CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu'nun haziran ayı için hazırladığı hak ihlalleri raporuna göre, yargısız infaz, dur ihtarı, rastgele ateş açma olaylarında 1, silahlı çatışmalarda 56, sivil çatışmalarda 1, cezaevlerinde 2, mülteci 6, iş cinayetlerinde 188, kadın cinayetlerinde 27 olmak üzere toplamda 281 kişinin yaşam hakkı ihlal edildi.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul Milletvekili ve İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanvekili Sezgin Tanrıkulu, 'Türkiye’de Haziran Ayı Hak İhlalleri Raporu'nu açıkladı.
Raporda haziran ayında yapılan hak ihlalleri şu şekilde açıklandı:
İş Cinayetleri: 188
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin verilerine göre, Haziran ayında 188 işçi yaşamını yitirdi. Ölenlerden 4’nün kadın, 8’nin çocuk, 8’nin de göçmen/mülteci olduğu belirlendi.
Kadın Cinayetleri: 27
Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun verilerine göre, Haziran ayında en az 27 kadın erkekler tarafından öldürüldü. En az 23 kadının ölümünün de kuşkulu olduğu belirlendi.
116 kişi polis şiddetine maruz kaldı, cezaevinde 31 kişi işkenceye maruz kaldığını açıkladı
Haziran ayında 3’ü çocuk en az 28 kişi gözaltında ya da gözaltı merkezleri dışında güvenlik güçlerinin işkencesine maruz kaldığını basına açıkladı, işkence gerekçesiyle suç duyurusunda bulundu ve/veya insan hakları örgütlerine başvurdu.
Ay içinde eylem ve gösterilerde de en az 116 kişi (HDP’nin “Demokrasi Yürüyüşü” sırasında polis şiddetine maruz kalan milletvekilleri Ayşe Sürücü, Tayyip Temel; Ankara girişinde durdurulan baro başkanları arasında bulunun Bilecik Barosu Başkanvekili Hasan Şahin, ÖHD Ankara Şubesi Eş Başkanı Şevin Kaya) polisin/jandarmanın fiziksel şiddetine maruz kaldı.
Gözaltına alınan, tutuklanan gazeteciler, yazarlar:
Haziran ayında, en az 6 gazeteci (Tele 1 Ankara Temsilcisi İsmail Dükel, Oda TV Ankara Haber Müdürü Müyesser Yıldız, Havadis gazetesi yazarı, DİSK Emekli-Sen eski Genel Başkanı Veli Beysülen, Zeynel Bulut-Diyarbakır, Ayşe Kara, Hasan Akbaba) gözaltına alındı. En az 2 gazeteci (Müyesser Yıldız, Arif Aslan) tutuklandı.
Toplatma, Erişim Engelleme Kararları: 65
Haziran ayında en az 65 internet içeriğine erişim engeli getirildi:
ozguruzbiz20.org (internet sitesine ve site üzerinden yayın yapan Özgürüz Radyo’ya RTÜK’ün talebi üzerine mahkeme kararıyla erişim engeli getirildi);
Sözcü internet sayfası (İstanbul Anadolu 6. Sulh Ceza Hâkimliği ve Ankara Bala Sulh Ceza Hâkimliği);
Ekşi Sözlük, altı başlığa İstanbul Anadolu 8. Sulh Ceza Hâkimliği kararıyla erişim engeli getirildi
46 internet sitesinde yer alan içeriklere Turgutlu Sulh Ceza Hâkimliğinin kararıyla erişim engeli getirildi (egitimsen.org.tr, artigercek.com, evrensel.net);
sol.org.tr (Samsun 3. Sulh Ceza Hâkimliği);
halktv.com.tr (Erzurum 2. Sulh Ceza Hâkimliği);
cumhuriyet.com.tr, twitter.com/patronlar, birgun.net, sozcu.com.tr, halktv.com.tr, twitter.com/MTanal, sol.org.tr, gercekgundem.com, internet sitelerinde ve sosyal medya hesaplarında yer alan bir içeriğe İstanbul Anadolu 7. Sulh Ceza Hâkimliğinin kararıyla erişim engeli getirildi.
Sosyal medya paylaşımları nedeniyle gözaltına alınanlar, tutuklananlar:
Haziran ayında sosyal medya paylaşımları nedeniyle en az 15 kişi (Tiyatro sanatçısı Haldun Açıksözlü) gözaltına alındı. En az 52 kişi hakkında soruşturma açıldı. En az 3 kişi (Avrupa Alevi Birlikleri Konfederasyonu Onursal Başkanı Turgut Öker) hapis/para cezasına mahkûm edildi ya da cezalar onandı (Canan Kaftancıoğlu.)
