Türkiye Ormancılar Derneği Başkanı: Akarsuyun geçtiği yerin hemen yanına hastane yapılıyor; OSB çalışması da burada!

Türkiye Ormancılar Derneği (TOD) Genel Başkanı Hüsrev Özkara, Kastamonu Bozkurt’ta Ağustos 2021’de meydana gelen sel felaketinin ardından dernek olarak yaptıkları incelemenin sonuçlarını açıkladı. Özkara, “Akarsuyun geçtiği yerin hemen yanına şu anda hastane yapılıyor. Yani yine dere yatağına yapılmaktadır. Organize sanayi bölgesiyle ilgili çalışma da maalesef yine aynı şekilde bu alanda yapılmaktadır. Başka yer yokmuş gibi bir yaklaşım doğru değil” dedi.

Özkara, Kastamonu Bozkurt’ta Ağustos 2011’de meydana gelen sel baskınıyla ilgili açıklama yaptı. Özkara, şunları söyledi:

“Kastamonu Bozkurt ilçesinin içinden geçen Ezine Çayı Havzası sel felaketlerine açık bir havza. 11 Ağustos 2021’de meydana gelen sel, taşkınla ilgili olarak heyetimizin yapmış olduğu çalışmada yukarı ve aşağı havza incelenmiş, meteorolojik veriler, akım verileri, uydu görüntüleri değerlendirilmiş bu veriler ışığında meydana gelen taşkınların nedenleri açıklanmaya çalışılmıştır.

Havzada 10 Ağustos 2021 tarihinde, ilk gün öğle saatlerinde başlayan ve gece yarısında duran yağış toprağı doygun hale getirmiştir. Ertesi gün başlayan yağış, özellikle yukarı havzaya daha şiddetli yağmış ve yukarı havzadan başlayan yüksek akım yani sel Bozkurt taşkını meydana getirmiştir.

"Dere tabanı üzerine kurulmuş ve tehditlere çok açık bir yerleşim alanı"

Bozkurt’un selden önceki hali dere tabanı üzerinde kurulmuş ve gerçekten bu tehditlere çok açık bir yerleşim alanı. O nedenle söz konusu alan tehlikenin farkında olmadığımızı bize gösteriyor. Yukarı havzada mümkün olduğu kadar orman alanının korunduğunu, aşırı üretimin yapılmadığını gerçekten havzanın korunması için de fonksiyon olarak muhafaza karakterinde bir planlama, işletme sınıfı ayrıldığını görüyoruz.

Yağmurdan sonra şehirde küçük ölçekli bir taşkın meydana gelmiştir. Ancak yukarı havzada bir sonraki gün meydana gelen yağış, üç saatte 150 milimetre bir yağışa tekabül etmektedir. 3 saatte gerçekleşen bu yağış 500 yıl dönüş aralıklı yağış değerlerinden meydana gelmiştir. Bu yağıştan kaynaklanan sel ilçe merkezinde 71 kişinin ölmesine ve büyük maddi hasarlara yol açmıştır.

"Akarsuyun geçtiği yerin hemen yanına hastane yapılıyor"

Su Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün hazırlattığı Batı Karadeniz Havzası Taşkın Yönetim Planı’ndaki Taşkın Risk Haritasında taşkından etkileneceği belirtilen alanlar 11 Ağustos 2021 taşkınında zarar görmüştür. Bu konuda yapılan çalışmalar var. Yapılan çalışmalar gelecek olan böyle bir tehdit durumunda ne gibi sonuçlar doğurabileceğini aslında ortaya koymuşlar ama maalesef gereği yapılmamış, asıl sorun burada.

Taşkın risk haritalarına göre etkilenecek alanlarda hastane, okul, spor salonu gibi yapıların 500 yıl dönüş aralıklı taşkın seviyesinin üstündeki kotlarda inşa edilmesi gerekir. Maalesef yeni durumda yine bu alanlara yeteri kadar dikkat edilmediğini görüyoruz. Akarsuyun geçtiği yerin hemen yanına şu anda hastane yapılıyor. Yani yine dere yatağına yapılmaktadır. Organize sanayi bölgesiyle ilgili çalışma da maalesef yine aynı şekilde bu alanda yapılmaktadır. Başka yer yokmuş gibi bir yaklaşım doğru değil.

"Derelerin kenarındaki taşkın yatağı boş bırakılmalıdır"

Bir afet halinde bu konulardaki gereken özeni göstermek açısından birtakım önerilerde bulunacağız. Derelerin kenarındaki taşkın yatağı boş bırakılmalıdır. Bu alan piknik alanı ve yeşil alan gibi kullanılmalı ve imar planlarında bu alanlarda yapılaşmaya izin verilmemelidir. Böyle bir taşkın oluştuğu zaman akımın zarar vermeden geçebileceği bölge boş bırakılmış olur. Bir afet halinde toplumun sağlıklı ve barınma açısından en çok ihtiyaç duyduğu hastaneler, okullar, spor salonları, kamu binaları, kitlesel kullanım binaları 500 yıl dönüş aralığına sahip taşkın su seviyesinin üstündeki kotlarda inşa edilmelidir. Yukarı havzada özellikle dere kenarlarında yüksek akımlarda sökülüp aşağı taşınan çapı 15 santimden büyük ağaçlar orman mühendislerinin kontrolünde kesilmelidir. Gereken çalışmaları sadece Bozkurt’ta değil ülkemizde sel taşkınına neden olabilecek yerlerde bu tür uygulamaları yaygınlaştırarak zamanında yapmak gerekir. Mevzuatınıza göre dere yataklarına moloz vb. malzeme dökmek yasaktır. Bu kural kararlı bir şekilde uygulanmalıdır. Dere yatağının kesitinin küçültülmesi engellenmeli, kesiti daraltan bina, köprü ve tüm yapılan gözden geçirilmeli, akımın kabarmadan geçemeyeceği tespit edilen yapılar derhal kaldırılmalı ve yenilenmelidir. Taşkın yönetimi için yüzeysel akışı yayarak, depolayarak, sızdırarak, dolaştırarak pik debiyi azaltıcı ve geciktirici mühendislik önlemleri alınmalıdır. Taşkın risk haritalarına uyulmalıdır. Bu haritalara uyulmak yasal zorunluluk haline getirilmelidir. Risk haritalarına göre taşkın riski bulunan arazide olan binalar teşvik yöntemiyle güvenli kısımlara taşınmalı, bu bölgelere yeni yapıların yapılmasına izin verilmemelidir.” (ANKA)