Türkiye'de Koronavirüs'le mücadele kapsamında 'Evde Kal' çağrılarının herkes için geçerli olamayacağı, özellikle yoksul kesimler için bu çağrının 'cezalandırma' anlamına geleceği tartışılmaya devam ediyor.
Diğer yandan hükümetin ekonomik tedbirler kapsamında açıkladığı 100 milyar liralık paketin çalışanlar için 'ilaç' olmayacağı da bu tartışmanın bir parçasıydı.
Aralarında Hayri Kozanoğlu, Korkut Boratav, Aziz Konukman, Oğuz Oyan, Taner Timur gibi isimlerin de bulunduğu bir grup sosyal bilimci "Emekçilere nakdi ve yani destek verilmeli" çağrısı yaparak 22 maddelik talepler dizisi hazırladı.
Talepler şöyle:
✔ Devlet olağandışı bir harcama programı hazırlamalıdır. Programda sağlık harcamalarına ve emekçilere nakdi ve ayni desteğe yer verilmelidir.
✔ Acil ve zorunlu mal ve hizmet üretimi dışında bütün işlerin 15 gün süreyle durdurulması acilen değerlendirilmeye alınmalıdır.
✔ Tüm işyerlerinde, hamileler, yasal süt izni kullananlar, engelliler, 60 yaş ve üzerinde olanlar Koronavirüs salgını süresince idari izinli sayılmalıdır. 12 yaşından küçük çocuğu olanlara talepleri halinde ücretli izin verilmelidir.
✔ En az 14 gün olmak üzere, salgın süresince yenilenmek kaydıyla, çalışanlara (yıllık izinlerine dokunulmadan) ücretli izin hakkı tanınmalıdır.
✔ İşyerlerinde Koronavirüs testinin yapılması dahil tüm sağlık önlemleri arttırılarak azami düzeye yükseltilmelidir.
✔ Bütün bunların yapılmaması ve/veya işyerinde Koronavirüs riskinin ortaya çıkması halinde çalışanların “çalışmaktan kaçınma hakkı”nı kullanacakları ve üretimi durduracakları ilan edilmelidir.
✔ İşten çıkarmalar Koronavirüs salgını süresince yasaklanmalı, işten çıkarmalar ve ücretsiz izinler yerine kısa çalışma ödeneği kullanılmalıdır.
✔ Koronavirüs salgını süresince bütün işçiler süre koşulu aranmaksızın işsizlik ödeneği ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanmalıdır.
✔ İşsizlik Sigortası Fonu’ndaki paralar sadece işsizlik ödemeleri için kullanılmalı, işsizlik ödeneğinden ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanma süresi ve miktarı arttırılmalıdır.
✔ Salgın boyunca doğalgaz, elektrik, su ve internet ücretsiz sağlanmalıdır. Doğalgaz ve elektrikte dağıtım hizmetleri kamulaştırılmalıdır.
✔ 100’den fazla işçi çalıştıran şirketlerde istihdamı korumak amacıyla, bu kuruluşların kapanmasına izin verilmemeli, gerekirse kamulaştırma yoluna gidilmeli, bu amaçla KİT gibi kuruluşlar eski işletmeci işlevlerini üstlenmelidir.
✔ Krizle beraber zora giren sivil. havacılık, enerji, finans gibi stratejik sektörlerde kamulaştırma bir zorunluluk haline geldiğinde tereddüt edilmemeli, bu kuruluşlarda özyönetim uygulaması benimsenmelidir.
