Değişik başlıklar altında sunulan ekonomik programların hiçbiri hedefine ulaşmıyor.
Ne enflasyon, ne kişi başına gelir, ne ihracat, ne dolar kuru hedefi; hiçbiri tutmuyor.
Tutmayışının çok ağır faturası var:
Hep birlikte yoksullaşıyoruz.
Orta sınıf çöküyor.
Milyonlarca insan tarihin görmediği hayat pahalılığı altında eziliyor.
Yeni üç yıllık OVP de, insanın içini karartıyor.
Enflasyon şaşkınlığı
Örneğin, enflasyon tahmini.
Bir buçuk ay önce Merkez Bankası bu yıl için enflasyonu yüzde 58 tahmin ederken...
OVP yüzde 65 diyor!..
Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan yüzde 58'i açıklarken, "hedefimiz fiyat istikrarını sağlamaktır" diyor.
OVP'yi açıklarken, Tayyip Erdoğan aynı sözcüklerle:
"Hedefimiz fiyat istikrarını sağlamaktır."
Ama, iki tahmin arasındaki fark bir anda yedi puana yükseliyor.
Son hesaba göre, 2026 yılında enflasyon yüzde 8.5.
Dolar uçuyor
Yüzde 8.5 ne kadar gerçekçi?..
Gerçeği bulmak, dolar kuruna bakmakla mümkün.
OVP'de...
Doların bu yıl ortalama kuru 23.65 lira.
2026 tahmininde dolar 47.89 lira, üç yılda yüzde yüz artıyor.
Yüzde 8.5 enflasyon ile yüzde yüz artan dolar kurunu yan yana getirince...
Türkiye'de enflasyonun temel kaynaklarından biri dolar kuru. Dolar yükseldikçe, akla gelebilecek her mal ve hizmetin fiyatı artıyor. Bunu sokaktaki çocuklar bile biliyor.
Doların bu yılın ortalamasına göre, 2026'da yüzde yüz artmasının sonucu var:
Maliyet enflasyonu.
Bunun da, tüketici fiyat artışına yol açacağı ortada.
47.89 lirayı bulacak dolar kuru ile yüzde 8.5'luk enflasyonu tutturmak, ne sihirdir, ne keramet!..
KKM'den dönüş rüyası
Devamı da heyecanlı.
OVP'de 2024 ve 2025'te dolar artışı sürüyor.
Enflasyon karşısında tasarrufu koruma araçlarından biri dolar.
Tasarruf sahipleri paralarını çoğunlukla Kur Korumalı Mevduat'ta (KKM), dolarda tutuyor.
Ekonomiyi zehirleyen etkenlerden, KKM denilen, dünyanın hiçbir ekonomisinde görülmeyen bu garip yöntemle ilgili olarak, Erdoğan:
"KKM görevini yapmış, kur istikrarını sağlamada önemli görev üstlenmiştir.
KKM'nin Türk Lirası'na dönüşmesinin yolunu açacağız."
Aralık 2021'de KKM ilan edildiğinde, dolar 11.39 lira.
Dün 26.85 lira.
Bu nasıl bir kur istikrarı ki, iki yıl geçmeden dolar yüzde 125'e yakın yükseliyor!..
Kaldı ki...
Önümüzdeki üç yılda dolar tahmini ciddi artışa işaret ediyorsa, tasarruf sahiplerinin dolardan TL'ye dönmeleri için hangi ekonomik mantık geçerli olabilir ki?..
Büyüme ve vergiler
2024'te...
Hepimiz daha çok vergi ödemeye hazırlanalım!..
Bu nereden belli?..
Bu yıl büyüme hızı önceki programa göre, OVP'de yüzde 5'ten yüzde 4.4'e, gelecek yıl yüzde 5.5'tan yüzde 4'e düşürülüyor.
Büyüme hızı düşerken...
Gelecek yıl vergilerde yüzde 73 artış öngörülüyor.
Bu inanılmaz bir artış.
Nasıl artacak?..
Muhtemelen yine ÖTV, KDV, Motorlu Taşıtlar, Emlak Vergisi artışlarıyla.
ÖTV ve KDV gibi, dolaylı vergilerdeki artışla gelir bölüşümü daha adaletsiz hale geliyor.
