*Doç.Dr. Murat Batı
Hazine ve Maliye Bakanlığı Ekim 2019 tarihinde 2019 Ocak-Eylül dönemi Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleştirme verilerini yayımladı. Bu veriler arasında özellikle bazı vergi gelirlerinin diğerlerine göre daha fazla artış eğilimi gösterdiği görülmektedir. Artış gösteren bu vergilerden en önemlisi az gelişmiş ülkelerde sıklıkla görülen KDV, ÖTV gibi dolaylı vergilerdir.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın Ekim 2019 tarihinde yayımladığı 2019 Ocak-Eylül dönemi Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleştirme verilerine göre; 2019 yılı hedeflenen vergi geliri 756 Milyar 495 milyon TL’dir. Ancak tahsil edilen vergi geliri 485 milyar 293 milyon TL’dir. Yani Eylül sonu itibariyle açık 171 milyar 202 milyon TL’dir.
Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre vergi gelirleri
2019 Ekim ayına kadar olan toplam hedeflenen vergi gelirleri 756 milyar 495 milyon TL hedeflenirken, tahsil edilen vergi gelirleri ise 485 milyar 293 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.
Aşağıdaki tabloya baktığımızda en çok tahsil edilmiş vergi %24,1’lik oran ile gelir vergisi ilk sırada, ikinci sırada ise %21,92’lik bir oranla Özel Tüketim Vergisi bulunmaktadır. Kurumlar vergisinin payı ise maalesef %11,42’dır. Aşağıdaki tabloda bazı vergilerin tahsilat durumları bulunmaktadır.
Alkol ve sigarada ÖTV
Tahsilat analizinde ilginç bir tablo görülmektedir. Ekim 2019 verilerine göre ÖTV’den elde edilen Ocak-Eylül tahsilat tutarı 106 milyar 372 milyon TL’dir.
Bunun;
45 milyar 82 milyon TL’si (%42.4) petrol ve doğalgazdan,
50 milyar 438 milyon TL’si (%47,4) ise alkol ve tütün mamullerinden elde edilmiş bulunmaktadır. Yukarıdaki genel tabloya baktığınızda ise toplam vergi gelirleri Ocak-Eylül 2019 dönemi için 485 milyar 293 milyon TL’dir. Toplam vergi gelirleri içindeki ÖTV’nin payı ise %21,92’dir.
Ancak sadece tütün mamulleri ve alkollü içeceklerden alınan ÖTV’nin tahsil edilen vergi gelirleri içerisindeki payı ise yaklaşık %10’dur. Tütün mamullerinden tahsil edilen vergi geliri ise 38 milyar 956 milyon TL’dir. Sigaradan tahsil edilmiş 38 milyar 956 milyon TL’lik ÖTV’nin toplam vergi gelirleri içindeki payı ise %8,03’tür.
Sayılara boğulduysanız konuyu şöyle özetlemeye çalışayım. Tahsil edilen her 100 TL’lik verginin 24 TL’si kira geliri elde eden, maaşlı çalışan kişiler gibi gerçek kişilerin gelirlerinden, 11,42 TL’si bankaların, holdinglerin, tüm sermaye şirketlerinin, merkez bankasının, Borsa İstanbul A.Ş.’nin vs. gelirlerinden, 2.2 TL’si alkollü içeceklerin tüketiminden, 18,34 TL’si ithalde alınan KDV’den, 8,5 TL’si KDV’den ve 8,03 TL’si ise sigara ve benzeri tütün mamullerinin tüketiminden ÖTV alınmaktadır. (Tüm vergileri değil belli başlı vergileri belirttim sadece.) Sigara tüketicilerinin ödediği ÖTV, tüm banka ve sermaye şirketlerinin ödediği kurumlar vergisine neredeyse yakın. Hatta şöyle söylersem yanlış olmaz. Sigara tüketicilerinin ödediği toplam KDV ve ÖTV, sigara şirketlerinin ödediği kurumlar vergisinden çok daha fazladır.
Veriler yeterince net olduğundan yorumu size bırakıyorum….
