T24 Dış Haberler
Türkiye’nin diplomasi tarihine geçen büyükelçilerden olan ve 12 Eylül darbesinin ardından 21 Eylül 1980-31 Aralık 1983 tarihleri arasında Dışişleri Bakanlığı yapan İlter Türkmen (94) hayatını kaybetti.
Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, emekli büyükelçi ve eski Dışişleri Bakanı İlter Türkmen'in yaşamını yitirdiği duyuruldu. Bakanlık açıklamasında, "1949 –1991 yılları arasında Bakanlığımızda görev yapan, Dışişleri Eski Bakanlarından, eski Müsteşar, Yunanistan, Sovyetler Birliği ve Fransa ile Birleşmiş Milletler Nezdinde (New York ve Cenevre) Türkiye Cumhuriyeti Büyükelçisi sıfatıyla Devletimizi temsil eden, İlter Türkmen 6 Temmuz 2022 tarihinde hayatını kaybetti" denildi.
Açıklamada, İlter Türkmen'in naaşının, 8 Temmuz Cuma günü İstanbul Teşvikiye Camii’nde cuma namazını müteakip düzenlenecek cenaze töreninin ardından Zincirlikuyu Mezarlığı’nda toprağa verileceği kaydedildi.
Kitaplarının yanı sıra yayın sektöründeki çalışmalarıyla bilinen İlter Türkmen, kızı Lale Apa'yı (64) da mart ayında kaybetmişti.
"Gençlik her gün düzeltilen bir kusurdur"
İlter Türkmen, 2007 yılında, 80 yaşında, Hürriyet gazetesinde kaleme aldığı "80 yaşında mutluluk" başlıklı yazısında "Yaşlılık tabii kolay değil. İster istemez bazı sağlık problemleriniz oluyor. Telefonda bir iş için yaşınızı sorduklarında 'Hay Allah, benim yaşımı ne yapacaklar?' diyorsunuz. Gençlerin size ne gözle baktığını merak ediyorsunuz. Dünyada yaşlılık ırkçılığının artmakta olduğuna ilişkin yazılar okuyunca biraz kızıyorsunuz" ifadelerini kullanmıştı.
Türkmen, "Şunu da itiraf etmek gerekir ki yine de ülkemizde yaşlı olmak, aile bağları hâlâ kuvvetini muhafaza ettiğinden nispeten çok daha huzurlu..." diye yazdıktan sonra şöyle devam etmişti:
"Yaşlılığın iyi taraflarından biraz bahsedelim. Birkaç yıl önce ismini şimdi hatırlayamadığım ünlü bir yaşlı hanımla BBC radyosunda bir söyleşi dinlemiştim. Yaşamı ve başarıları gözden geçirildikten sonra kendisine 'Peki ya istikbal' sorusu soruldu.
Cevabı unutmadım: 'Ben zaten istikbalde yaşıyorum.' Uzun yaşamanın mükâfatı.
Bir de eski Fransız Cumhurbaşkanı Raymond Poincare’nin vecizesi: 'Gençlik her gün düzeltilen bir kusurdur.' Doğru mu, teselli mi? Siz karar verin."
İlter Türkmen kimdir?
Millî Emniyet Hizmeti Reisi Korgeneral Behçet Türkmen'in oğlu olan İlter Türkmen 1927 yılında İstanbul'da doğdu. Galatasaray Lisesi'ni ve Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'ni (Mülkiye) bitirdi.
1949 yılında girdiği Dışişleri Bakanlığı'nda meslek memurluğundan müsteşarlık ve bakanlık görevlerine kadar yükseldi. 1949'da Dışişleri Bakanlığı Siyaset Dairesi ve Ekonomi Dairesi'nde aday meslek memuru, III. kâtip olarak görev yaptı, 1950 yılında askerlik hizmeti nedeniyle görevine ara verdi.
1951'de Dışişleri bakanlığı İktisat Dairesi'nde III. kâtip, 1952'de Kuzey Atlantik Daimi Temsilciliği'nde III. kâtip, II. kâtip, 1957'de İktisat Dairesi'nde başkâtip, 1959'da Siyaset ve Planlama Grubu Başkan Vekili oldu. Aynı yıl Birleşmiş Milletler Türkiye Daimi Temsilciliği'nde orta elçilik müsteşarı, 1960'da Kahire Büyükelçiliği'nde orta elçilik müsteşarı, 1961'de Washington Büyükelçiliği'nde orta elçilik müsteşarı, 1964'te Genel Sekreter refakatinde Daire Reis Vekili ve aynı yıl Dışişleri Siyaset Planlama Grup Başkan Vekili, Başkanı ve Daire Başkanı olarak görev yaptı.
1967'de Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreter Yardımcısı, 1968'de Atina Büyükelçisi, 1972'de Moskova Büyükelçi'si, 1975'de Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi olarak görev yaptı. Bakanlıkta 1978'de Yüksek Müşavir, 1980'de de Genel Sekreter oldu.
12 Eylül 1980 askeri darbesinden sonra emekli oramiral Bülend Ulusu'nun kurduğu hükümette, 21 Eylül 1980 ile 31 Aralık 1983 tarihleri arasında Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı.
1983'de Birleşmiş Milletler Cenevre Daimi Temsilciliği'nde Büyükelçi Daimi Temsilci, 1985'de Birleşmiş Milletler New York Daimi Temsilciliği'nde Büyükelçi Daimi Temsilci, 1988 de Paris Büyükelçisi olarak görev yaptıktan sonra 1991 yılında, 1949'da girdiği Dışişleri Bakanlığı'ndan emekli olmuştur.
Kariyeri ve kendisine has üslubuyla Türk diplomasi tarihine geçen, iyi derece Fransızca ve İngilizce bilen, Prof. Dr. Füsun Türkmen ile evli olan İlter Türkmen, Mina Özdoğancı ile evliliğinden olan Lale Apa (1957-2022) ve Güner Türkmen'in babasıydı.
