Uluslararası yatırım yoluyla oturum ve vatandaşlık konularında danışmanlık veren Henley & Partners’ın Türkiye Direktörü Burak Demirel, Türkiye’de yatırım yoluyla vatandaşlık verilme sürecinin geliştirilmesi gerektiğini belirterek, “Gayrimenkul alan bir kişi, 3 yıl sonra satabiliyor, yatırım ülkede kalmıyor. Kalıcı ve sürdürülebilir bir model değil. Tayland gibi, Türkiye kadar büyük ve dinamik bir ekonomiye sahip olmayan bir ülke bile kalıcı bağışla oturum veriyor ve bu da ülke ekonomisine önemli bir katkı sunuyor” dedi. Fon opsiyonu veya bağış opsiyonunun öne çıkartılabileceğini söyleyen Demirel, yeni ekonomi modeliyle birlikte vatandaşlık ve yatırım konusunda Türkiye’ye talebin arttığını da dile getirdi.
Global düzeyde devletlere danışmanlık hizmeti veren ve yatırım göçü programları tasarlayan Hanley & Partners’ın Türkiye Direktörü Burak Demirel, İstanbul, Beyoğlu’nda düzenlenen basın toplantısında dünyada ve Türkiye’de yatırım yoluyla vatandaşlık konuluları üzerine bilgi verdi.
Türkiye’nin uyguladığı modelde geliştirilmesi gereken noktalar olduğuna dikkat çeken Demirel, “Pek çok ülke, devlete bağış yoluyla vatandaşlık verme modelini uyguluyor. Aile bireylerinin sayısı arttıkça, bağış miktarı da artıyor. Ancak Türkiye’de 400 bin dolarlık bir gayrimenkul ile 10 kişilik bir aile bile vatandaşlık alabiliyor. Halbuki bu bireylerin her biri sağlık sistem, eğitim sistemi, gündelik yaşam dahil pek çok alanda yük oluşturuyor. Türkiye’de de bağış sistemi düşünülebilir” dedi.
Ülkede yatırım yoluyla vatandaşlık verme sürecinin sürdürülebilir ve kalıcı olmadığına dikkat çeken Demirel, “Yatırımcı açısından vatandaşlık ve oturum konusu için Türkiye’de birim yok. Vatandaşlık verilmesiyle İçişleri Bakanlığı ilgileniyor ama bu Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın da konusu olmalı” dedi.
"Yatırım opsiyonlarının gözden geçirilmeli"
Gayrimenkul alımının Türkiye’de en öne çıkan yöntem olduğunu belirten Demirel, “400 bin dolara gayrimenkul satın alan biri, bunu 3 yıl sonra satabiliyor. Ülkede kalması gereken para, ülkede kalmıyor, vatandaşlık ise cebine kalıyor. İlk geliştirilmesi gereken nokta, yatırım opsiyonlarının gözden geçirilmesi. Bunun da bir modelinin olması gerekiyor. Uzmanların çalışması, konumlaması lazım. Herkes ülkeye yatırımcı gelmesini ister. Ama bunun doğru kanal ve kişiler üstünden gelmesi gerekiyor” diye konuştu.
Demirel, şunları söyledi:
“Yatırımcı, vatandaşlık kapsamında gayrimenkul satın alabiliyor bu da Türkiye’de yaşayan insanların gayrimenkule erişimini zorlaştırabiliyor. Dünyada örnekler böyle değil, gelir mekanizması kurulması önemli. Devletin öncelendirdiği alanlara yatırım çekmek gerekiyor. O şehirde, bölgede yaşayan insanlara zarar vermemeli bu durum. Mesela Portekiz’de gayrimenkul opsiyonu kapatıldı ve fon yatırımlarına izin veriliyor. Borsaya yatırımcı çekmek istiyorsak hisse senedi opsiyonları ön plana çıkarılabilir. Yatırımcı almak istiyoruz ama başka nerelerde, ne gibi değişikliklere sebep oluyoruz bunlara dikkat etmek gerekiyor.
Ayrıca vatandaşlık, demografik bir konu. Bununla ilgili ülkeler sınırlamalar getirtiyorlar. Paydaşları da anlamak lazım. Devletin öncelikleri kıymetli ve değerli ama yatırımcı açısından da konuyu incelemek gerekiyor.
Bunun dışında, uluslararası standartlar çerçevesinde de güvenlik soruşturması yapılmalı. Türkiye; uluslararası servis sağlayıcılarını kullanmıyor, kendi güvenlik sağlayıcılarını kullanıyor ancak bu standartlar geliştirilebilir.”
Demirel, 2023 yılı genel seçimlerinin ardından yapılan kabine değişikliğiyle uygulanmaya başlanan ekonomi modeli hakkında da, “CDS’lerin (kredi risk primi) düşmesi elbette pozitif bir gösterge, yabancı yatırımcıların kararlarını etkiliyor. Kişisel gözlem olarak söyleyebilirim, yeni ekonomi politikalarının uygulanmasıyla birlikte Türkiye’ye vatandaşlık ve yatırım konusunda talep arttı” dedi.
