazetesi ise 2007’de, Karayolları arazisi Zorlu Grubu tarafından alındığı günlerde, İstanbul’un arazi fiyatı en pahalı kentler arasına girdiğini yazmıştı: “İstanbul gayrimenkulde dünyanın önde gelen şehirlerine yaklaştı. İş merkezlerinin yoğun olduğu bölgelerde halen fiyatlar, Tokyo’da 9 bin 500 dolar, Manhattan’da 10 bin dolar, Paris’te 10 bin euro, Londra’da ise 13 bin euro seviyesinde.”
Aradan çok zaman geçti, köprülerin altından çok sular aktı… Zorlu Center’da bir zamanlar metrekaresi 18 bin dolara satılan evlerin fiyatı bugün ne kadar acaba?
Emlak piyasasını iyi bilen, bu yazının da ilham kaynağı olan bir işadamına göre 8 bin dolar.
Konut fiyatlarını izleyen veri şirketi Endeksa ise Zorlu Center’ın bugünkü metrekare fiyatını 4.870 dolar (28.636 lira) olarak veriyor.
Bunun ortalama fiyat olduğunu, deniz gören evlerin metrekare fiyatının ortalamanın iki katı olduğunu düşünebiliriz. Demek ki, ortalama fiyat gerçekten de 8 bin dolara geliyor.
Metrekaresi 18 bin dolara Zorlu Center’dan ev alanlar şimdi ne düşünüyor acaba?
Bu sorunun cevabını bilmiyorum ama 2012’de Cihangir’de 250 bin euro karşılığı Türk Lirasına aldığı evi bugün ancak 70 bin euro eden arkadaşımın ne düşündüğünü biliyorum.
Geçen hafta arayarak banka kredisini kapatmak için evini satmak istediğini söyledi. Ama tereddüt ediyordu. Bazı ekonomistlerin krizin sona ermek üzere olduğunu söylediğini duymuştu. Beklerse konut fiyatları yeniden yükselir miydi, ne düşünüyordum bu konuda?
Konut fiyatlarının TL bazında az da olsa arttığını ama kısa vadede evinin fiyatının değil 250 bin euro, 150 bin euro’ya çıkmasının bile imkansız olduğunu düşündüğümü söyledim. “10 yıl sonra ne olacağı belli olmaz tabii” diye de ekledim…
10 yıl bekleyecek sabrının olmadığını söyledi.
Onun yok ama şarkıcı Gülşen'in var. Gülşen, Zorlu Center’da satışa çıkardığı evine alıcı bulamayınca vazgeçip kiraya vermiş. “Biraz bekleyeyim, uzun vadede fiyatlar yeniden artar nasıl olsa” diye düşünüyor olmalı.
Zorlu Center’dan Cihangir’e, İstanbul’dan Diyarbakır’a, gayrimenkul piyasasında aynı “dram” yaşanıyor: Fiyatlar son 3 yılda dolar-euro bazında akılalmaz seviyelere düştü. Bunun iki nedeni var.
* TL dolar karşısında son 3-4 yılda yüzde 60'ın üzerinde değer yitirdi.
* Onun üzerine inşaat sektörünün kendi krizi eklendi. TÜİK’in verilerine göre konut satışları 2017’nin sonundan itibaren -yani kriz patlamadan çok önce- azalmaya başlamıştı. 2018 Ağustos krizi tuz biber ekti. Dolar 7 liraya çıkınca konut satışları bıçak gibi kesildi. (Birkaç aydır hafif bir canlanma var ama geçmişin "altın" günleri çok uzakta.)
Öyleyse, Zorlu Center’dan dolarla ev alanların paralarını çıkartabilmesi için iki şeyin olması lazım: TL değer kazanmalı ve ekonominin canlanmasına paralel olarak vatandaş eskiden olduğu gibi yine gayrimenkule hücum etmeli.
Maalesef ne ilki ne de ikincisi ufukta görünüyor.
Çünkü Türkiye artık yatırım yapılabilir bir ülke değil. Kredi derecelendirme kurumları Moody’s ve Standard & Poor's böyle söylüyor. Libya üzerinden Avrupa Birliği ile veya S-400’ler üzerinden Amerika ile yeni bir dalaşa girip girmeyeceği belli olmayan bir ülkeye yatırım yapmıyorlar, diye yabancı sermayeye kızabilir miyiz?
Yatırım yapmıyor, diye yerli sermayeye kızabilir miyiz peki? Sadece yabancı sermaye değil artık yerli sermaye de yatırım yapmıyor.
Türkiye yeniden yatırım yapılabilir seviyeye yükselmeden, CDS (iflas sigortası primi) kalıcı şekilde düşmeden ekonominin yeniden yükselişe geçmesi mümkün değil.
Bu olmadan da ne Beyoğlu'ndaki, ne Zorlu Center’daki emlak fiyatlarının dolar bazında artması mümkün.
Ey Zorlu Center sakinleri! Paranızın pul olmasının sebebi, gördüğünüz gibi ekonomik olmaktan çok politik. Zorlu Center’a yatırdığınız parayı çıkarmak için demokrasi mücadelesine destek verin!
