Kobanê’de yeniden inşa süreci tüm imkânsızlıklara rağmen başladı. Kobanê’lilerin geri dönüşleri doğrultusunda kanton yönetimi inşa süreci için kolları sıvadı. Kobanê’de maddi imkânsızlıklar en büyük sorun ama yine de sivil halk evini, dükkânı temizlemeye başladı. Sokaklar belediyenin imkânları doğrultusunda temizlenmeye başladı. Bombalı tuzaklar YPG/YPJ savaşçılarının çabalarıyla etkisiz hale getiriliyor ancak uzman sayısı ve gerekli malzemeler çok yetersiz. Ancak Kobanê tüm imkânsızlıklar ve yetersizliklere rağmen inatla yeniden hayat buluyor.
'Burası benim evim olmasına rağmen sanki bir film sahnesinin içine gelmiş gibi hissettim'
Kobanê’de sokaklarda yürürken artık daha fazla insan görmek mümkün. Kadın ve çocukların sayıları da her geçen gün artıyor. Habat Fırat geri dönen sivillerden biri, onun evi koalisyonun güçlerinin IŞİD’e karşı düzenlediği hava saldırılarıyla yıkılmış. Geri dönecek bir evi olmasa da o hem babasının hem de kız kardeşinin evini temizliyor. Evi yeniden yapılana kadar orada yaşayacak:
“13 yaşındaki oğlumla beraber geldim. Ailemiz Diyarbakır’da kaldı. Biz evlerimizi temizleyip yaşanabilir hale getirmeye geldik. Bir de Kobanê’de şu an yiyecek, su, elektrik sıkıntısı var. Koşullar biraz daha iyileşince onlar da gelecekler. Burası benim toprağım, evim olmasına rağmen ilk geldiğimde sanki bir film sahnesinin içine gelmiş gibi hissettim. Evlerin içinde bombayla karşılaşmak buradaki en büyük korkumuz. Ancak evimizi temizleyip, düzeltip hayatımıza kaldığı yerden devam etmek istiyoruz.”
Bu sözlerin ardından Habat Fırat gülerek kız kardeşinin evini temizlemeye devam ediyor. Evi yıkılmış da olsa, bomba tehlikesi onu endişelendirse de her halinden Kobanê’de olmaktan ne kadar mutlu olduğu açıkça görülüyor.
Kobanê’de halk yıkıntılar arasında hatıralarını da arıyor. Ferhat Salih de, tıpkı Habat Fırat gibi evini saldırılarda kaybetmiş. Geriye sadece yıkıntılar kalmış. O da şimdi yıkıntılar arasında hatıralarını arıyor:
“Evimden geriye bu yıkıntılar kaldı sadece. Ben de fotoğraflarımızı aramaya geldim. Manevi anlamı olan özel eşyalarımı aramaya geldim. Kardeşlerimin fotoğraflarını buldum. Bunları toplayıp gideceğim.”
'Dükkânımı açınca kimseden para almayacağım'
Kobanê’liler sadece evlerini değil dükkânlarını da temizleyip iş başı yapmaya hazırlanıyorlar. Muhammed Kişle tüm camları, kapıları kırılmış, içi harabe olmuş berber dükkânını temizliyor. Kişle, dükkânının yıkılmış olmasındansa Yılmaz Güney ve Ahmet Kaya resimlerinin olduğu çerçevelerin kırılmasına daha çok üzülüyor:
“Resimlerimi görüyor musun? En çok bunların kırılmasına üzüldüm. Ama olsun ben geldim ikisini de yeniden yaptıracağım ve yeniden asacağım dükkânıma. Dükkânımda sağlam kalan tek şey bu aynalar. (gülüyor) En önemlisi de zaten bu aynalar. Ben berberim, dükkânımı temizleyeceğim 3 tane de sandalye koyacağım ve yeniden çalışmaya başlayacağım. Dükkânımı açınca kimseden para almayacağım. Halkımıza bedava hizmet edeceğim. Hiç param yok. Şimdilik dükkânımın kırılan camlarını, kapılarını, eşyalarını yerine koyamayacağım. Onu da yönetimimiz bize yardım etmeye başlayınca yapacağım.”