Gözaltına alınan, tutuklanan, yargılanan milletvekilleri, parti, belediye, örgüt yöneticileri:
HDP Hakkari Milletvekili Leyla Güven, HDP Diyarbakır Milletvekili Musa Farisoğulları ve CHP İstanbul Milletvekili Enis Berberoğlu’nun milletvekillikleri haklarındaki kesinleşmiş mahkeme kararlarının 4 Haziran günü TBMM Genel Kurulu’nda okunmasının ardından düşürüldü. Üç milletvekili aynı gün gözaltına alındı ve tutuklandı.
Leyla Güven, avukatlarının yaptığı başvuru üzerine kalan cezası başka bir dosyadan tutuklu kaldığı süreye mahsup edilerek 9 Haziran günü tahliye edildi.
Çoğunluğu HDP, belediye ve kitle örgütlerinin yöneticisi onlarca kişi gözaltına alındı, en az 34 kişi (DİSK Genel-İş Diyarbakır 1 Nolu Şube Başkanı Hasan Hayri Eroğlu, Bağlar Belediyesi Eski Eşbaşkanı Eşref Güler, HDP Eski yöneticisi Hasan Kale) tutuklandı.
HDP’li 7 belediye başkanı (Mardin Kızıltepe-Leyla Salman, Artuklu-Sevinç Bozan, Nusaybin-Sara Kaya, Iğdır Halfeli-Hasan Safa, Van İpekyolu-Şehzade Kurt ve Azim Yacan, Şırnak Cizre-Mehmet Zırığ) hapis cezasına mahkûm edildi; 3 belediye başkanı (Diyarbakır Sur-Filiz Buluttekin, Şehzade Kurt, Şanlıurfa Suruç-Hatice Çevik) tahliye edildi. Katılımcı Demokrasi Partisi (KADEP) Genel Başkanı Lütfü Baksi de hapis cezasına mahkûm edildi.
Haziran ayında 4 belediye başkanı (Elazığ Karakoçan Sarıcan-Belediye Eşbaşkanları Canan Tağtekin ve Bekir Polat; Batman İkiköprü-Belediye Eşbaşkanları Hatice Taş, Osman Karabulut) gözaltına alındı, 2 belediye Eşbaşkanı (Hatice Taş, Osman Karabulut) tutuklandı.
Rize’nin Fındıklı İlçesi CHP’li Belediye Başkanı Ercüment Çervatoğlu hakkında İçişleri Bakanlığı tarafından soruşturma açıldı. Soruşturmanın, ilçedeki Millet Bahçesi’nin adının “100. Yıl Atatürk Parkı”, Millet Kıraathanesi’nin adının da “Kazım Koyuncu Kültür Merkezi” olarak değiştirilmesi ve “Noel Baba kostümlerinin giyildiği yılbaşı etkinliklerinde dini duyguların rencide edilmesi” olduğu öğrenildi.
Kayyım atanan, görevden alınan belediyeler, muhtarlıklar: 2
Haziran Ayında 2 Belediye Başkanı (Elazığ Karakoçan Sarıcan Beldesi-Bekir Polat, Balıkesir Erdek CHP’li Belediye Başkanı Hüseyin Sarı) İçişleri Bakanlığı tarafından görevden alındı.
Toplantı ve gösteri özgürlüğü
Haziran ayında, basın açıklaması, bildiri dağıtma, toplantı ve gösteri gibi en az 109 etkinliğe polisler tarafından müdahale edildi. Müdahalelerde en az 151 kişi (Bilecik Barosu Başkanvekili Hasan Şahin) gözaltına alındı, en az 17 kişi tutuklandı. Ay içinde, en az 17 (Çoğunlukla HDP’nin “Demokrasi Yürüyüşü” ve baroların “Savunma Yürüyor”) etkinlik, basın açıklaması, toplantı, gösteri, festival, tiyatro ya da film gösterimi Valilikler, Kaymakamlıklar tarafından engellendi, yasaklandı.
Haziran ayında 20 ilde değişik sürelerle tüm eylem ve etkinlikler yasaklandı. Kararlar, HDP’nin “Demokrasi Yürüyüşü” ve baroların çoklu baro sistemine karşı gündeme getirdiği “Savunma Yürüyor” eylemi döneminde alındı. Kararlara çoğunlukla “Koronavirüs” ve “İl Hıfzıssıhha Kurulu kararları” gerekçe gösterildi.
