CHP Dış İlişkilerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Emekli Büyükelçi Ünal Çeviköz, ABD’de 3 Kasım seçimlerini kazanan Joe Biden yönetiminden beklentilerinin Türkiye’de demokrasiye vurgu yapması olduğunu söyledi.
Amerikan Alman Marshall Fonu (GMF) adlı düşünce kuruluşunun “Türkiye’nin 2021’de Dış Politika Öncelikleri: Ana Muhalefet Partisinden Bir Bakış” başlıklı online panelinde konuşan Çeviköz, Türk-Amerikan ilişkilerinin hiçbir zaman kolay ilişkiler olmadığını, özellikle 2003’ten sonra ilişkilerde pek çok ciddi zorluğun yaşandığını söyledi.
Amerika'nın Sesi'nin haberine göre; AKP iktidarı döneminde Türk dış politikasının üç önemli unsurunu kaybettiğini savunan Çeviköz, bunları tarafsızlık, öngörülebilirlik ve güvenirlilik olarak sıraladı.
Çeviköz, bunun sonucunda Türkiye’nin uluslararası arenada, müttefikleri arasında ve bölgede daha yalnızlaşmış bir hale geldiği görüşünü dile getirdi. AKP yönetiminin ilk dönemlerinde Arap sokaklarında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a büyük desteğin olduğu şeklinde bir algının oluştuğunu hatırlatan Çeviköz, ancak bölgede artık Türkiye’nin önemli bir rol model olarak görülmediğini, hatta yük olarak algılandığını söyledi, “Çünkü tarafsızlığını kaybetti, sorunların çözümünde taraf tutmaya başladı” dedi.
Çeviköz, CHP olaraksa dış politikada bundan farklı bir yaklaşıma sahip olduklarını belirterek, Türkiye’nin bu yalnızlaşmadan kurtulmak için uluslararası topluma yeniden entegre olması gerektiğinin altını çizdi.
AKP’nin çok taraflılığın önemini ihmal ettiğini, Türkiye’nin uluslararası örgütlerde oynayabileceği önemli rollerin bulunduğunu ifade eden Çeviköz, örneğin Türkiye’nin Libya’ya silah ambargosunu içeren BM Güvenlik Konseyi kararına uymamakla eleştirildiğine dikkati çekti.
“Biden’ın Türk-Amerikan ilişkilerini onarmak için Türkiye’ye Trump’ın önermediği neleri önerebileceği” sorusuna Çeviköz, “Demokrasi” yanıtını verdi. Çeviköz, “Biden yönetiminden ilk beklentimizin şu olacağını düşünüyorum: Hukukun üstünlüğüne, demokrasiye, yargı sisteminin siyasetten arındırılmasına, güçler ayrılığına, demokratik reformlara, medya, ifade, toplanma özgürlüğü gibi tüm temel hak ve özgürlüklere çok güçlü bir vurgu yapması” diye konuştu.
Biden yönetiminin Türkiye’ye bu ilkeleri hayata geçirmek için çağrı yapması gerektiğinin altını çizen Çeviköz, bunun karşılığında da iki ülke arasında ticaret ilişkilerini geliştirme yolunda adımların atılması ihtiyacını vurguladı. Ticaret ilişkilerinin geliştirilmesinde muazzam fırsatların bulunduğunu ifade eden Çeviköz, Trump yönetiminin küresel ticaret ilişkilerinde korumacı bir yaklaşım sergilediğini, Biden yönetiminin ise bu konuda muhtemelen daha açık bir duruş ortaya koyacağını, ABD ve Avrupa arasındaki Transatlantik Serbest Ticaret ve Yatırım Anlaşması’nın (TTIP) yeniden canlandırılabileceğini söyledi. Ancak Çeviköz, bunun için ABD’nin Türkiye’ye demokrasi perspektifinden bakması koşulunun bulunduğunu vurguladı.