'Gelecek insani yardımlara çok ihtiyacımız var'
Kobanê’de bedava hizmet veren bir tek Muhammed Kişle’nin berberi değil. Kanton yönetimi IŞİD’in saldırıları sonucu zarar gören eski fırını onararak yeniden faaliyete geçirmiş. Fırında her gün tüm Kobanê’lilere yetecek kadar ekmek üretiliyor ve ekmekler ücretsiz. Kobanê ekmek fırınının sorumlusu Fethi Mısıro 10 Ocak’tan bu yana ekmek üreten Kobanê ekmek fırınını anlatıyor:
“10 Ocak’tan beri fırınımız ekmek üretiyor. Şu anda günde 10 bin poşet ekmek üretiyoruz. Her poşetin içinde 12 tane ekmek (Kobanê ekmeği yuvarlak yufka ekmekler şeklinde) var. Günde 10 ton un kullanıyoruz. Ama unla bitmiyor, yağ, tuz, mazot da ihtiyaç duyduğumuz malzemeler arasında yer alıyor. Her gün 100 poşet fazladan kalacak şekilde ekmek yapıyoruz. Yeni gelenler olma ihtimaline karşı. Savaştan önce bu fırında günde 45 ton unla ekmek yapılıyordu. Ekmek dağıtımını Kobanê’deki 13 komisyon aracılığıyla yapıyoruz. Kobanê kanton yönetimi tarafından 13 bölgeye ayrıldı. Her bölgenin komisyonu var. Onlar gelip bölgelerinde kaç kişi olduğunu bize söylüyorlar biz de ona göre ekmek yapıyoruz. Her geçen gün sayımız artıyor. Köylerin ekmek ihtiyacı da buradan karşılanıyor. Şimdilik gerekli malzemeleri depodan kullanıyoruz. Ama hızla nüfusumuz artıyor elimizdeki malzeme yakın bir zamanda bitecek. Gelecek insani yardımlara çok ihtiyacımız var.”
Kobanê’de şimdilik para kavramı anlamını yitirmiş. Parayla satılan ya da alınabilecek hiçbir şey yok. Fırında çalışan Kobanê’liler de ücretsiz çalışıyor. Kanton yönetimi de yeniden inşa süreci için çalışmalara başladı. Yönetim inşa sürecinde insani yardımlara ihtiyaç duyuyor. Kobanê’nin 3 taraftan komşu IŞİD. Bu, dışarıdan alabileceği tüm yardımların ve desteklerin önünü tıkıyor. Umut vaat eden tek kapı Türkiye ile olan sınır kapısı. Yetkililer bir an önce Türkiye tarafından bir insani yardım koridorunun açılmasını talep ediyor. Kobanê yasama meclisi başkanı Fayza Abdi yönetimin inşa sürecinde ki çalışmalarını şöyle anlattı:
'Her yerde bomba düzenekleri bulunma ihtimali işlerimiz zorlaştırıyor'
“Kobanê’de hiçbir şeyimiz yok. Tüm kamusal binalarımız okul, hastane, belediye hepsi yıkıldı. Şehrin çok büyük bir kısmında da yıkıntıları temizlik yapmamız gerekiyor. Ancak her yerde bomba düzenekleri bulunma ihtimali işlerimiz zorlaştırıyor. Burada gerekli sayıda uzmanlarımız ve ekipmanlarımız yok. Bu nedenle uluslararası kamuoyunun desteğine başvuruyoruz. Sivil toplum kuruluşları yeniden yapılanma sürecinde bizlerle görüşmeye başladılar. Buna çok memnun oluyoruz. Mesela şu anda mayınları ve patlayıcı düzenekleri etkisiz hale getirmek için Belçika’dan bir STK ile görüşüyoruz, uzmanlar Kobanê’de durum tespiti yapıyor. Sonrasında da neler yapılacağı üzerine bir araya geleceğiz.
Yunanistan’dan Kanada’dan da STK’lar hastane ve okul projelerimize destek olmak istediklerini belirttiler. Yönetim olarak öncelikli olarak halkımızın barınma sorununu çözmek istiyoruz. Kobanê’nin büyük bir kısmı yıkıldı. Şehrin bir kısmını müze yapmak için olduğu gibi bırakmak istiyoruz. 1000 çadırdan oluşan 10 bin kişilik bir çadır kent yapına başladık. Evleri tamamen yıkılanlar yeniden ev yapana kadar orada kalacaklar. 7 komite (hastaneler, okul eğitim, kültürel merkezler, politik partiler, belediye ve hizmetleri, elektrik ağı oluşturulması komiteleri) kurduk. Bu komiteler hasar tespit çalımları yapıyor. Nelere ihtiyacımız olduğunu araştırıp bunlarla ilgili raporlar yazacaklar. Daha sonra hazırlanan raporlar projelendirilecek.
Mesela elektrik ve su ihtiyaçlarımız için de çok daha büyük bütçeli projelere ihtiyacımız var. Baraj yapmak istiyoruz ama bunun için gerekli malzemelerimiz ve bütçemiz yok. Kobanê’nin yeniden hayat bulması için gerekli tek şey giyecek değil. Bu yüzden sürekli ve her türlü ihtiyaç malzemelerinin geçebileceği bir insani yardım koridoruna ihtiyacımız var. Bunun için tek yol Türkiye’den açılabilecek bir koridor. Kobanê’nin yeniden hayat bulması için herkesin desteğine ihtiyacımız var.”
Kobanê yıkıntıların arasından yeniden doğmaya çalışıyor. Yeniden sokakların çocuk sesleriyle dolması için tüm dünyadan yardım bekliyor.