Vergi artışları ne zaman?..
Elbette 31 Mart yerel seçimlerinden sonra.
Peki, seçimlere kadar ne olacak?..
Turpun büyüğü heybede, derler ya...
6.5 trilyonluk bütçe
OVP'deki siyasi niyet bütçede yatıyor.
2023 bütçesi başlangıçta yaklaşık 4.5 trilyon lira. Temmuz'da yaklaşık 1.1 trilyon liralık ek bütçe geliyor. Kabaca 5.6 trilyon lira.
OVP'de 2023 bütçe gerçekleşme tahmini ne kadar?..
6.5 trilyon lira.
6.5 - 5.6, küsuratları tam hesaplarsak, fark 973 milyar 500 milyon lira.
Yaklaşık 1 trilyon lira.
O para nerede kullanılacak?..
OVP'de kritik cümle
OVP'nin kamu maliyesi bölümünde sıradan bir cümle var:
"Başta deprem kaynaklı harcamalar olmak üzere, gerekli ihtiyaçlar süratle karşılanacaktır."
Ne zaman karşılanacak?..
Gelecek yıl.
Elbette yerel seçimden önce.
973 milyar ya da yuvarlak hesap 1 trilyon lira nerede harcanacak?..
Cümlede geçtiği gibi, önce deprem bölgesinde.
Devamında "gerekli ihtiyaçlar" deniyor.
Ama, o "gerekli ihtiyaçların" ne olduğuna ilişkin OVP'de bir açıklama yok.
Ne olabilir?..
Geçmiş seçimlerdeki tecrübeye göre, örneğin:
Hane başına verilen sosyal yardımlara, asgari ücret artışı ile işçi, memur ve emekli aylıklarının artışına...
Son seçimdeki gibi, doğalgaz ve elektrik ücretlerinin belli bölümünün, öğrencilerle ilgili bazı hizmetlerin karşılanmasına...
Borçlanmayla karşılanacak
1 trilyon lira, büyük para.
Erdoğan bu parayı nereden bulacak?..
Ekonomi profesörü Aziz Konukman'a göre:
"1 Ocak 2023'ten geçerli olmak üzere borçlanma sınırı üç kat artıyor. 661 milyar lira olan borçlanma limitini Erdoğan 2 trilyon 186 milyar liraya çıkartabiliyor."
OVP'de siyasi hedefin özeti şu:
Seçime kadar har vurup harman savur, sonrasında bu yıl Mayıs'tan itibaren gördüğümüz gibi yağmur gibi zam ve vergi furyası.
OVP'deki tahminler nasıl tutacak?..
Tutması önemli değil, önemli olan Erdoğan'ın yerel seçimde kullanacağı 1 trilyon lira.
Yalçın Doğan kimdir?
Yalçın Doğan, 1965 yılında Alman Lisesi'ni, 1969'da İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesini bitirdi.
Gazeteciliğe 1973 yılında Cumhuriyet'te ekonomi muhabiri olarak başladı. 1981 yılında Cumhuriyet Ankara Temsilciliğine atandı.
1989'da köşe yazarı olarak geçtiği Milliyet'te önce Yayın Koordinatörü, 1999'da Genel Yayın Yönetmeni görevlerini üstlendi. 2003'te Hürriyet Gazetesi'nde sürdürdüğü köşe yazarlığı 2015 yılında sona erdi. O tarihten bu yana T24'te köşe yazarlığına devam ediyor.
Türk Dil Kurumu, Sedat Simavi, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti'in çeşitli ödülleri yanında, 2014'te yılın en iyi köşe yazarı, Halk TV'nin 'Kırılmayan Kalemler' ödülünü kazanan gazeteciler arasında yer aldı.
Her biri özgün araştırma içeren IMF Kıskacında Türkiye, Dar Sokakta Siyaset, Fenerbahçe Cumhuriyeti, Savrulanlar kitapları ile anılarını derlediği Sussam Susulmaz Yazmasam Olmaz kitaplarını yazdı. Ayrıca, Komünist Enternasyonelde Faşizmin Tahlili başlığı ile yayımlanan Almanca'dan yaptığı bir çevirisi bulunmaktadır. Almanca ve İngilizce bilir.
|
