Ukrayna’da Odessa Limanı’nı ziyaret eden Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, yaptığı açıklamada; "Zaporijya nükleer santralinin ürettiği enerji, Ukrayna’ya aittir. Santral, askerden arındırılmalıdır" dedi.
Guterres, Odessa Limanı'ndaki ziyaretini, çalışmaları gözlemlemek, global gıda güvenliği için yürütülen çalışmaları desteklemek ve piyasayı istikrara ulaştırmak üzere çabaları artırmak için yaptığını belirtti.
Ukrayna’nın güneyindeki Zaporijya bölgesindeki Rus nükleer santralinde üretilen elektriğin Ukrayna’ya ait olduğunu söyleyen Guterres, "Bu liman, ortak faydamız için birlikte çalışmayı taahhüt ettiğimizde neler yapabileceğimizi gösteren bir simgedir. Ukrayna halkı, çok acı çekiyor, çok fazla ölüm ve yıkıma tanık oldu. Bu nedenle barış istemek normaldir. Zaporijya nükleer santralinin ürettiği enerji, Ukrayna’ya aittir, saygı gösterilmesi gerekir. Santral, askerden arındırılmalı ve bu sorun yakın zamanda çözülecek" ifadelerini kullandı.
BM Şartı'na ve uluslararası hukuka uygun barış çağrısını yineleyen Guterres, bu çağrının Dünya İnsani Yardım Günü'nü kutlamanın da en doğru yolu olduğunu kaydetti.
Ukrayna tarafından bugün yapılan açıklamada; Rusya nükleer santralde büyük çaplı bir provokasyon planlamakla suçlanırken, Rus kuvvetlerinin tesisi Ukrayna elektrik şebekesinden ayırıp Rus santraline bağlamayı planladıkları belirtildi.
Ukrayna ve Rusya, santrale gerçekleştirilen saldırılardan birbirlerini sorumlu tutuyor. Santral mevcut olarak Rusya'nın kontrolünde olsa da içeride Ukraynalı ekip çalışmaya devam ediyor. Santraldeki Ukraynalı çalışanlar, nükleer santralin "son haftalarda devamlı olarak askeri saldırılar tarafından hedef alındığını" ve bir nükleer felaketin meydana gelebileceğini söylemişti.
"Gelişmekte olan ülkelerin finansmana ihtiyacı var"
Tahıl anlaşması ile ilgili de konuşan Guterres, "Gelişmekte olan ülkelerin finansmana ihtiyacı var. Borç düzenlemelerine ihtiyaçları var. Vatandaşlarına yatırım yapmak için kaynaklara ihtiyaçları var. Bu kolay değil. Bu girişimin hiçbir adımı kolay değildi. Kimse yumuşak bir geçiş beklemiyordu. Bu anlaşma, birbiriyle sert bir savaş halinde bulunan iki taraf arasında yapıldı. Kapsamı ve ölçeği bakımından benzeri olmayan bir durumdu" ifadelerini kullandı.
Birçok alanda hala yapılması gerekenler bulunduğunu vurgulayan Guterres, daha fazla Rus ve Ukrayna ürünlerine ulaşımın piyasadaki fiyatları düşürmekte önemli olduğunu dile getirdi.
Guterres, Odessa Limanı'nda gördüklerinin, çözümün sadece 'görünür kısmı' olduğunu belirterek, şöyle devam etti:
"Savunduğumuz diğer önemli kısım ise yaptırımlara dahil edilmeyen Rus gıda ve gübrelerinin küresel pazarlara engelsiz erişimidir. Tüm hükümetler ve özel sektörün bunları piyasaya sürebilmek için iş birliği yapması çok önemlidir. 2022'de gübre olmazsa 2023'te gıda olmayabilir. Bu hedefleri gerçekleştirmeye kararlıyım ancak bu tüm tarafların iş birliğiyle gerçekleşebilir."
"Tüm hükümetlerin iş birliği yapması çok önemli"
Guterres, yaptırımlara dahil edilmeyen Rus gıda ve gübresinin küresel pazarlara engelsiz erişiminin önemine değinerek, "Tüm hükümetler ve özel sektörün bunları piyasaya sürebilmek için iş birliği yapması çok önemlidir. 2022'de gübre olmazsa 2023'te gıda olmayabilir. Bu hedefleri gerçekleştirmeye kararlıyım ancak bu tüm tarafların iş birliğiyle gerçekleşebilir" diye konuştu.
Küresel bir tahıl ambarından kritik bir ulaşım hattının kesildiğini vurgulayan Guterres, İstanbul'da imzalanan tahıl anlaşmasının bunu değiştirdiğini söyledi. Guterres, "Bir aydan kısa süre içinde Odesa ve diğer Ukrayna limanlarından tahıl ve diğer gıda malzemeleri yüklü 25 gemi ayrıldı" dedi.
Gemilerin 600 bin tondan fazla buğday, mısır, ayçiçek yağı ve soya fasulyesi gibi gıda ürünleri taşıdığını kaydeden Guterres, daha fazlasının da yolda olduğunu aktardı. Guterres, her geminin aynı zamanda bir 'umut gemisi' olduğuna işaret ederek, limanda daha fazla depolama alanının açılmasının Ukraynalı çiftçiler için bir umut olduğunu kaydetti.
Dünya İnsani Yardım Günü'nde, küresel gıda krizinin yükünü taşıyanlar için daha zengin dünyaya ve ülkelere 'cüzdanlarını ve kalplerini açmaları' çağrısında bulunan Guterres, "Küresel gıda piyasalarındaki düşük fiyatlar, bu fiyatlar yerel gıda piyasalarına yansımadığı sürece pek bir şey ifade etmez. Kaynaklara aç olan bir ülke kendini besleyemez. Gelişmekte olan ülkelerin bu ve diğer limanlardan gıda satın alabilmesi ve insanların da bunları alabilmesi için büyük ve cömert desteğin zamanı geldi" diye konuştu. (AA-İHA)
