Bedir ALTUNOK/KARS, (DHA)- UTAH Üniversitesi Biyoloji Bölümü öğretim üyesi, merkezi Kars’ta bulunan KuzeyDoğa Derneği Başkanı Doç. Dr. Çağan Hakkı Şekercioğlu, Sarıkamış ormanlarındaki boz ayıların kış uykusuna yattıklarını söyledi. Doç. Dr. Şekercioğlu, \"Ayıların hemen hepsi artık inlerinde. Ancak Sarıkamış çöplüğünde birkaç boz ayı halen kış uykusu için yağ depoluyor. Çöplük, yıl boyu besin sağladığı için bazı boz ayıların kış uykusu düzenini bozmuş durumda\" dedi.
Doç. Dr. Çağan Hakkı Şekercioğlu, KuzeyDoğa Derneği olarak, Boğaziçi Üniversitesi, Kafkas Üniversitesi ve UTAH Üniversitesi ile beraber yaptıkları projede bozayı, kurt ve vaşakları uydu vericileri ile takip ettiklerini bildirdi. Bu sayede Kars ve Sarıkamış’ta dünyanın bilinen ilk ve tek göçmen boz ayılarını keşfettiklerini ifade eden Doç. Dr.Şekercioğlu, “Bunlar ağustos ve eylül aylarında Artvin Şavşat’a gidip oradaki ormanlarda meşe palamudu ve diğer orman altı bitkileri, meyveleri ile beslendikten sonra Sarıkamış’a dönüp özellikle ekim, kasım aylarında döndükten sonra artık kış uykusuna yatıyorlar\" dedi.
Kars’a kar düşmeye başlamasıyla, boz ayıların hemen hepsinin artık inlerinde olduklarını, ağaç kovuklarında kış uykusuna yattıklarını kaydeden Doç. Dr. Şekercioğlu, şunları söyledi:
\"Sarıkamış çöplüğüne son bir defa bakacağız. Orada bir kaç boz ayı halen kış uykusu için yağ depoluyor çöplükte. Çöplük, yıl boyu besin sağladığı için bazı boz ayılarında kış uykusu düzenini bozmuş durumda. Kış uykusunda bile çöplükte boz ayıları gördüğümüz oluyor. Fakat doğaları gereği çoğu artık kış uykusunda, bulabilirlerse mağaralarda, inlerdeler. Boz ayılarına taktığımız kameralarda da mağaralara girdiklerini görüyoruz. Mağara, in bulamazlarsa da bir ağacın dibinde ufacık bir kovuğa bile sığabiliyor. Yani şaşırırsınız çok ufak yerlerde bile boz ayıların kışı geçirdiğini görebiliyoruz. \'Kar- soğuk\' diyoruz ama kar aynı zamanda da izolasyon görevi de görüyor. Çünkü boz ayı bir kovukta, mağarada olunca üstünü kar kaplayınca daha önemli oluyor. Kar esasında soğuktan eski 10, 20, 30’dan ayıyı koruyan bir izolasyon görevi sağlıyor. Bozayı bütün yaz sonbahar depoladığı yağ dokusunu yakarak kış uykusunda metabolizması çok daha yavaş bir şekilde o yağ ile 90 günü geçirebiliyor. Mart’a kadar da genellikle kış uykusundan kalkmıyor.\"
Doç. Dr. Şekercioğlu, \"Ama arada bir kalkıp çöplükte beslenen, ormanda dolaşan ayıları fotokapanlarımızla yakaladık. Çöplüğün varlığı doğalarına aykırı. Ümidimiz mümkün olduğu kadar az ayının kış uykusundan uyanıp çöplüğe gitmesi. Ayı büyük bir hayvan. Bu cüsseyi götürmek için muazzam enerji lazım. Enerji demek yiyecek demek. Şimdi kışın her yer karla kaplı, böcekler yok, memelilerin çoğu kar altında, bitki, meyve yok. Yani boz ayılar üç ay boyunca bu zorlu kış şartlarında yeterince enerji bulamıyorlar. Ya metabolizmasını yavaşlatıp kış uykusuna yatacak ya da ölecek. Veya başka bir yere göç edip orada hayatını devam ettirecek. Ama göç demekte uzun bir mesafe kat etmek demek. Göç ettikleri yerlerde de zaten boz ayılar yaşadıkları için bu sefer rekabet onları başka ayıların gelmesine izin vermiyorlar\" diye konuştu.
Birçok memelinin kış uykusuna yattığını aktaran Doç. Dr. Şekercioğlu, vatandaşlara uyarılarda bulundu. Kışın mağaralara girilmemesi gerektiğini vurgulayan Doç. Dr. Şekericoğlu, \"Özellikle yarasalar; çünkü böcekle beslendikleri için kışın neredeyse hiç böcek yok. Zaten ufacık hayvanlar soğuktan da etkileniyorlar. Bir çok yarasa da kış uykusunda. Bu yüzden mağaralara giren vatandaşların özellikle kışın mağaralara girmemesi, yarasaları taciz etmemesi de çok önemli. Çünkü kış uykusundan uyanan yarasalar ayılar gibi değil. Ufak oldukları için kış uykusundan uyanmaları demek bir çok yarasa için ölüm demek. Çünkü o soğuğa dayanacak yağ ve besin yok ortamda\" diye konuştu.
FOTOĞRAFLI
