2015 yılında İran ile imzalanan uluslararası nükleer anlaşmayı ABD'nin tek taraflı çekilmesinin ardından kurtarmak isteyen ülkeler bugün Avusturya'nın başkenti Viyana'da bir araya geldi.
Olağanüstü toplantıya, anlaşmadan tek taraflı çekilen ABD dışındaki diğer imzacı ülkeler olan Almanya, Fransa, İngiltere, Rusya ve Çin ile İran'ın temsilcileri katıldı.
Toplantının ardından Reuters'a konuşan İran Dışişleri Bakan Yardımcısı ve nükleer müzakereci Abbas Arakçi, görüşmelerin "yapıcı" geçtiğini söyledi.
Arakçi, "Ortam yapıcıydı. Tartışmalar iyi geçti. Her şeyi çözdüğümüzü söyleyemem ama çok sayıda söz verildiğini söyleyebilirim" dedi ve sözlerini şöyle sürdürdü:
"Avrupalılar, İran'ın anlaşma kapsamındaki çıkarlarını güvence altına alana kadar, taahhütlerimizi yerine getirmekte kısıtlamalara gitmeye devam edeceğiz."
Toplantıda ABD'nin çekilmesinin ardından yaptırımların devreye girmesiyle anlaşmanın getirdiği ekonomik getirilerden yararlanamadığını söyleyen İran'ın üzerindeki baskıyı azaltacak olası adımların masaya yatırılması bekleniyordu.
Toplantıya, AB Dış Eylem Servisi Genel Sekreteri Helga Schmid başkanlık etti.
Toplantının öncesinde İran Atom Enerjisi Kurumu'nun Arak'taki ağır su nükleer reaktörünün yeniden faaliyete geçirileceğini duyurduğu öğrenildi.
Yarı-resmi İranlı Öğrenciler Haber Ajansı'nda (İSNA) yer alan habere göre, İran Atom Enerjisi Kurumu Direktörü Ali Ekber Salihi, Pazar günü milletvekillerine konuyla ilgili açıklamayı yaptı. ISNA haberini toplantıya katılan bir milletvekiline dayandırdı.
İran, Washington'ın başlattığı ekonomik yaptırımlar nedeniyle anlaşmanın öngördüğü ekonomik faydaları sağlayamadığını bildirmiş, anlaşmaya taraf ülkelerden söz konusu faydaları temin etmelerini isteyerek, taleplerinin yerine getirilmemesi üzerine uranyum oranı ve miktarıyla ilgili taahhütlerini gerçekleştirmeyeceğini açıklamıştı.
Beklediği sonucu alamayan İran, zenginleştirilmiş uranyum üretimini artırarak, nükleer anlaşma ile tarafların üzerinde mutabık kaldığı limiti Haziran ayında aşmıştı.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi ve Almanya (P5+1) ile İran arasında 2015'te imzalanan nükleer anlaşma, Tahran'a uranyumu yüzde 3,67 zenginleştirme hakkı veriyor.
Anlaşma, İran'ın zenginleştirilmiş uranyum stoğunu 300 kilogramla sınırlandırıyordu.
Avrupalı ülkeler eğer anlaşma ihlâl edilirse İran'a yaptırımların yeniden başlatılacağını açıklamıştı.
Zenginleştirilmiş uranyum, reaktör yakıtı olarak ve nükleer silahların yapımında kullanılıyor.
ABD Başkanı Donald Trump'ın, 2015'te P5+1 ülkeleri ile İran arasında imzalanan nükleer anlaşmadan çekileceğini açıklamasının ardından, İran'a dönük yaptırımlar, önce bazı istisnalarla, ardından geniş çaplı bir şekilde yeniden yürürlüğe kondu.
Ardından Amerikalı yetkililer, İran'dan gelecek tehditlere karşı Orta Doğu'nun çeşitli bölgelerine füze savunma sistemi ve savaş gemisi göndereceğini açıkladı.
ABD'nin Hürmüz Boğazı'nda iki petrol tankerine düzenlenen saldırıdan İran'ı sorumlu tutması gerilimi tırmandırdmıştı. İran suçlamaları reddetmişti.
İran daha sonra ABD'ye ait bir insansız hava aracını düşürmüş, ABD Başkanı Trump misilleme saldırısından son anda vazgeçtiğini açıklamıştı.
