Çocuklar Türkiye’de çocuk işçiliğinin en kötü biçimleri kabul edilen alanlarda, yani sokakta, küçük ve orta ölçekli işletmelerde ağır ve tehlikeli işlerde, tarım alanlarında çalışıyor. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verilerine göre 48 bin kayıtlı çocuk çalışanın bulunduğu 2018’de 7 bin 94 kaza yaşandı.
Cumhuriyet Gazetesi'nden Figen Atalay'ın haberine göre; 2012’den bu yana Adana, Düzce, Ordu, Sakarya, Şanlıurfa ve Zonguldak, Hatay, Diyarbakır ve İstanbul’da çocuk işçiliğinin önlenmesi için çalışan Hayata Destek ekibi, mevsimlik gezici tarım alanları başta olmak üzere farklı alan ve sektörlerde çalıştırılan ya da çalıştırılma riski altındaki çocukların, ihmal ve istismardan korunmasını, haklarına erişmesini amaçlıyor.
Hayata Destek iletişim sorumlusu Gözde Kazaz, 12 Haziran Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü nedeniyle Adana, Konya ve Şanlıurfa’dan Abdullah, Ayşe, Hasan, Leyla, Yusuf ve Zeynep’i bize yakından tanıtıyor.
"Burada çöplük var, orayı hiç sevmiyorum"
Abdullah, 13 yaşında (Adana-Tuzla): Burada arkadaşlarım, akrabalarım var, akrabaların çocuklarıyla oynuyoruz. Oynamaktan en çok hoşlandığım oyun saklambaç. Çadır alanında hiçbir yer uygun değil, o yüzden yolda oynuyoruz. Bir de burada çöplük var orayı hiç sevmiyorum. Koku geliyor, sinek, böcek her türlü pislik geliyor.
Okula gidiyorum. 8. sınıftayım. Okulu seviyorum, arkadaşlarımı özledim. Okul koronavirüs yüzünden kapandıktan sonra dersleri telefondan ‘EBA’dan takip ettim. Hâlâ da takip edebiliyorum. Okulu bitirdikten sonra spor hocası olmak istiyorum.
"Yaz-kış buradayız çalışmak için"
Ayşe, 14 yaşında (Adana, Çağırkanlı): Ailem işte çalışıyor, sabah gidip akşam geliyorlar. Kardeşlerim evde kalıyorlar. Şu anda yevmiye işi yapıyoruz. Buradan başka yere gitmeyeceğiz çalışmak için, yaz kış buradayız. 05.30’da uyanıyoruz. 06.15’te işe gidiyoruz. Yol yarım saat sürüyor.
15-20 kişi gidiyoruz. Tarlada sekiz saat çalışıyorum. İki sefer mola veriyoruz. 17.30’da eve dönüyoruz. Tarladan dönünce ev işleri yapıyorum. Arkadaşlarımla, kardeşlerimle oyun oynamıyorum. Neyle oynayacağız ki? Oynayacak bir şey yok. Okula gitmiyorum. En son 6. sınıfa gitmiştim.
"Oyun oynayacak halimiz de yok"
Hasan, 13 yaşında (Adana-Mürseloğlu): Sabah saat 07.00’de kalkıyorum. Biraz spor yapıyorum sonra oturuyorum. Bazen babama yardım etmek için işe gitmeye çalışıyorum, beni işe almıyorlar, o zaman evde kalıyorum.
Arkadaşım yok, park yok, o yüzden sadece evde oturuyorum. Oyun alanlarımız bile yok. Burada sadece çamur, toprak var, başka bir şey yok. Oyun oynayacak halimiz de yok. Kardeşlerim küçük diye aralarında oynuyorlar. Taşlarla, çamurla oynuyorlar. Okula gidiyordum da şimdi maddi durumumuz olmadığı için okuyamıyorum.
"Buradan da fındık toplamaya gideceğiz"
Leyla, 11 yaşında (Konya-Makas): Ne zamana kadar burada kalacağız bilmiyorum, sonra da fındık toplamaya gideceğiz. Bir günüm çok sıkıcı geçiyor. Saat 06.00’da uyanıyoruz, kahvaltımızı yapıyoruz, 07.00’de tarlaya gidiyoruz. Tarla, çadırın tam karşısında, 10-15 dakika yürüyoruz.
Günde iki defa mola veriyoruz. Yedi saat çalışıyoruz. Benim kardeşlerim hiç oyun oynamıyor, hep evde sıkılıyorlar. Ben de burada sıkıntıdan patlayacağım. Arkadaşlarımla oyun oynayamıyorum. Hiç vaktimiz olmuyor ki.
"Yabancı hikâyelerden hoşlanıyorum"
Yusuf, 13 yaşında (Şanlıurfa - Viranşehir): Burada iş bitince Manisa’ya gideceğiz, erik, kiraz toplayacağız. Sabah kalkıyorum, elimi yüzümü yıkıyorum, yemek yiyorum. Sonra araba geliyor işe gidiyoruz. Sabah 09.00’da bir de öğlen 13.00’te yarım saatliğine mola veriyoruz.
17.00’ye kadar çalışıp eve dönüyoruz. Akşamları ders çalışıyorum, boş zamanlarımda kitap okuyorum. Yabancı hikâyelerden hoşlanıyorum. Çadıra gelince ev işlerini genellikle yengem yapıyor. Ben de onlara odun kırıyorum, su getiriyorum. Okula gidiyorum. Fen dersini çok seviyorum.
Yüzde 34.3'ü okula gitmiyor
İstanbul Bilgi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Emre Erdoğan’ın verdiği bilgilere göre çalışan çocukların,
Yüzde 70.6’sını erkek, yüzde 29.4’ünü kız çocukları oluşturuyor.
Yüzde 65.7’si eğitime devam ediyor.
Yüzde 30.8’i tarım, yüzde 23.7’si sanayi, yüzde 45.5’i ise hizmet sektöründe yer alıyor.
