Yaşam

Yazar ve çevirmen Kâmuran Şipal hayatını kaybetti

Kâmuran Şipal, öykülerinin yanında, Çağdaş Alman edebiyatından yaptığı önemli çevirilerle de biliniyordu

20 Eylül 2019 11:26

Yazar ve çevirmen Kâmuran Şipal, 93 yaşında hayata veda etti. Bakırköy Çamlık Hastanesi'nde çoklu organ yetmezliği nedeniyle hayatını kaybeden Şipal, öykülerinin yanında, Çağdaş Alman edebiyatından yaptığı önemli çevirilerle de biliniyordu.

Yaptığı önemli çevirilerle tanınan Şipal’in Almancadan Türkçeye çevirdiği yazarlar arasında Franz Kafka, Alfred Adler, Ingeborg Bachmann, Wolfgang Borchert, Heinrich Böll, Alfred Brauchle, Bertolt Brecht, Max Brod, Elias Canetti, Sigmund Freud, Gustav Hans Graber, Günter Grass, Carl Gustav Jung, Thomas Mann, Rainer Maria Rilke, Robert Musil, Bernhard Zeller, Hans Zulliger ve Hermann Hesse gibi isimler bulunuyordu.

Şipal, Sait Faik Hikâye Armağanı ve Orhan Kemal Roman Armağanı'nın da sahibiydi. 

Kâmuran Şipal'in ilk şiiri (1949) ve ilk öyküsü (Haziran 1951) Varlık dergisinde çıktı. Öykü, inceleme ve çevirileri Varlık, Türk Dili, Yelken, Ataç, Yeni Dergi, Dönem (1949-1970) gibi dergilerde yayımlandı. TDK’nın açtığı öykü yarışmasında aldığı ödülle adını duyurdu (1953). Öykülerinde orta sınıf insanların iç ve dış yaşamları arasındaki ilişkileri ve çatışmaları gerçekçi-düşçü bir yaklaşımla, olayların ve çatışmaların nedenlerine yönelerek inceledi. 1968’den sonra edebiyat ve kültür tarihinden beslenen çağrışım-bileşim öykülerine yöneldi (B. Necatigil). Yalnızlık, tedirginlik, mutsuzluk, çaresizlik, ayrılık ve pişmanlık gibi temaları geleneksel öykü düzeni içinde işledi.

Hürriyet yazarı ve eleştirmen Doğan Hızlan, Kâmuran Şipal'in; öykülerinin, çevirilerinin tanınması için hiçbir girişimde bulunmadığını aksine başarılarını alçakgönüllülük perdesi altında sakladığını belirtti. Hızlan, "Hiç kuşkusuz Behçet Necatigil ile dostlukları bu kişilik benzerliğinden doğmuştu" dedi.

Doğan Hızlan, "Kâmuran Şipal’in ardından" başlıklı yazısında, Kâmuran Şipal'in öyküleri için yazılanlardan bir derleme sunarak şunları kaydetti:

 "'Öykülerinde orta tabaka insanlarının iç ve dış yaşamları arasında ilişki ve çatışmalarını gerçekçi-düşçü bir yaklaşımla olayların ve çatışmaların nedenlerine yönelerek irdeledi.'

Hikmet Dizdaroğlu’nun yazısından bir alıntıyı okuyalım:

'Kâmuran Şipal, ‘insanlığın iyiliğini’ kendisine dert edinmiş, bunun için sevgiyi ana ilke olarak almış bir yazardır.

O, bireyleri arasında ayrım gözetilmeyen insanlığın düşüncesini savunmaktadır.

Hayalle, ütopya ile kendini aldatmak istemiyor, günlük hayatta karşılaştığı, bildiği, gördüğü, tanıdığı insanları sevmek ve sevindirmek çabasında. Sonsuz sevgi ile kucaklıyor insanları.

Sevinç, haz, ferahlık duyguları ile insanlığa karşı bir güven duygusu varlığını sarıyor.

Çevresine doğru sıcak, yumuşak, ışıl ışıl bireylerin artsız arasız aktığını duyuyor.'"